Dit artikel ondergaat in de loop van de dag nog een fijnafstemming.

Op donderdagochtend 31 augustus 2023 ging de Finse aanklager in hoger beroep in de zaak Räsänen. Aanleiding was een strafklacht tegen Finse politica Päivi Räsänen omdat zij een Bijbeltekst had gedeeld via social media en in 2004 (!) een brochure had geschreven over huwelijk en seksualiteit in Bijbels perspectief.¹ Vanwege het laatste werd ook de uitgever, Luthers bisschop dr. Juhana Pohjola, aangeklaagd.² In maart 2022 werden de politica en de bisschop vrijgesproken, maar de aanklager liet het daarbij niet zitten en ging in hoger beroep.³ Vandaag, dinsdagochtend 14 november 2023, zijn zowel de Finse politica als de Lutherse bisschop opnieuw vrijgesproken van smaad tegen homoseksuelen.⁴

Finse aanklager

In het Reformatorisch Dagblad verschenen ten tijde van de rechtszaak uitgebreide reportages. Deze wil ik hieronder wat volgen en samenvatten. Om ten slotte op de vrijspraak terug te komen. Overigens overweeg de aanklager opnieuw in hoger beroep te gaan. In 2022 leidde deze zaak al tot een vrijspraak De Finse aanklager, Anu Mantilla, liet het er echter niet bij zitten. Mantilla zette ‘scherper dan eerder de aanval in’. Volgens Mantilla zijn de uitspraken van Räsänen duidelijk ‘denigrerend (…) tegenover homoseksuelen. Het veroordelen van homoseksuele handelingen veroordeelt homoseksuelen als mens’. De aanklager gaf ook aan dat Räsänen de Bijbel boven de Finse wet plaatst, dit zou niet geldig zijn omdat alleen de nationale wetgeving van toepassing is en geen religieus boek. Gelovigen mogen daarom op grond van de Bijbel niet alles zegen. “Het citeren van de Bijbel is niet verboden. Maar het beledigen van kwetsbare groepen wel.” De advocaat van Räsänen, Matti Sankamo, gaf aan dat de aanklager de uitspraken verkeerd weergeeft. Ook gaf Sankamo aan dat de gewraakte brochure geschreven is in 2004 en daarom zowel inhoudelijk als wetenschappelijk verouderd is.⁵

Eerste zittingsdag

Er waren twee zittingen in deze zaak van hoger beroep, donderdag en vrijdag. De eerste dag leverde ‘geen juridische verrassingen op’. Wat journaliste Danielle Miettinen, die een boek schreef over deze kwestie, opvalt, is dat de partijen wel scherper waren. De sfeer is echter niet agressief, maar ‘beleefd en bedaard’. Ook de advocaat, Sankamo, gaf aan geen nieuwe inzichten te hebben gehoord te opzichte van de rechtszaak in 2022. Wat opvalt is dat deze rechtszaak een enorme publiciteitstrekker is. Miettinen: “Grote media zijn aanwezig, maar er zijn ook veel andere zaken in Finland die momenteel belangstelling trekken.” De auteur denkt dat veel Finnen de uitspraken van Räsänen zullen afkeuren, maar dat zij een rechtszaak een stap te ver vinden. Ook Miettinen vindt het een absurde zaak tussen vooral ideologisch gekleurde standpunten. Bisschop Pohjola is ook droevig gestemd over deze rechtszaak en de aanklager: “Ze hecht geen waarde aan de Bijbelse openbaring dat alle mensen een intrinsieke waarde hebben als Gods schepping.”⁶

Verlies is schade voor de Finse kerk

Bisschop dr. Juhana Pohjola gaf vrijdagavond 1 september 2023 op een persconferentie aan dat een veroordeling van Räsänen tot ondenkbare schade zou leiden voor de Finse kerk. “Onze kerk zou dan als misdadig worden gezien. Ons onderwijs zou onder verdenking komen. Om niet besmet te worden, zouden veel mensen zich van de kerk afkeren.” Daarom is het gebed van Räsänen of het hof van beroep ‘tot dezelfde conclusie komt als het hof van Helsinki’. Paul Coleman, jurist van de betrokken organisatie ADF, ziet dat de aanklacht verder gaat dan alleen het citeren van Bijbelteksten. Het volledige mensbeeld is in het geding. “Doorlopend gingen de aanklagers de discussie aan over God, de Bijbel en zonde. Stelselmatig wezen ze af dat iemands identiteit kan verschillen van zijn daden. Het is duidelijk dat daar heel veel theologie en antropologie achter zit.” Coleman geeft aan dat een eventuele uitspraak geen invloed heeft op andere landen in Europa, maar dat deze wel een ‘barometer van het juridische klimaat’. Daarom is vrijspraak ook in het belang van andere christenen in Europa.⁷

