Home » 2023 » december

Maandelijkse archieven: december 2023

Beeldenstorm

Een bezoekster van de tentoonstelling ‘Exodus’, opgezet door het Bijbels Museum, heeft geprobeerd een kunstwerk van Marieke Ploeg te vernielen. De tentoonstelling bestond uit 3000 beeldjes van de godin Asjera, waarvan er honderden werden beschadigd. De vrouw handelde uit ‘religieuze’ motieven.

Een Asjera-beeldje in het Reuben and Edith Hecht Museum te Haifa, Israel. Bron: Wikipedia

De meeste reacties waren afwijzend. Toch zijn de Asjera’s van Marieke Ploeg geen onschuldige kunstuitingen, maar berusten ze op moderne theologische opvattingen. Wie is Asjera? En wat heeft het Bijbels Museum bewogen om zoveel Asjera’s ten toon te stellen? Asjera is een Kanaänitische vruchtbaarheidsgodin, vaak afgebeeld met vruchten, bloemen en dadels, of simpelweg als een houten paal. Israël heeft in de donkerste perioden van haar geschiedenis de dienst aan de levende God vermengd met afgoden als Asjera. De meest gruwelijke afgod was de Moloch, aan wie kinderoffers werden gebracht (Lev. 20:3). Ook liet Israël zich verleiden tot offers aan Baäl om zo welvaart af te dwingen.

Asjera werd bij herhaling als vrouw naast Baäl geplaatst (1 Kon. 15:13; 1 Kon. 18:19; 2 Kon. 23:7). Het dieptepunt in de koningsgeschiedenis van Juda is de regering van Manasse geweest. Hij liet een Asjera plaatsen in de tempel van Jeruzalem (2 Kon. 21:7). De Statenvertaling vertaalt Asjera met het ‘beeld van het bos’ omdat de afgoderij vaak in bossen plaatsvond. De afgodische daad van Manasse is de directe aanleiding geweest tot de ballingschap. ‘En zij zullen tot een roof en plundering worden van al hun vijanden’ (2 Kon. 21:14).

Onbijbelse theorie

Sinds de vorige eeuw is de gedachte in de wetenschap populair geworden dat de God van Israël, net als de goden van de omringende volkeren, een Asjera naast Zich zou hebben gehad. Raphael Patai was in 1967 de eerste historicus die beweerde dat de Israëlieten naast Jahweh ook Asjera aanbaden. Sindsdien heeft deze theorie steeds meer opgang gemaakt. Men meent dit te mogen concluderen uit archeologische vondsten in het Nabije Oosten. Ook in ons land is hierover geschreven, onder meer door de oudtestamenticus Bob Becking in de bundel “Een God alleen…? Over monotheïsme in Oud-Israël en de verering van de godin Asjera” (1998).

Op zich is het geen nieuws dat de Israëlieten voor de ballingschap andere goden aanbaden. Toch mogen we daaruit niet de conclusie trekken dat het monotheïsme in Israël pas na langere tijd ontwikkeld zou zijn uit veelgodendom. Profeten en godvrezende koningen hebben steeds ondubbelzinnig de afgoderij veroordeeld. De waardering voor het polytheïsme past veeleer bij de moderne mens die zich verzet tegen de ene en unieke waarheid. De moderne mens wil zich niet vastleggen op de ene en geopenbaarde waarheid. Dan liever vele goden.

Israëls profeten hebben die veelheid altijd in de scherpste bewoordingen afgewezen. Het Hebreeuwse woord voor afgoden (elil) mag vertaald worden met ‘nietsen’ of ‘leegten’. ‘Zij hebben een mond, maar spreken niet; zij hebben ogen, maar zien niet’ (Ps. 115:5). Elia spotte met de ‘lege’ god van de Baälpriesters: ‘Roept met luider stem, misschien slaapt hij en zal wakker worden’ (1 Kon. 18:27).

Museum

Het is onbegrijpelijk dat het Bijbels Museum voor deze moderne benadering ruimte heeft gemaakt. De eerste reactie van directeur Carolien Croon op de ‘beeldenstorm’ van haar tentoonstelling stelt erg teleur. Croon wijst de onbesuisde actie, maar vindt het tegelijk ‘ingewikkeld als je Godsbeeld zo vast staat dat het niet door een andere visie mag worden bevraagd’. Sinds 2016 heeft het museum besloten tot deze inhoudelijke koerswijziging.

Dit museum kwam voort uit de verzameling van de negentiende eeuwse predikant Leendert Schouten, die zelf de maquette van de Tabernakel bouwde en veel voorwerpen uit de Bijbelse leefwereld verzamelde. Na het wegvallen van de Amsterdamse subsidie van 200.000 euro per jaar in 2016 reist het museum rond met tentoonstellingen, maar heeft zich inhoudelijk verbreed naar andere religies en moderne levensbeschouwingen.

Deze koerswijziging roept de vraag op of de museale taken rond de Bijbel en onze rijke kerkgeschiedenis niet elders moeten worden ondergebracht. ‘Opdat het navolgende geslacht die weten zou’ (Ps. 78:6).

