Home » 2021 » mei

Maandelijkse archieven: mei 2021

Geboorteakte van Johannis van Meerten (1909-1909)

Geboorteakte van Johannis van Meerten (1909-1909) uit de Burgerlijke Stand van de Gemeente Kesteren.

Op 5 maart 1909 deed Jan Willem van Meerten (1878-1944) aangifte van de geboorte van zijn zoon.1 Hij was een en dertig jaar oud en woonde in Opheusden. Hij woonde op huisnummer 47. Hij gaf aan dat Johannis op 5 maart 1909 om half acht in de ochtend geboren is uit zijn echtgenote Teuntje Wevers (1887-1967).2 Teuntje oefende geen beroep uit. Jan Willem had twee getuigen meegebracht: (1) Hannes Wevers (1859-1931), schoonvader van de aangever, negen en veertig jaar oud en arbeider van beroep, en (2) Gerrit Gerritsen (1881-1964), zwager van de aangever, acht en twintig jaar oud en sigarenmaker van beroep. Gerrit was in 1903 in het huwelijk getreden met Meggel van Meerten (1881-1907), de zus van de aangever.3 Beide getuigen woonden in Opheusden. Johannis was samen met Bertus een tweeling.4

Voetnoten

Geboorteakte van Bertus van Meerten (1909-1909)

Geboorteakte van Bertus van Meerten (1909-1909) uit de Burgerlijke Stand van de Gemeente Kesteren.

Op 5 maart 1909 deed Jan Willem van Meerten (1878-1944) aangifte van de geboorte van zijn zoon.1 Hij was een en dertig jaar oud, sigarensorteerder van beroep en woonde in Opheusden. Hij woonde op huisnummer 47. Hij gaf aan dat Bertus op 5 maart 1909 om zeven uur in de ochtend geboren is uit zijn echtgenote Teuntje Wevers (1887-1967).2 Teuntje oefende geen beroep uit. Jan Willem had twee getuigen meegebracht: (1) Hannes Wevers (1859-1931), schoonvader van de aangever, negen en veertig jaar oud en arbeider van beroep, en (2) Gerrit Gerritsen (1881-1964), zwager van de aangever, acht en twintig jaar oud en sigarenmaker van beroep. Gerrit was in 1903 in het huwelijk getreden met Meggel van Meerten (1881-1907), de zus van de aangever.3 Beide getuigen woonden in Opheusden. Bertus was samen met Johannis een tweeling.4

Voetnoten

Wel of geen zestiende-eeuwse Gerrit van Meerten als pastoor in Kesteren?

Deze week ben ik begonnen met lezen van het bijna vuistdikke proefschrift ‘De classis van Tiel1 van dr. P.D. Spies.2 Deze geleerde geeft op bladzijde 40 aan dat er geen bewijs is voor het op deze website vermelde feit dat pastoor Gerrit van Meerten met zijn parochie Kesteren overging tot de Reformatie. Dit in tegenstelling tot andere bronnen. Het is ingewikkeld geworden.

De Hervormde Kerk te Kesteren. Bron: Wikipedia.

Op 14 mei 2021 verwees ik op deze website naar een artikel van kerkredacteur Jan van ’t Hul in het Reformatorisch Dagblad.3 Van ’t Hul sprak daar over ene Gerrit van Meerten die in Kesteren ergens tussen 1576 en 1580 met zijn hele parochie overging tot de Reformatie. Dr. P.D. Spies kan het daar niet mee eens zijn. Hij geeft aan dat er geen bewijs is voor deze stelling. In voetnoot 240 laat hij, verwijzend naar het artikel van Van ’t Hul, het volgende weten:

“Door J. van ’t Hul in: “In Opheusden is geen beeld vernield” wordt Gerrit van Meerten genoemd als pastoor tussen 1567 en 1580, kennelijk overgenomen van de website van de Hervormde kerk te Kesteren, maar daarvoor is geen historisch bewijs.”

Volgens P.D. Spies valt het niet uit te sluiten dat Bernt Rickenssen alias Berndt Rijcken (pastoor van 1566-1576) in 1579 nog pastoor was. Spies geeft in het citaat hierboven een fout jaartal. Van ’t Hul spreekt niet over 1567, maar over 1576. Wanneer Berndt Rijcken pastoor was tot 1576 dan zou het heel goed kunnen dat Gerrit van Meerten, die dan pastoor was vanaf 1576, tussen dit jaar en 1580 met zijn parochie overging tot de Reformatie. Zolang we geen primaire bronnen hierover (kunnen) raadplegen is dit een prima optie.