Dr. Juhana Pohjola

De dag voor deze gerichtsdagen stond er in het Reformatorisch Dagblad een lezenswaardig interview met de Lutherse bisschop dr. Juhana Pohjola. Bovendien een uitleg van de rechtszaak door journalist Evert van Vlastuin. Pohjola is net als Räsänen voor de rechtbank gedaagd door de aanklager. De bisschop verdedigt zowel zichzelf als zijn tegenstanders in deze zaak die hij ziet als een geestelijke strijd. “Uiteindelijk gaat het in deze zaak om wie God is.” Pohjola staat terecht om het uitgeven van de Finse brochure ‘Man en vrouw schiep Hij hen’ in 2004. Deze was geschreven door Päivi Räsänen, destijds christelijk arts en sinds 1995 parlementslid voor de christelijke partij Kristillisdemokraati (KD). De brochure is geschreven naar de inzichten van die tijd en gebruikmakend van de inzichten over homoseksualiteit in psychologische handboeken uit haar studietijd, de jaren ’80. De brochure raakte echter in de vergetelheid tot de zomer van 2019. Omdat Pohjola hoofdredacteur was van de serie brochures wordt ook hij vervolgd. Ook nu geeft Pohjola aan in de Schrift geen ruimte te zien voor praktiserende homoseksualiteit. “Gods is niet achterhaald en de scheppingsorde ook niet. Het huwelijk blijft een instelling van één man en één vrouw.” De rechtszaak gaat over man, vrouw, geschapen orde en God Zelf. “Daarom is dit een aanval op de basisovertuiging van ons christelijk geloof. Dit is een geestelijke strijd.” Pohjola geeft aan dat het klassieke christelijke begrip van seksualiteit er één is die zich ‘afspeelt binnen het huwelijk van één man en één vrouw’.⁸ Volgens de Bisschop is dat altijd zó geweest en zal dat ook altijd zó blijven. “Tegelijkertijd respecteren we natuurlijk ieder mens, hoe zijn geaardheid of seksuele leven er ook uitziet. Maar een christen volgt de natuurlijke orde, ook in de leer op het huwelijk. Er is geen andere optie.” Het gebed van de bisschop is dat hij een goede getuigenis zal geven en standvastig mag zijn en blijven in het geloof.⁹

Vrijgesproken

Vanmorgen, dinsdag 14 november 2023, liet het gerechtshof weten dat Räsänen en Pohjola vrijgesproken zijn van smaad tegen homoseksuelen. Afgelopen zaterdag berichtte het Reformatorisch Dagblad al dat vandaag de uitspraak zou worden gedaan. De krant geeft aan dat deze zaak wereldwijd als belangrijk wordt gezien voor ‘de uitingsvrijheid van christenen’.¹⁰ Nu dan dus de vrijspraak door het Hof van Beroep in de Finse hoofdstad Helsinki. De politica gaf aan dat zij erg opgelucht en God dankbaar is voor deze uitspraak. Het hof van beroep gaat mee met de gedachte dat Bijbelse termen van ‘schaamte’ en ‘zonde’ in hun religieuze context moeten worden geïnterpreteerd. De uitspraken zijn niet tegen de wet. Wel moet de Finse staat een vergoeding betalen om de onkosten van het tweetal te compenseren. De aanklager is niet tevreden en overweegt serieus om in hoger beroep te gaan bij de Hoge Raad van Finland. ¹¹ Ook bisschop Juhana Pohjola verwacht niet dat de aanklager zich bij deze uitspraak zal neerleggen en dat het zelfs mogelijk is dat deze naar Europees niveau wordt getild. “Ook als we verder moeten naar het hooggerechtshof of naar Straatsburg, zijn we in Gods goede hand en bid ik dat dit Zijn goede bedoelingen in Finland zal dienen. We zijn bereid er helemaal voor te gaan, omdat het voor ons niet uitmaakt of we boetes moeten betalen of schuldig worden bevonden. Het gaat hier om fundamentele vrijheden van christenen en zelfs van onze tegenstanders. Vrijheid van meningsuiting is een basisrecht voor elke burger in een beschaafd democratisch land.”¹² Het kan dus opnieuw een zaak worden van lange adem.