Noot van de redactie van ‘Oorsprong’: Zie ook deze bijdrage van prof. dr. Mart-Jan Paul over deze ‘beeldenstorm’ en Asjera.

Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit De Saambinder. De bronvermelding luidt: Clements, G., 2023, Beeldenstorm, De Saambinder 101 (40): 10.

Fundamentum wenst u een Voorspoedig 2024! – Korte terugblik ‘Geloof & Wetenschap’ 2023 – Nieuwsbrief d.d. 30-12-2023

Het jaar 2023 is bijna ten einde. We staan op de drempel van een nieuw jaar. Het is een wonder dat de Heere het afgelopen jaar ons nog gedragen en gespaard heeft. We wensen onze nieuwsbrieflezers een voorspoedig 2024 toe! Het afgelopen jaar is er weer veel gebeurd op het gebied van ‘Geloof & Wetenschap’. Hoogtepunten maar ook dieptepunten. Hieronder willen we een korte terugblik geven. De website ‘Oorsprong’ werd vaak bezocht, opnieuw meer dan het voorgaande jaar. Hartelijk bedankt voor dit vertrouwen! Een van de hoogtepunten voor Fundamentum was het congres ‘Bijbel & Wetenschap 2023’. Het was tot verwondering, ook ziende op de gezondheid, dat we dat nog konden organiseren. Hartelijk dank voor uw steun om ook het komende jaar, als de Heere het geeft, door te kunnen gaan met de (website)activiteiten.

‘Bijbel & Wetenschap 2023’

Een van de hoogtepunten van Fundamentum was het congres ‘Bijbel & Wetenschap 2023′. Ondertussen zijn de lezingen op het congres ook als afzonderlijke videoonline verschenen. In de avond waren er twee Engelstalige lezingen, resp. van astronoom dr. Danny R. Faulkner en geoloog dr. Kenneth P. Coulson. De livestream werd maar liefst meer dan 5.000 keer bekeken. We hopen dat (delen van) de opnames zullen worden gebruikt in het onderwijs. Als de Heere het geeft hopen we het volgende congres op 23 november 2024 D.V. te organiseren. Houd, voor de opzet van het programma, de congrespagina in de gaten. 

Bundel ‘Inzicht: Wetenschap voor Gods aangezicht’

Op 30 maart 2023 werd de bundel ‘Inzicht: Wetenschap voor Gods aangezicht’ gepresenteerd. De presentatieavond werd, met dank aan Klomp Creative, via livestream uitgezonden en is ook als officiële opname terug te kijken. De livestream werd bijna 2.000 keer bekeken. We zijn dankbaar dat er nu een tweede oplageverschenen is van deze bundel. Er is in de kerkelijke bladen (en anderszins) al veel geschreven over deze bundel. Via deze link houden wij een overzicht bij van alle openbare reacties op de bundel. De bundel is te bestellen via onze website.

The Ninth International Conference on Creationism

Dit jaar vond in de Verenigde Staten van Amerika een belangrijke conferentie plaats voor creationistisch onderzoek. Over de ‘The Ninth International Conference on Creationism‘ aan de ‘Cedarville University’ hebben we op onze website al veel geschreven. Onlangs verschenen ook de proceedings van deze conferentie, deze zijn ook afzonderlijk te downloaden via de website van deze creationistische universiteit. We hopen van deze papers nog veel gebruik te kunnen maken. 

Hermeneutiek en Schriftgezag

Hermeneutiek en Schriftgezag zijn onder orthodoxe christenen belangrijke onderwerpen om over na te denken. Helaas is op de hartenkreet van dr. C.P. de Boer om te komen tot een gezamenlijke bundel nog niet gereageerd, maar gelukkig verschenen er binnen de Gereformeerde Gezindte wel diverse bijdragen over dit onderwerp. Drs. J.M.J. Kieviet schreef in ‘Bewaar het Pand‘ een achtdelige serie over deze onderwerpen. Dr. J.M.D. de Heer schreef in ‘De Saambinder‘ eveneens een serie over het lezen van de Bijbel. Dit jaar werd bekend dat de Generale Synode 2022 van de Gereformeerde Gemeente drie medewerkers heeft aangesteld om het onderwerp ‘Schriftgezag’ te onderzoeken. Een van de medewerkers, J.N. Mouthaan, studeerde af met een masterscriptie over de autoriteit en volkomenheid van de Schrift bij Bullinger en Cochlaeus en hoopt volgend jaar te promoveren. Tenslotte besteedde ook dr. G.W.S. Mulder er aandacht aan in zijn proefschrift. De zogenoemde Wetenschapsbijbel die, onder andere op deze punten, teleurstelde en eind vorig jaar ook ophef veroorzaakte werd op onze website door diverse geleerden besproken. Resp. dr. G. Leertouwer, dr. J.M.D. de Heer en dr. ir. S.M. de Bruijn.