Volgens Spies is de bron van de kerkredacteur kennelijk de website van de Hervormde Kerk. Daar wordt inderdaad wel gesproken van Gerrit van Meerten die pastoor zou zijn geweest van 1567 tot 1580.4 Waar de kerk deze jaartallen vandaan haalt is mij onbekend.5 Hier dus die genoemde ‘1567’ van dr. Spies. Is dit de primaire bron voor Van ‘t Hul. Omdat Van ’t Hul een ander begingetal gebruikt dan de website lijkt dat er niet op. De website is overigens ook nog niet zo lang in de lucht, in 2007 was deze namelijk nog in bewerking. Er zijn oudere bronnen dan 2007 die melding maken van pastoor Gerrit van Meerten die overging tot de Reformatie.6 Mijn vermoeden is dat Van ’t Hul een of twee andere (secundaire) bronnen heeft gebruikt, namelijk ‘Herdenk de trouw’ en ‘Van geslacht tot geslacht’.7 Deze twee boeken zijn herdenkingsboeken van resp. de Gereformeerde Gemeente in Nederland en de Gereformeerde Gemeente te Opheusden. Op bladzijde 14 van ‘Herdenk de trouw8 lezen we over deze Gerrit van Meerten dat de pastoor met zijn hele gemeente ‘al veel eerder tot de Reformatie’ overging. “Dit moet gebeurd zijn tussen 1576 en 1580; toen woonde deze man9 nl. in Kesteren.” Bij dit citaat staat eindnoot 7. Wanneer we deze eindnoot opzoeken lezen we het volgende: “Volgens gegevens, verstrekt door de heer G.D. Hendriks te Kesteren.” Vermoedelijk in navolging van ‘Herdenk de trouw’ schrijft W.B. Kranendonk in ‘Van geslacht tot geslacht’ dat pastoor Gerrit van Meerten ‘al tussen 1576 en 1580 de keus voor de leer van de reformatie’ maakte10.11 Welke gegevens zijn verstrekt door de heer G.D. Hendriks te Kesteren? Dat wordt niet duidelijk.

Wanneer we met behulp van deze informatie en die van dr. P.D. Spies een reconstructie maken van Kesteren rond de Reformatie, was Berndt Rijcken pastoor tot 1576 en volgde Gerrit van Meerten hem in dat jaar op als pastoor. Daarna, maar vóór 1581, moet Gerrit van Meerten als pastoor zijn overgegaan tot de Reformatie. Het is ingewikkeld geworden. Op zoek naar meer gegevens, en vooral primaire bronnen, over deze zestiende-eeuwse Gerrit van Meerten.

Voetnoten

Tiel rond het jaar 1000

De ondergang van Dorestad zorgde voor de opkomst van Tiel.1 De stad Tiel had rond het jaar 1000 internationale betekenis. Het was een welvarende stad. De Gemeente Tiel liet daarom in 2013 een animatiefilm (met daarbij ook fotobeelden) maken van deze stad rond het jaar 1000. Met veel dank aan de Gemeente Tiel embedden wij deze video hieronder. Archeologische opgravingen laten een mooi beeld zien van het leven in de Middeleeuwse stad. Al is er, ziende op de lege plekken, nog veel werk te doen. Kijk, verwonder en geniet!

Voetnoten

Archeologie van Nederland – Middeleeuws Dorestad, een wereldstad

Het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden plaatste een mooi animatiefilmpje van Dorestad op YouTube. Deze video is onderdeel van de permanente tentoonstelling ‘Archeologie van Nederland‘ in het museum.1 Graag en met veel dank aan het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden embedden wij de video hieronder. Dorestad was in de (vroege) middeleeuwen een wereldstad met veel nijverheid en handel. Helaas is deze welvaart door verschillende oorzaken verloren gegaan. Archeologisch onderzoek heeft grote delen van Dorestad weer onthuld.2 Op basis van deze gegevens heeft het museum een animatievideo gemaakt. Kijk, verwonder en geniet!

Voetnoten

De vijfentwintigste jaargang van de Nieuwsbrief HKKO over de genealogie van het geslacht Van Meerten

De vijfentwintigste jaargang van de nieuwsbrief van de HKKO bevat enkele namen van telgen uit het geslacht van Meerten.

In het derde nummer is op bladzijde 24-25 een kwartierstaat opgenomen van de stuurman Gerrit van Tongeren (1907-1994). In deze kwartierstaat zien we Janna van Meerten, Teunis Willem van Meerten en Jan van Meerten. Janna van Meerten werd op 23 december 1850 te Lienden geboren en overleed op 16 april 1938 te Lienden. Zij trouwde te Lienden op 18 juni 1875 met Hendrik van Tongeren. Hendrik is geboren op 18 maart 1853 te Lienden en overleden op 29 maart 1923 te Lienden. Hij was postbode van beroep. Hendrik was een zoon van Peter van Tongeren (1815-1887) en Adriana van Tuil (1811-1890).