Tenslotte

Het Reformatorisch Dagblad wordt bedankt voor de uitgebreide verslaglegging die de krant gedaan heeft van deze afgelopen zaak. Het is goed dat christenen in Nederland deze zaak op de voet volgen. In de rechtszaak tegen ds. A. Kort van de Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland te Krimpen aan den IJssel hebben we gezien dat dergelijke rechtszaken ook in Nederland kunnen plaatsvinden.¹³ Het is verstandig om daarop voorbereid te zijn. Bij het bespreekbaar maken van zondige uitwassen van de Westerse samenleving is het goed om altijd de geschiedenis van Johannes 8 in het oog te houden. Dat stelt iedereen schuldig, maar biedt ook perspectief om te waarschuwen tegen zondige praktijken.

Voetnoten

1. Voor meer achtergrond zie dit artikel: https://oorsprong.info/finse-politicus-paivi-m-rasanen-spreekt-zich-uit-tegen-praktiserende-homoseksualiteit-en-riskeert-gevangenisstraf-vrijheid-van-meningsuiting-en-godsdienst-in-het-geding/.
2. Meer informatie hierover is in deze link te vinden: https://oorsprong.info/fins-lutherse-bisschop-dr-juhana-pohjola-nu-ook-beschuldigd-van-homohaat/.
3. Zie voor meer achtergrondinformatie: Vlastuin, E. van, 2023, Internationale belangstelling voor zaak in Helsinki. Uitleg Zaak-Räsänen, Reformatorisch Dagblad 53 (127): 5.
4. Nijenhuis, L., 2023, Finse politica weer vrijgesproken. Hof van Beroep bevestigt unaniem eerdere uitspraak, Reformatorisch Dagblad 53 (192): 1. URL: https://www.rd.nl/artikel/1041572-finse-politica-rasanen-vrijgesproken-van-smaad-tegen-homoseksuelen.
5. Bron: Vlastuin, E. van, 2023, Finse aanklager scherp in de aanval tegen Räsänen, Reformatorisch Dagblad 53 (128): 1. URL: https://www.rd.nl/artikel/1032580-finse-aanklager-scherp-in-de-aanval-tegen-rasanen.
6. Nijenhuis, L., 2023, “Zaak-Räsänen is teken van de tijd”. Fellere toon in hoger beroep Finse christin, Reformatorisch Dagblad 53 (129): 14-15. URL: https://www.rd.nl/artikel/1032722-zaak-rasanen-is-teken-van-de-tijd-waarin-we-leven.
7. Bron: Vlastuin, E. van, 2023, “Veroordeling Räsänen zou kerk enorm beschadigen”, Reformatorisch Dagblad 53 (130): 15. URL: https://www.rd.nl/artikel/1032843-bisschop-pohjola-veroordeling-rasanen-zou-finse-kerk-enorm-beschadigen.
8. Op dezelfde dag publiceerden we een opiniestuk over het christelijk huwelijk en seksualiteit van dr. Benno A. Zuiddam: https://oorsprong.info/seksuele-gemeenschap-zonder-huwelijk-slecht-ook-voor-samenleving/. Lees ook zijn In-Depth artikel hierover in het wetenschappelijke tijdschrift ‘In die Skriflig’.
9. Bron: Vlastuin, E. van, 2023, Bisschop Pohjola voert “geestelijke strijd” in rechtszaal, Reformatorisch Dagblad 53 (127): 1, 4-5. URL: https://www.rd.nl/artikel/1032435-bisschop-pohjola-voert-geestelijke-strijd-in-finse-rechtszaal.
10. Bron: Anoniem, 2023, Dinsdag uitspraak over Räsänen, Reformatorisch Dagblad 53 (190): 15.
11. Nijenhuis, L., 2023, Finse politica weer vrijgesproken. Hof van Beroep bevestigt unaniem eerdere uitspraak, Reformatorisch Dagblad 53 (192): 1. URL: https://www.rd.nl/artikel/1041572-finse-politica-rasanen-vrijgesproken-van-smaad-tegen-homoseksuelen.
12. Deze quote komt uit het interview dat Evert van Vlastuin had met dr. Juhana Pohjola: Vlastuin, E. van, 2023, Bisschop Pohjola voert “geestelijke strijd” in rechtszaal, Reformatorisch Dagblad 53 (127): 1, 4-5. URL: https://www.rd.nl/artikel/1032435-bisschop-pohjola-voert-geestelijke-strijd-in-finse-rechtszaal.
13. Zie dit artikel en verdere berichtgeving hierover op deze website: https://oorsprong.info/homo-activist-leon-houtzager-draaft-door-ds-kort-moet-nog-dieper-door-het-stof/.