Beeldenstorm

Afgelopen jaar was er in Nederland ook ophef vanwege de tentoonstelling met Asjera-beeldjes, opgezet door het Bijbels Museum. Een vrouw van 81 jaar bezocht de tentoonstelling en trapte het Asjera-kunstwerk kapot. Waarom zoveel ophef over een kunstwerk? Twee scribenten leggen dat uit op de website van ‘Oorsprong’ (zie hier en hier).

Microbiologie

Een andere vermeldingswaardige bijdrage is die van dr. ir. Erik van Engelen in Radix. Hij schreef over zijn vakgebied microbiologie en hoe dit vakgebied aanwijzingen gezien worden voor Meesterwerk. Het was eveneens opvallend dat een wetenschapper die het klassieke scheppingsgeloof een warm hart toedraagt, uitgenodigd is om een bijdrage te schrijven in Radix. Dit blad van ForumC hebben we al eens bekritiseerd vanwege eenzijdige aandacht voor theïstische evolutie. De bijdrage van dr. Van Engelen is ook op onze website te lezen.

Staphorster en Urker Archeologie

Aan het begin van dit jaar besteedden we aandacht aan de casus Staphorster Archeologie in 2010 (zie hier, hier, hier en hier). Er werd toen aangegeven dat deze casus als voorbeeld zou kunnen dienen voor andere ‘Biblebelt’-gemeenten. We waren daarom blij verrast toen we eind van dit jaar vernamen dat ook in de Gemeente Urkdergelijke geluiden te horen waren, zodat, in de woorden van raadslid Van Klinken, naast materieel erfgoed ook immaterieel erfgoed behouden wordt. Staphorster en Urker Archeologie.

Maatschappelijke zaken die raakvlakken hebben met het klassieke scheppingsgeloof

Op onze website ‘Oorsprong’ hebben we ook veel aandacht besteed aan onderwerpen die raakvlakken hebben met het klassieke scheppingsgeloof, zoals bijvoorbeeld transgenderisme, homoseksualiteit en het pro-life-strandpunt. We denken bijvoorbeeld aan de zogenoemde Transgenderwet. Dit wijzigingswetsvoorstel werd (gelukkig) na een stevig debat in de ijskast gezet. We hebben het debat op de voet gevolgd en verwijzen graag naar dit artikel van dr. Bart-Jan Spruyt. In de kerken is er rond het thema homoseksualiteit veel te doen. Zo verscheen het boek ‘Verbonden voor het leven‘. Dr. Jan Hoek heeft zijn kritiek op het boek verwoord in een recensie. Inzake transgenderisme is het ‘zachte nee’-standpunt van deze geleerde te overwegen. Vermeldenswaard is ook de vrijspraak van politica Päivi Räsänen inzake haar standpunt op het huwelijk.

Het pro-life-debat kent hoogte- en dieptepunten. Hoogtepunten zijn bijvoorbeeld de ‘Mars voor het Leven’, de verschijning van het boekje ‘Recht op Leven’, de boekpresentatie daarvan en het initiatief ‘Kruik vol Tranen‘. Helaas waren er ook dieptepunten zoals de afschaffing van het beraadtermijn en het initiatief om de abortuspil via de huisarts te verstrekken. Er werd ook gediscussieerd of abortus uit het strafrecht gehaald moet worden. Onlangs riep drs. Piet Vergunst kerken op om op dit punt ook wat meer te laten horen.

Veel meer

Er is veel meer te noemen over het afgelopen jaar. Veel daarvan heeft u ook kunnen lezen in de voorgaande nieuwsbrieven (deze zijn op de website terug te vinden onder de categoryNieuwsbrief). Wat zal 2024 ons brengen? Zal het christelijke geluid blijven klinken in Nederland en Vlaanderen? Op het gebied van ‘Bijbel & Wetenschap’ is er in Nederland en Vlaanderen meer diepgang nodig. Eigen onderzoek komt niet tot nauwelijks van de grond. In het artikel, geschreven voor de visiebijeenkomst 2023, hebben we dat ook benadrukt. Ziende op de verschillende creationistische organisaties die er in Nederland en Vlaanderen zijn, moet dat toch kunnen? Bij Fundamentum zijn er wel ideeën, maar de energie en gezondheid ontbreekt momenteel om dat goed te kunnen coördineren. Blijf de nieuwsbrief in de gaten houden om te zien wat er wel mogelijk is.

Website 

De website ‘Oorsprong‘ werd deze maand minder bezocht dan de vorige maand, maar nog steeds werden er veel artikelen gelezen. Elke dag verschijnen er artikelen over het vraagstuk geloof en wetenschap. Afgelopen maand zijn er, samen met genealogische artikelen, ongeveer 200 artikelen verschenen op onze website. Welke artikelen worden veel gelezen of zijn nieuw? Hieronder een greep van vijf artikelen. Veel zegen bij het (her)lezen of het (opnieuw) kijken hiervan.