Janna was een dochter van Teunis Willem van Meerten en Heiltje Jansen. Teunis Willem werd op 7 september 1819 te Lienden geboren en overleed op 24 november 1875 te Lienden. Hij was arbeider van beroep. Hij trouwde te Ochten op 7 november 1845 met Heilgje Jans(s)en. Heiltje was op 14 november 1820 geboren te Echteld en overleed op 24 januari 1898 te Lienden. Zij was een dochter van Gijsbert Jansen (1778-1848) en Cornelia Dirksen van Manen (1785-1870).

Teunis Willem was een zoon van Jan van Meerten en Antonia Brouwer. Jan werd op 6 december 1786 geboren te Lienden en hij overleed op 29 oktober 1871 te Lienden. Hij was arbeider van beroep. Hij trouwde op 21 april 1815 te Lienden met Antonia Brouwer. Antonia werd op 4 augustus 1789 geboren te Axel en overleed op 14 februari 1857 te Lienden.

De in de kwartierstaat genoemde zoon van Janna van Meerten en Hendrik van Tongeren was Peter van Tongeren. Peter werd op 1 november 1875 geboren te Lienden en overleed op 13 december 1956 te Kesteren. Hij was klompenmaker van beroep. Peter trouwde op 19 april 1905 te Kesteren met Fransina Maria Welvaart. Fransina Maria werd op 25 maart 1878 te Kesteren geboren en overleed te Rijswijk op 16 november 1944. Zij was een dochter van Gerrit Welvaart (1830-1894) en Klasina Zaaijer (1847-1919).

Overlijdensakte van Markus van Meerten (1755-1830)

Overlijdensakte van Markus van Meerten (1755-1830) uit de Burgerlijke Stand van de Gemeente Echteld.

Hierboven wordt de overlijdensakte van Markus van Meerten weergegeven.1 Op 24 december 1830 om vier uur in de middag deed Pieter Walbeek (±1790-?) voor de burgemeester van Echteld, Cornelis van Riemsdijk (1771-1858), aangifte van het overlijden van Markus van Meerten. Pieter was een goede vriend van de overledene, veertig jaar oud en arbeider van beroep. Hij deed de aangifte samen met Jan Walbeek (±1757-?), drie en zeventig jaar oud en arbeider van beroep. Jan was de buurman van de overledene. Beide aangevers woonden in Echteld. Zij gaven aan dat Markus van Meerten op 21 december 1830 te Echteld is overleden in de ouderdom van zeven en zestig jaar.2 Markus is geboren te Kesteren. In deze akte wordt geen melding gemaakt van de huwelijkse staat, vermoedelijk ongehuwd, en de ouders van de overledene. Uit de genealogische gegevens weten we dat dit Jakob van Meerten (?-?) en Teuntje Holl (?-?) waren. Beide aangevers konden helaas de akte van overlijden niet ondertekenen omdat zij niet konden schrijven.

Voetnoten

De twintigste jaargang van de Nieuwsbrief HKKO over de genealogie van het geslacht Van Meerten

In de twintigste jaargang van de Nieuwsbrief van de HKKO komen enkele namen voor uit het geslacht Van Meerten.

Menso Vink

In het eerste nummer wordt de kwartierstaat van Menso Vink weergegeven.1 In zijn kwartierstaat zien we de vermelding van Teuntje van Meerten en Gijsbert van Meerten. Teuntje van Meerten werd volgens de kwartierstaat geboren in Opheusden op 28 januari 1854 en overleed, eveneens te Opheusden, op 16 mei 1904. Zij trouwde 1 mei 1874 te Opheusden met Klaas van Leijen. Klaas was op 5 april 1848 geboren te Opheusden en overleed op 5 september 1926 te Kesteren. Hij was arbeider van beroep. Menske van Leijen wordt als dochter in de kwartierstaat vermeldt. Menske werd op 3 januari 1881 geboren te Opheusden en overleed op 10 mei 1976 te Opheusden. Zij trouwde op 25 november 1908 met Piet de Kruiff. Hij is geboren op 1 januari 1882 te Opheusden en overleed op 10 mei 1952 te Kesteren. Hij was een zoon van Teunis de Kruiff (1853-1914)2 en Cornelia van Ingen (1855-1940).

Uit de kwartierstaat naar boven blijkt dat Teuntje een dochter was van Gijsbert van Meerten. Gijsbert werd op 2 augustus 1824 geboren in Kesteren. De samensteller van de kwartierstaat weet niet wanneer hij overleden is. Hij was arbeider van beroep. Gijsbert trouwde op 24 augustus 1849 te Kesteren met Gerritje van Brink. Zij is geboren op 5 april 1822 te Lienden en overleed op 21 maart 1899 te Kesteren. Gerritje was dienstmeid van beroep. Klaas was een zoon van Reindert van Leijen (1819-1887) en Menske van de Wardt (1821-1890). De hierboven genoemde Menske van Leijen is vernoemd naar de grootmoeder van vaders kant.

