Home » Filosofie » Waarom werken gereformeerden niet samen bij het beantwoorden van hermeneutische vragen? – Een reactie op de hartenkreet van dr. C.P. de Boer

Waarom werken gereformeerden niet samen bij het beantwoorden van hermeneutische vragen? – Een reactie op de hartenkreet van dr. C.P. de Boer

Op vrijdag 7 oktober 2022 verscheen er in het Reformatorisch Dagblad een opiniestuk van predikant en theoloog dr. C.P. de Boer over hermeneutiek.1 Een groot deel van zijn bijdrage richt zich op de kwestie ‘vrouw in het ambt’. Dat laat ik hier verder rusten.2 Een kleiner deel richt zich op de hermeneutiek, daar ga ik graag op in.3

Wat is de kern?

Het opiniestuk van De Boer is in feite een reactie op een eerder verschenen opiniestuk van Riné le Comte (MA )in het Reformatorisch Dagblad.4 Wat is volgens Le Comte de kern van het debat over ‘vrouw in het ambt’? De Boer neemt Le Comte hierin over als hij schrijft: “De kern van dit debat formuleert mijn broeder treffend: “We lezen de Bijbel door de hermeneutische bril van een moderne 21e-eeuwse wereldburger.” Deze zin formuleert het aangelegen punt in de Nederlandse reformatorische kerkverbanden. Willen reformatorische christenen de Schrift lezen door de hermeneutische bril van een moderne wereldburger of van de gereformeerde confessie? Laat duidelijk zijn: de gereformeerde confessie is niet onfeilbaar. En ja, we zijn kinderen van deze tijd. Maar zolang iemand niet overtuigend kan aantonen dat de gereformeerde confessie het getuigenis van de Schrift beknot of zelfs tegenspreekt, ben ik dankbaar dat deze belijdenis mij dient in het verstaan van Gods Woord.” Hermeneutiek is de kern van het debat. Hoe lezen wij de Schrift?

Hartekreet

Le Comte verwijst in zijn opiniestuk naar het boek van de hoogleraren dr. M.J. Paul en dr. J. Hoek met als titel ‘Een stem uit de hemel’.5 De Boer gebruikt dit boek als kapstok om een hartenkreet te laten klinken. Hij schrijft dat met het verwijzen naar het boek van Paul en Hoek, Le Comte ‘de zonde van de kerkelijke verdeeldheid binnen de gereformeerde gezindte bloot’. De Boer vraagt zich af: “Waarom publiceren theologen, predikanten en kerkelijke vergaderingen binnen de Gereformeerde Bond binnen de PKN, de CGK, de HHK en de GG afzonderlijk over het thema gereformeerde hermeneutiek, terwijl we met dezelfde vragen worstelen?” Daar wil ik nog een schepje bovenop doen. Waarom wordt er niet of nauwelijks rekening gehouden met het recente verleden? Voor wat betreft de hermeneutiek rond ‘vrouw in het ambt’ werd in 1958 in de Nederlands Hervormde Kerk het ambt voor vrouwen opengesteld en in 1969 volgde de Gereformeerde Kerken in Nederland. Wat betreft de hermeneutiek rond de scheppingsgeschiedenis is het hermeneutisch verval al veel eerder zichtbaar. Toen werden er door tegenstanders ook hermeneutische argumenten gedeeld.6 Tegenargumenten die toen geldig waren, hebben nauwelijks aan geldigheid ingeboet (of worden op dezelfde manier nog steeds gebruikt). Waarom is er geen eenheid en geen historisch besef? Waarom willen we dat iedere generatie of kerkverband het wiel opnieuw moet uitvinden? De hartenkreet van De Boer ligt mij (ook) nauw aan het hart. Daar is één oplossing voor!

Oplossing

De oplossing ligt in het komen tot een peer-reviewed bundel over gereformeerde hermeneutiek die in alle kerken gebruikt wordt. Deze bundel zou zich niet alleen moeten richten op hermeneutische vragen rond ‘vrouw in het ambt’, maar om tijdgeest op sommige punten wat voor te zijn ook op hermeneutische vragen rond de scheppingsleer, homoseksualiteit en transgenderisme (en mogelijk nog meer onderwerpen). Uiteraard beginnend met een algemeen stuk over wat hermeneutiek is. Er zijn genoeg gepromoveerde of met een master afgestudeerde theologen en predikanten die hieraan mee zouden kunnen werken. Het inleidende hoofdstuk zou door een filosoof (of mogelijk een linguïst) geschreven kunnen worden. Voor het historische gedeelte zou uiteraard een kerkhistoricus aangetrokken moeten worden. Als alle geleerden mee willen werken is het mogelijk om de vragen diep te doordenken, te toetsen en uit te werken. Dr. De Boer zou dan de hoofdredacteur en kartrekker van de bundel kunnen worden. Helaas kan ik zelf om gezondheidsredenen niet mee werken, maar De Boer kan altijd met mij contact opnemen om te brainstormen over auteurs, reviewers en hoofdstukken. Hier op het ziekbed kan ik half liggend/half zittend gelukkig nog wel mailen en/of bellen. Omdat het een zeer aangelegen onderwerp is ziet een van de onder ons bekende uitgevers het waarschijnlijk wel zitten om een dergelijke bundel uit geven. Maar ziet dr. De Boer het zitten, en heeft hij er überhaupt tijd voor, om de kar te trekken voor een interkerkelijke bundel over hermeneutiek en hermeneutische vragen? That’s the question!