(1) De twijfelachtige erfenis van Charles Darwins racisme (geschreven door Ard Jan Biemond (MA).
(2) Congres over ‘Bijbel & Wetenschap’ 2023 – 8. Dr. ir. Jan-Hermen Dannenberg – DNA: de taal van God? (lezing door dr. ir. Jan-Hermen Dannenberg).
(3) COLUMN: Rotterdam Terror Corps (geschreven door Jan van Meerten).
(4) Waarom de evolutietheorie geen stand houdt: terug naar de oorsprong van het leven (interview met dr. Peter Borger in het Oertijdmuseum).
(5) Een kemel in de Bijbel? Of een kemel in De Standaard? (geschreven door dr. Hendrik Koorevaar en dr. Peter G. van der Veen).

De volgende nieuwsbrief verschijnt, als de Heere leven en gezondheid geeft, op 31 januari 2024 D.V. (Iemand laten) Aanmelden voor deze nieuwsbrief kan hier.

Rondom het congres 2023 (7): Alle lezingen nu ook als afzonderlijke video online

Sinds deze maand zijn ook alle lezingen van het congres van 21 oktober 2023 afzonderlijk verschenen op ons YouTubekanaal en op deze website. Hieronder staan de lezingen in chronologische volgorde. Op het YouTubekanaal vormen deze lezingen één playlist en iedere lezing bevat onder de video ook een kader met een ‘playlist’. Eveneens zijn de afzonderlijke lezingen ook als hyperlink toegevoegd in het programma op de pagina van de livestream. Veel zegen bij het kijken en luisteren! Feedback kan gegeven worden via ons contactformulier.

Lezingen

  1. Jan van MeertenOpening congres ‘Bijbel & Wetenschap’.
  2. Dr. Henk van den BeltHet Sola Scriptura van de Reformatie: Hoe werkt het en wat is de betekenis daarvan voor vandaag?
  3. Dr. Pieter J. Lalleman De historische betrouwbaarheid van de Evangeliën.
  4. Dr. Bert-Jan HeusinkveldMensverbetering: Medische technologieën voor een ‘beter leven’.
  5. Dr. Herbert KoekkoekFotografische verwondering over het heelal.
  6. Dr. ir. Gerdien van Genderen-de Kloe Water: een alledaags maar onmisbaar wonder.
  7. Dr. ir. Nico J. Overeem Pathogenen: gemaakt om zich aan te passen?
  8. Dr. ir. Jan-Hermen DannenbergDNA: de taal van God?
  9. Dr. ir. Roel A. JongeneelEconomie als dankbaar en verantwoord beheer van datgene wat aan ons is toevertrouwd.
  10. Dr. Danny R. FaulknerThe current status of Creation Astronomy.
  11. Dr. Kenneth P. CoulsonCambrian Stromatolites and their implications for Creation Geology.

(meer…)

Top-10 van meest gelezen artikelen op ‘Oorsprong’ in 2023

Het jaar 2023 is alweer bijna ten einde. Nog enkele dagen en dan hopen we samen een nieuw jaar te beginnen. Het is een veelbewogen jaar geweest, met hoogte- en dieptepunten. In het jaar 2023 verschenen maar liefst 1699 artikelen op deze website. Dat is gemiddeld genomen bijna 5 artikelen per dag. Welke artikelen zijn het meest gelezen dit jaar? Als het oudere artikelen betreffen dan staat het jaartal van plaatsing er achter. Als het gaat om die oudere artikelen dan geldt het aantal weergaven van het artikel in dit jaar. De aantallen zijn inclusief het bezoek van de laatste dagen van dit jaar. De top-10 van vorig jaar is hier te vinden.

  1. Rouwdienst en begrafenis Jerphaas Karel (Jarco) van Meerten (2015-2022). Met 11.110 weergaven. (2022)
  2. Livestream congres 2023. Met 1.935 weergaven.
  3. Er is wel degelijk een stikstofprobleem – Hoogleraar Wim de Vries reageert op tegenwerpingen. Met 1.751 weergaven. (2022)
  4. ‘Kerngroep Bezinning GKV’ haakt vanwege doorwerking van moderne hermeneutiek af – Zaterdag 19 november 2022 studiedag voor verdere bezinning. Met 1.600 weergaven. (2022)
  5. Een partnerschapsverbond – Ad de Bruijne pleit voor homoseksuele variant op het huwelijk en zet zo een wissel om. Met 1.396 weergaven.
  6. Gemeente Staphorst onder vuur vanwege vermelding van ‘jonge aarde’-visie in archeologisch rapport – Deel 1: Raadstukken en Nieuwsberichten. Met 1.373 weergaven.
  7. ‘Kijk maar in de spiegel en kijk maar in de spiegel van de natuur’ – Ds. Zondag in een preekfragment n.a.v. de vraag ‘Hoe weet ik dat God bestaat?’ Met 1.366 weergaven.
  8. COLUMN: De les van de kokmeeuw. Met 1.177 weergaven. (2022)
  9. Hatikvah – Het Israëlische volkslied. Met 1.107 weergaven.
  10. Een vraag die mij vaak gesteld wordt: hoe zit het met polygamie in de Bijbel? – Reactie van dr. Maarten Klaassen op drs. Jan de Visser. Met 1.075 weergaven.