Acte van guarande te Kesteren

A. Spies transcribeert voor de HKKO de Acte van guarande afkomstig uit het Kerkeraadsboek Kesteren 1745-1804. Acten van guarande waren schadeloosstellingen. De auteur: ‘(…) dit hield in dat bij vertrek van bepaalde personen de diaconie of armbestuur van de plaats beloofde de kosten van levensonderhoud te zullen betalen in het geval de desbetreffende persoon tot armoede zou vervallen, dit betrof uiteraard alleen de inwoners die in die plaats geboren waren’. Het gaat om de acten van guarande die de diaconie uitgegeven heeft in de periode van 1760-1797. De auteur noemt dit een belangrijke genealogische bron omdat hieruit de gezinssamenstelling gehaald kan worden en gegevens waar de personen naartoe gegaan zijn of vandaag gekomen zijn. Op de lijst komen ook enkele telgen uit het geslacht van Meerten voor. Onder elke naam, hieronder, de letterlijke tekst.

Arien van Meerten

“1767. 1 Maart aan Beleke van Lebbek, thans te Neerlangbroek aan Arien van Meerten, thans te Ingen.”

Cornelis van Meerten

“1777. 23 Febr[uarij] aan Cornelis van Meerten, na Soelmond.”

Markus van Meerten

“1797. 30 Janua[rij] Aan Markus van Meerten, soon [van] Jakop van Meerten [en] Tunije Hol, een Brifije van Guransi door orde van Den kerkenraat.”

Voetnoten

De elfde jaargang van de Nieuwsbrief HKKO over de genealogie van het geslacht Van Meerten

De elfde jaargang van de nieuwsbrief van de HKKO bevat wat informatie over een telg uit het geslacht van Meerten.

Genealogische vragen

In de rubriek kwam een genealogische vraag binnen over Gijsbert (Cornelissen) Winkelman en Maaijtje (Maaijke) van Dorlandt. De vraagsteller vraagt zich af wat de geboortedatum is van Gijsbert en of de doopdatum (en dus de ouders) van Maaijtje van Dorlandt kloppen. Zijn gegevens laten het volgende zien:

“Gijsbert (Cornelissen) Winkelman, geb. Opheusden 1747?, arbeider, overl. Kesteren 28-10-1828, o.tr. Opheusden 10-11-1771 met Maaijtje (Maaijke) van Dorlandt, ged. Opheusden 30-1-1746, overl. Kesteren 5-11-1820. Uit dit huwelijk1: (…) Willemijna (geb. Opheusden 27-12-1793 [ged. Opheusden 5-1-1794], tr. Kesteren 21-4-1821 met Teunis Zeger van Meerten).”

Bij noot 1 wordt genoemd: “Vreemd is dat de moeder van Maaijtje van Dorland (= Lijsbeth Claasse) niet vernoemd wordt. Is echter vóór 1760 hertrouwd?” Omwille van de privacy laten we de naam en het adres van de vraagsteller achterwege.

De tiende jaargang van de Nieuwsbrief HKKO over de genealogie van het geslacht Van Meerten

Op 1 juni 1992 bracht de Archeologische Werkgroep van de HKKO een bezoek aan de kerk van Rijswijk die toen gerestaureerd werd. Kobus van Ingen doet voor de nieuwsbrief (het eerste nummer van de tiende jaargang) verslag. Hij noemt daarbij ook een telg uit het geslacht van Meerten.1

Van Ingen bespreekt drie grote grafkelders in de kerk. Bij kelder 2 meldt hij het volgende:

“Kelder nr. 2 bleek ingestort en is de grafstede van het echtpaar Gijsbert van Hardebroek, overleden in 1608 en Berta van Bemmel, overleden in 1606. Zij was zijn tweede echtgenote en was een dochter van Heimerick van Bemmel, heer tot Ingen en Anna van Meerten. De zerk die het graf dekte bevond zich bij ons bezoek in de stapel buiten het gebouw, waardoor het niet mogelijk was hiervan een schets te maken.”

Genealogische vragen over Arie van Meerten

In het eerste nummer wordt op bladzijde 25-26 de volgende vraag gesteld:

“Wie heeft informatie, foto’s en dergelijke betreffende Arie van Meerten (geb. Maurik 1-1-1862, overl. Lienden 3-3-1964) en zijn vrouw Maartje Maria van Eck en familie. Arie van Meerten bijgenaamd “rijke Pa van Lienden”, is mijn overgrootvader.”

Om privacyredenen laten we de naam en het adres van de vraagsteller achterwege. We hopen in de toekomst, als de Heere leven geeft, ook de gegevens van Arie en Maartje Maria op deze website online te kunnen zetten.

Voetnoten