“Welkom in het Paradijs! Mijn naam is Janiv. En in deze tentoonstelling neem ik je mee op een tijdreis door het verhaal van mijn volk: Israël. Het is het verhaal met veel ups en downs, maar het is een bijzonder verhaal. Omdat we deze reis niet alleen hebben gemaakt. God was, is en zal altijd samen met Zijn volk zijn.”

In de laatste week van augustus 2021 waren wij met ons gezin namens Fundamentum in het Israëlcentrum om daar de tentoonstelling ‘Tijdreis met Janiv’ te bezoeken. Het Israëlcentrum is de thuisbasis van de stichting Christenen voor Israël. Deze stichting is beslist de moeite waard is om te volgen en hun werk te bestuderen. Ook deze keer was de tentoonstelling erg bijzonder om mee te maken. Met VR-brillen is de tentoonstelling modern te noemen en ook voor kinderen een belevenis.

Niet af!

De geschiedenis wordt verteld uit Joods perspectief. De tentoonstelling begint echter niet bij Abraham maar in het Paradijs. Waarom? Janiv legt uit: “Het begin van de Bijbel vertelt wel iets over waarom God het volk Israël uitkoos als Zijn volk.” Adam en Eva mochten niet in het Paradijs blijven want zij aten van de verboden vrucht. De wereld buiten het Paradijs lijkt wel een wildernis. Janiv benadrukt dat de Thorah het refrein zingt dat de wereld prachtig was toen God de wereld schiep. Als we kwaad in de wereld vinden dan moeten we, volgens Janiv, ook begrijpen aan wie het ligt: de mens. Daarom, zo geeft onze virtuele gids aan, is de keuze voor het volk Israël een keuze van een liefdevolle Almachtige God om te voorkomen dat Zijn schepping zou mislukken. De schepping is niet mislukt maar het is alleen nog niet af.

Zondvloed en zondvloedmythen

Wanneer we na het introductiefilmpje van Janiv de tentoonstellingsruimte binnenlopen zien we allereerst teksten uit Genesis 3 tot en met 11, een van de eerste hoofdstukken van de Torah. Het informatiebord dat daarna volgt gaat over de verschillende zondvloedmythen. De zondvloed is volgens het bord zo’n grote gebeurtenis geweest dat dit een enorme indruk achtergelaten heeft bij andere volkeren.

“Wereldwijd vind je verhalen over de zondvloed. De inhoud van deze verhalen verschilt wel van het verhaal zoals wij dat kennen uit de Bijbel, maar toch zijn er overeenkomsten. In andere verhalen staat bijvoorbeeld ook dat vogels werden gebruikt om te verkennen of de aarde alweer droog was.”

Het Bijbelse verhaal steekt echter met kop en schouders boven de andere verhalen uit. De afmetingen van de ark zijn perfect voor het doel: ‘een grote vloed overleven samen met heel veel dieren’. In andere verhalen nemen de verschillende boten bijzondere vormen aan. Ik citeer: “Anders is dat wanneer je kijkt naar de andere zondvloedverhalen, daarin wordt bijvoorbeeld verteld dat de ark de vorm had van een enorme vierkante doos. Die zou flink zijn gaan tollen op de enorme golven!”¹ Na de zondvloed sloot God een verbond met Noach en zijn nageslacht. Als teken daarvan liet God de regenboog in de wolken verschijnen. “Orthodoxe Joden spreken altijd een kort dankgebed uit wanneer ze de regenboog zien.” In een kader lezen we nog over pogingen om de ark te vinden en over de vermeende arkvondst van 2010.² Volgens het Israëlcentrum zijn deze vondsten wetenschappelijk omstreden. In hetzelfde kader wordt ook een foto laten zien met een structuur in de vorm van een boot op de Ararat. Volgens het centrum ‘zijn’ er ‘maar weinig historische aanwijzingen dat de berg Ararat in Turkije de Bijbelse plaats is waar de ark strandde’.³

Afgoden

Vóór maar ook ná de zondvloed was men in de macht van de afgodendienst. Op het volgende informatiebord staat een citaat van de Joodse geleerde Maimonides (1138-1204).⁴ Hij geeft aan dat ‘deze praktijk’ zich ‘verspreidde (…) over de hele wereld en langzamerhand vergaten de mensen de geëerde en vreeswekkende Naam. Ze kenden alleen nog de vormen van hout en steen waarvan ze hadden geleerd die te aanbidden. Niemand herkende de Schepper nog, behalve enkelingen als Henoch, Noach en Sem. Zo verliep het tot Abram werd geboren’. Bijzonder is dat het informatiebord vermeldt dat de tekst Genesis 4:26b, die in de protestantse traditie altijd positief is uitgelegd, in de Joodse traditie als negatief wordt gezien. “Veel Joodse Bijbelcommentaren leggen deze tekst (…) uit als het beschrijven van het begin van de afgodendienst.”

Vervolg

De tentoonstelling volgt verder de Joodse tijdlijn van de roeping van Abraham tot het uitzien naar de (toekomende) verlossing. Je kunt zien dat de Joden de al lang vervlogen gebeurtenissen zien als geschiedenis. Uiteraard niet alleen geschiedenis, maar de verhalen uit de Bijbel zijn óók geschiedenis. Er is geen verschil tussen het ‘verhaal’ van Noach en het ‘verhaal’ van Abraham. Halverwege de tentoonstelling komen we in een ruimte waarbij vier stoelen staan en we VR-brillen op kunnen zetten. Wanneer we helemaal in de VR-wereld zitten zien we de geschiedenis van het volk Israël in een vogelvlucht, nagebootst door vier personages. Indrukwekkend hoe ze dit in elkaar gezet hebben. De tentoonstelling was een absolute aanrader. Wel vond ik dat de vorige tentoonstelling meer doe-activiteiten voor kinderen bevatte. Voor basisschoolkinderen waren de VR-brillen het hoogtepunt en was de rest voor hen vermoedelijk wat saai. Wellicht iets om mee te nemen voor een volgende keer. Na afloop werd ons, bijzonder gastvrij, nog een kop koffie, thee of ander drinken aangeboden! Hier maakten we dankbaar gebruik van. Uiteraard konden we het niet laten om ook nog wat producten uit de winkel, uiteraard na betaling, mee te nemen. Heeft u de tentoonstelling gemist. In de winkel is een boekje te koop met de complete tentoonstelling, inclusief QR-codes naar de filmpjes. Deze zijn ook hier terug te zien.⁵

Deze zomertentoonstelling is met twee maanden verlengd tot en met 30 oktober 2021 (zie hier).

Voetnoten