Een kemel in de Bijbel? Of een kemel in De Standaard?

Dit artikel is samen met dr. Peter G. van der Veen geschreven.

Pieter Van Dooren schreef een artikel met de titel “Een Kemel in de Bijbel1 Hierin stelt hij: ‘Wat de Bijbel ook moge beweren, de aartsvaders hadden géén kamelen.’ Hij beroept zich op de kranten Haaretz en de Times of Israel, die het hebben van Erez Ben-Yosef en Lidar Sapir-Hen, archeologen van de Universiteit van Tel Aviv. Wat in Genesis 32 staat, namelijk dat Jacob melkkamelen aan zijn broer Esau stuurt, is daarom niet mogelijk. De oudste tamme kamelen in Israël dateren van 930 v. Chr. Daarom is het verslag in Genesis honderden jaren na de feiten opgetekend.

De bactrische kameel (Camelus bactrianus) in een dierentuin. Bron: Wikipedia.

Nu is dit idee van latere terugprojectie (retrojectie) al heel oud. Zo reeds bij Albright, de vader van de Bijbelse archeologie in 1942. Hij noemde dit een anachronisme, een aanpassing (in eigenlijke zin dus een vervalsing) van oudere teksten om die in overeenstemming te brengen met de veranderde maatschappelijke omstandigheden. Sedert de tijd van Albright zijn er archeologisch echter tamelijk wat aanwijzingen gevonden, zodat dit beeld bijgesteld moet worden. Dit is onlangs nog op een rij gezet door Uwe Zerbst in hoofdstuk 6 van het boek Volk ohne Ahnen? Auf den Spuren der Erzväter und des frühen Israëls.2 Daarin verwijst hij tevens op de veel uitgebreidere bespreking bij Martin Heide, die 2010 in het archeologisch vaktijdschrift Ugarit Forschungen van de Universiteit van Münster op het gebruik van de kameel in Mesopotamië rond 2000 v. Chr. (dus ongeveer de tijd van Abraham) diepgaand is ingegaan. Daaruit enige dingen. Het is nodig onderscheid te maken tussen twee soorten kamelen: de dromedaris met één bult en de tweebultige Bactrische kameel. Welke kamelen ontving Abraham van de farao in Egypte in Genesis 12:16, zo’n twee eeuwen vóór Jacob? Meestal opteert men voor de dromedaris, maar dat is vanuit het Hebreeuwse begrip niet duidelijk.

Enige Bactrische kamelen kwamen vermoedelijk reeds aan het eind van het derde millennium v. Chr. in het Nabije Oosten voor, wat ook in spijkerschriftteksten uit de eerste helft van het tweede millennium, dus ongeveer uit de tijd van de aartsvaders, blijkt. Gedomesticeerde kamelen bereikten tevens het dal van de Nijl tussen 2500 en 1400 v. Chr., wat o.a. ook aan de hand van dierfiguurtjes en zalfpotjes in de vorm van kamelen (zoals bijv. een stenen zalfdoos uit het Egyptisch Museum in Berlijn in de vorm van een korf dragend kameel uit Abusir el-Meleq) blijkt. Dit zelfde geldt ook o.a. voor Syrie, bijv. in Tel Mardich/Ebla, waar een hoofdje van een kameelfiguurtje uit de periode omstreeks 2000 v. Chr. is gevonden. Deze bevindt zich in de verzameling van de Arbeitsgruppe für Biblische Archäologie in Duitsland. Desalniettemin speelden deze dieren economisch in deze vroegere tijd nog een duidelijk ondergeschikte rol, wat ook uit het verhaal van Abraham in Genesis 12:16 blijkt, waar kamelen als laatste in een rij van zeven soorten geschenken worden genoemd.3

Het bezit van kamelen speelde in de (latere) geschiedenis van Israël in het Oude Testament, in tegenstelling tot het Arabische schiereiland en de Negev-woestijn, nauwelijks een rol. Wie zich met dit thema diepgaander bezighoudt, zal ontdekken dat de veronderstelde terugprojectie uit latere tijd naar de vroege tijd van de aartsvader onnodig is. Dat betekent ook dat de datering van het boek Genesis honderden jaren eerder gebeurd moet zijn, dan vaak wordt aangenomen.

Dit artikel is met toestemming van de auteurs overgenomen uit VErbindinG. De volledige bronvermelding luidt: Koorevaar, H.J., Veen, P.G. van der, 2014, Kamelen in Genesis: Een kemel in de Bijbel? Of een kemel in De Standaard?, VErbindinG 34 (3): 8.

Noot van de redactie: Jan van Meerten schreef voor de KompasApp voor jongeren ook een stukje over kamelen tijdens de aartsvaders. Dit artikel is ook op deze website geplaatst.