Voetnoten

  1. Boer, C.P. de, 2022, Gereformeerde belijdenis is het schibboleth, Reformatorisch Dagblad 52 (160): 26-27. URL: https://www.rd.nl/artikel/993612-niet-vrouw-en-ambt-maar-gereformeerde-belijdenis-is-het-schibboleth.
  2. Heb een begin gemaakt aan een kort commentaar, op basis van een CGK-synode, over dat ‘vrouw in het ambt’ ook andere thema’s raakt: https://oorsprong.info/evolutietheorie-en-schriftgezag-op-de-generale-synode-van-de-cgk-geen-losstaand-onderwerp-maar-rakend-aan-een-breed-scala/.
  3. Op deze website zijn al flink wat bijdragen gedeeld, van verschillende theologen, over hermeneutiek. Zie: https://oorsprong.info/twee-soorten-hermeneutiek-mart-jan-paul-op-een-congres-van-weet-wat-je-gelooft/, https://oorsprong.info/tussen-biblicisme-en-schriftkritiek-met-aandacht-voor-de-nieuwe-hermeneutiek-gods-woord-als-norm-in-een-sterk-veranderende-cultuur/, https://oorsprong.info/het-evangelie-en-hermeneutiek-drs-marco-de-wilde-sprak-op-de-the-gospel-coalition-conferentie-2021/, https://oorsprong.info/wat-is-er-mis-met-de-nieuwe-hermeneutiek/, https://oorsprong.info/de-bijbel-helder-of-dubbel-theoloog-drs-jaap-vreugdenhil-spreekt-d-v-21-september-2022-in-t-harde/, https://oorsprong.info/tussen-biblicisme-en-schriftkritiek-vraagbeantwoording-door-dr-pieter-boonstra/, https://oorsprong.info/reken-in-bijbeluitleg-met-culturele-context/, https://oorsprong.info/het-gezag-van-de-schrift-1-hoe-weten-we-dat-de-bijbel-het-woord-van-god-is/, https://oorsprong.info/vertrouwen-is-sleutel-bij-uitleg-bijbel/, https://oorsprong.info/mart-jan-paul-en-jan-hoek-schrijven-een-boek-over-betekenis-van-gods-spreken-voor-schriftgezag-en-schriftuitleg/, https://oorsprong.info/historiciteit-van-de-bijbel-onder-druk-in-huijgens-boek-lezen-en-laten-lezen-2/ en https://oorsprong.info/historiciteit-van-de-bijbel-onder-druk-in-huijgens-boek-lezen-en-laten-lezen-1/.
  4. Bron van het opiniestuk van Le Comte: Comte, R. le, 2022, , Reformatorisch Dagblad 52 (158): 25. URL: https://www.rd.nl/artikel/993299-maak-van-vrouw-en-ambt-geen-schibboleth-voor-theologie.
  5. Zie hier voor de aankondiging van het boek: https://oorsprong.info/mart-jan-paul-en-jan-hoek-schrijven-een-boek-over-betekenis-van-gods-spreken-voor-schriftgezag-en-schriftuitleg/. Binnenkort verschijnt er op deze website een recensie van dit boek door een predikant.
  6. Ik las bijvoorbeeld gisteren in het artikel van neerlandicus en secretaris van de Gereformeerde Bond drs. P.J. Vergunst dat ds. W.L. Tukker (1908-1988) ook met die vragen te maken heeft gehad in 1958. Vergunst: “Gehoorzaamheid aan de kerk…? Ja, maar het voorkwam niet dat ds. Tukker aanvankelijk dacht dat hij de Hervormde Kerk verlaten moest, toen ze in 1958 de vrouw in het ambt aanvaardde.”. Bron: Vergunst, P.J., 2022, Biddend onderzoeken wat de kerk is en belijdt (2, slot) Onze roeping zien, De Waarheidsvriend 110 (41): 12-14. Voor wat betreft de GKN, is het werk van dr. M.J. Arntzen (1912-2014) bekend: http://eeninwaarheid.info/index.php?rub=9&item=736.