Voetnoten

Rondom het congres 2023 (6): Lezing van dr. Jan-Hermen Dannenberg meest bekeken op YouTube-kanaal Geloofstoerusting

Op 21 oktober 2023 organiseerde Fundamentum een congres over Bijbel & Wetenschap. Ondertussen zijn de video’s ook afzonderlijk geplaatst op deze website, het YouTube-kanaal van Fundamentum en al eerder via het YouTube-kanaal van Geloofstoerusting.

De lezing van dr. Jan-Hermen Dannenberg is de via het YouTube-kanaal van Geloofstoerusting de meest bekeken lezing van dit congres. De afzonderlijke video van deze lezing werd tot aan vandaag maar liefst 1.583 keer aangeklikt. De opname van deze lezing is ook via onze website te bekijken.1

(meer…)

Waar blijven we met ”En God zag dat het goed was”?

Dit artikel is samen geschreven met ir. Ko van Dijke, drs. H.J. (Eric) van der Poel en dr. Ruth Seldenrijk.

Christenen horen vanuit Gods Woord en in geloof het contact aan te gaan met de werkelijkheid om hen heen, dus ook met de schepping. Wie niet vanuit deze houding kennisneemt van wat de wetenschap als „bewijsmateriaal” voor de evolutie aanvoert, zal ook nooit meer bij God uitkomen. In het boek ”En God zag dat het goed was” is dat de kardinale fout.

De Russische leider Chroetsjov zei in 1961, kort na de eerste ruimtevlucht: „Gagarin vloog in de ruimte, maar zag er God niet.” Heel anders was de reactie van de Amerikaan Irwin, die in juli 1971 op de maan landde en de Bijbel citeerde: „Ik hef mijn ogen op naar de bergen, vanwaar mijn hulp komen zal.” Deze zeer tegengestelde reacties leren ons iets heel belangrijks: de feiten waren min of meer gelijk, maar de interpretatie en de conclusies waren totaal verschillend.

Dat geldt ook voor allerlei gegevens met betrekking tot de evolutietheorie. De feiten zijn gelijk, maar de interpretatie en conclusies zijn sterk afhankelijk van de bril waardoor je ernaar kijkt, ofwel van de vooronderstellingen die worden gehanteerd.

En God zag dat het goed was” vinden we een schokkend boek. Waarom? Omdat de meeste auteurs (pag. 11), zeker de redactie, de seculiere evolutietheorie als „bewezen” aanvaarden, en vervolgens de Bijbel confronteren met de implicaties van deze theorie. Dat is precies het omgekeerde van wat God van ons, en zeker van theologen, vraagt. Wij behoren vanuit Zijn Woord en in geloof het contact aan te gaan met de ons omringende werkelijkheid, dus ook met de schepping.

Het toepassen van de moderne natuurwetenschappelijke methode op de wording van de kosmos en het leven op aarde (daarover spreekt de Bijbel nadrukkelijk) verschilt wezenlijk van het toepassen van deze methode in het onderzoek van de bestaande werkelijkheid, in het kader van het bebouwen en bewaren van de schepping.

Jesaja zegt (40:28): „De eeuwige God, de Heere, de Schepper van de einden van de aarde.” Wie niet vanuit deze houding kennisneemt van wat verschillende wetenschapsgebieden aan bewijsmateriaal voor de evolutie aanvoeren, zal ook nooit meer bij God uitkomen. Bij het interpreteren van feiten en gegevens houdt de moderne natuurwetenschappelijke methode geen rekening met het bestaan van God! Hier zit naar onze mening de meest kardinale fout van dit boek.

Zondeval

Hetzelfde geldt voor hoofdstuk 2, waarin Jeroen de Ridder schrijft over de wetenschappelijke status van de evolutietheorie: „De overheersende gedachte is dat het een wetenschappelijke theorie is waarvoor geen goede wetenschapsfilosofische gronden zijn om er bezwaar tegen te maken.” Tenzij we „wetenschapsscepticus” zijn. Want „hoe je het ook wendt of keert, de evolutietheorie is wetenschappelijk enorm succesvol.” Hoezo? „Veruit de meeste biologen – gelovig en ongelovig – beschouwen de kernonderdelen van de evolutietheorie als ongeveer net zo succesvol als het periodiek systeem in de scheikunde of de kwantummechanica in de natuurkunde.” Is dit alles? Zo vragen we.

In dit hoofdstuk wordt verder onderscheiden tussen observationeel en experimenteel bewijs. Wij spreken liever van observationeel en experimenteel verkregen feiten en gegevens in plaats van „bewijs”. Tussen „feiten en gegevens” enerzijds en „bewijs” anderzijds zit namelijk onze interpretatie. Dáár spelen vooronderstellingen een cruciale rol. Volgens De Ridder is er naast observationeel bewijs ook experimenteel bewijs voor de evolutietheorie, maar hij noemt slechts voorbeelden van micro-evolutie (aanpassing aan veranderende omstandigheden door mutaties). „In Nederland zijn de grote filosofische en theologische vragen over de relatie tussen christelijk geloof en evolutie te lang onder het tapijt geschoven; er is sprake van achterstallig onderhoud” (pag. 12). Van „achterstallig onderhoud” is echter pas sprake als de evolutietheorie voor waar en bewezen wordt aanvaard. Wie dat niet doet, heeft zeker ook huiswerk, maar van achterstallig onderhoud (doordenking van de theologische vragen in dit boek) is geen sprake.

In de gereformeerde geloofsleer is de zondeval van de mens een essentieel gegeven. De boekinleiding noemt die met geen woord. De gevolgen ervan voor het functioneren van de schepping worden niet benoemd, evenmin de verduistering van het menselijk verstand (in onder meer ons kennen van de werkelijkheid).

Misleidend

De auteurs zijn volgens ons te optimistisch over de natuurwetenschappelijke methode. Die is per definitie reductionistisch van aard en geeft dus geen volledig beeld van de werkelijkheid. Het boek onderkent dit onvoldoende, wat resulteert in een onkritische acceptatie van de evolutietheorie. Daarom gaan we ook kort in op hoofdstuk 1 en de appendix.

De slotparagraaf van hoofdstuk 1 begint met: „Een christelijke studente die van huis uit misschien sceptisch staat tegenover evolutie, maar gedurende haar studie overtuigd raakt van de evolutionaire ontwikkeling van het leven, kan in haar zoektocht aansluiten bij de traditie door zich te realiseren dat christenen traditioneel niet afwijzend tegenover de wetenschap hebben gestaan.”

Dit is een misleidende manier van schrijven. Het klopt dat christenen niet afwijzend staan tegenover „de wetenschap”, maar het gaat hier over de houding van christenen tegenover de evolutietheorie. In de inleiding heet het debat over geloof en evolutie een „reizend probleem”: „Eerst geaccepteerd door de seculiere bevolking, daarna door wat meer liberale en vrijzinnige christenen en ten slotte door de orthodox-christelijke gemeenschap.” Kúnnen orthodoxe christenen de evolutietheorie aanvaarden met behoud van hun orthodoxe Bijbelvisie? Of leidt acceptatie onvermijdelijk tot aanpassing of loslating van deze visie?

Schriftgezag

De appendix zet in met de alinea: „Binnen de natuurwetenschappen bestaat er een zeer grote consensus over de realiteit van een miljarden jaren durende evolutie van het leven.” Suggereert dit dat je alleen in de natuurwetenschap actief kunt zijn als je de evolutietheorie als waar aanvaardt? Daarna volgt een beschrijving van uitsluitend argumenten vóór de evolutietheorie. Veel van wat genoemd wordt, heeft weer betrekking op micro-evolutie: daartegen hebben tegenstanders van de evolutietheorie geen bezwaar. De appendix bewijst ook dat er de laatste decennia geen wezenlijk nieuwe inzichten bij gekomen zijn.

Waarom wordt met geen woord gerept over de serieuze bezwaren die tegen de evolutietheorie zijn en worden aangevoerd? We kunnen hier niet uitgebreid op ingaan en volstaan daarom met de conclusies van prof. dr. J. Bruinsma in zijn artikel ”Evolutie in theorie en praktijk” te vinden op de site zoektocht.net:

  • Het leven op aarde kan niet ‘spontaan’ zijn ontstaan.
  • Evolutie speelt zich alleen af op het microniveau van de soort, door het mechanisme van natuurlijke selectie.
  • Voor macro-evolutie volgens de evolutietheorie bestaat geen genetisch of moleculair-biologisch mechanisme en is er geen bewijs uit de ”fossil record” (het fossiele archief) dat zij ooit plaatsvond.
  • Thermodynamisch, statistisch en volgens de informatieleer is evolutie onmogelijk.

Ten slotte: De kop van dit artikel heeft een dubbele bodem. Het eerste deel, ”Waar blijven we?” is de titel van een boekje van prof. dr. J. Lever (1969). Wie het verloop van het debat over geloof en evolutie kent, weet welke verstrekkende consequenties dit heeft gehad voor de theologische ontwikkelingen binnen de Gereformeerde Kerken, onder invloed van Kuitert en anderen. Bijbelgetrouwe christenen beoordelen deze ontwikkelingen als desastreus voor het gezag van de Bijbel. We bidden onze getrouwe God of Hij ons voor een herhaling wil bewaren.

Dit artikel is met toestemming van de auteurs overgenomen uit het Refomatorisch Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Blok, M.C., Dijke, K. van, Poel, H.J. van der, Seldenrijk, R., 2019, Waar blijven we met ”En God zag dat het goed was”?, Reformatorisch Dagblad 49 (166): 20-21 (artikel).

Kinderboek over evolutie verzet de theologische bakens vrij grondig

Dit artikel is geschreven samen met dr. Marc J. de Vries.

De hoogleraar Cees Dekker en schrijfster Corien Oranje leggen in een kinderboek uit dat de schepping door evolutie tot stand is gekomen. Dit boek helpt jongeren vast om te begrijpen hoe er in de natuurwetenschap wordt gedacht. Maar helpt het hen te begrijpen wat de Bijbel zegt?

De auteurs hebben grote bewondering voor Gods scheppingswerk, schrijven over de liefde van God voor mensen en geloven in de opstanding van Jezus Christus. Maar er verschuift tegelijkertijd ook veel. Er wordt aan kinderen uitgelegd dat de mens is ontstaan vanuit voorafgaande organismen en dat apen ‘neven’ van de mens zijn. Er wordt uitgelegd dat er veel is dat niet in Genesis 1 en 2 is opgeschreven — en dat vele is voor moderne mensen nu juist het eigenlijke verhaal. Er wordt uitgelegd dat de dood er al was, ook in Gods goede schepping.

Het is de intentie van de auteurs dat jongeren die op school of aan de universiteit te maken krijgen met de evolutietheorie hun geloof niet verliezen als ze de Bijbel lezen. Die intentie delen we. Het is goed als met jongeren wordt gesproken en het is waar dat geloof en wetenschap verbonden kunnen worden. Die verbinding zoeken wij ook in ons werk. Maar in de verbinding die hier wordt gemaakt, worden natuurwetenschappelijke theorieën en hypothesen bepalend voor de manier waarop Gods scheppingswerk wordt gezien. Het helpt jongeren niet als ze moeten leren om het verhaal van de Bijbel aan te passen aan de uitkomsten van natuurwetenschappelijk onderzoek. Het doet iets met hun houding tegenover de tekst van de Bijbel als blijkt dat er iets anders in gelezen moet worden dan er staat.

Bakens worden verzet

Het theïstisch evolutionisme, dat via dit kinderboek aan kinderen wordt uitgelegd, verzet de theologische bakens, en vrij grondig ook. Is er nog wel een eerste mensenpaar, geschapen door Gods hand? Hoe kan Paulus een beroep doen op het gegeven dat Adam eerst geschapen is en daarna Eva als die volgorde helemaal niet bestaan heeft? Hoe moet de dood als straf op de zonde worden geduid als de dood er al was voor de schepping van de mens? Waarvoor stierf Jezus Christus dan precies? Wat betekent de belofte dat de dood er niet meer zal zijn op de nieuwe aarde? Als God dat belooft, wordt daarmee een vloek en een kwaad weggenomen. In de evolutietheorie is de dood een ‘natuurlijk’ verschijnsel, noodzakelijk zelfs voor het verbeteren van de soort en niet per definitie een kwaad in de wereld. Waarom wordt deze belofte dan gedaan?

Ook vanuit wetenschappelijk oogpunt zijn er serieuze vragen te stellen. Het theïstisch evolutionisme bouwt voort op waarnemingen van het verschijnsel evolutie. Maar het is niet geoorloofd om die waarnemingen door te trekken tot een alomvattende theorie over het ontstaan van de soorten en dan te beweren dat ze ‘bewezen’ is. Het evolutieverschijnsel kan worden waargenomen, maar al die stukjes waarneming samen bewijzen nog niet een evolutionair ontstaansproces van alles wat bestaat. Wie dat beweert moet heel wat sprongen maken in z’n denken en interpreteert vanuit een hypothese naar de waarnemingen.

De kritiek op creationisten was altijd dat zij het scheppingsverhaal wetenschappelijk wilden bewijzen. De kritische reflectie op de aard en de grenzen van de wetenschap ontbrak bij hen. Maar die reflectie lijkt ook in het theïstisch evolutionisme te ontbreken. De wetenschap krijgt de stem van de beslissende autoriteit. Wij vinden het belangrijk onze voorstellingen primair te blijven voeden door wat de Bijbel zegt over de schepping van mens en dier en wereld. Daarbinnen plaatsen en toetsen we uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Waar ons dat kan brengen weten we niet. Ieder geloof leidt tot inzicht en vermeerdert het.

Dit artikel is overgenomen met toestemming van de auteurs. Bron: Vries, M.J. de, Kuiper R., 2015, Kinderboek over evolutie verzet de theologische bakens vrij grondig, Nederlands Dagblad 72 (19043): (Artikel).

Doopinschrijving van Christia van Meerten (1651-?)

Doopinschrijving van Christia van Meerten (1651-?). Christia werd op 23 april 1651 gedoopt in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Gorinchem.1 Zij was een dochter van Jan van Meerten en Catria (Huijbertus) Trebelius. Als getuigen waren Lijsbet (Huijbertus)2, Lambert (Everts) van Meerten3 en Hellia Praw4 aanwezig.

Voetnoten

Doopinschrijving van Cornelis van Meerten (1650-?)

Doopinschrijving van Cornelis van Meerten (1650-?). Cornelis werd op 6 mei 1650 gedoopt in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Gorinchem.1 Hij was een zoon van Lambert (Evertsen) van Meerten en Maria (Huijberts) Trebelius. Als getuigen waren Jan (Everts) van Meerten en Trijntien (Huijberts) Tribelius aanwezig.2

Voetnoten