“Blijf luisteren, net als Maria. Laat de Schrift zichzelf uitleggen”, drukt ds. M. K. de Wilde zijn luisteraars op het hart. De spreker legt in een uitgebreid betoog uit waarom de Bijbel het onfeilbare Woord van God is. “De Bijbel is de draad waardoor we de weg vinden door het labyrint van dit leven.”

De predikant van de hervormde gemeente in Sommelsdijk sprak onlangs op het congres over Bijbel en wetenschap. Zijn preek begint met het verhaal van Martha en Maria. “Jezus is met zijn discipelen onderweg naar Jeruzalem en ze stoppen bij Martha en Maria. Maria gaat zitten aan Jezus’ voeten, dat wil zeggen dat ze zijn leerling wil zijn. Haar zus Martha doet dat niet, ze heeft het te druk met bedienen. Je kunt zeggen: Dat is allebei goed. Het is ook allebei nodig: luisteren en dienen. Maar je kunt ook zeggen: Er zijn Maria-christenen en er zijn Martha-christenen. Denkers en doeners, je zou zelfs kunnen zeggen: Uiteindelijk gaat het toch om het dienen, dat wat Martha doet. Maar Jezus zegt het anders, Hij zegt niet: ‘Martha, jij doet het goed’, of ‘jij doet het ook goed’. Nee, hij zegt: ‘Jij doet het verkeerd, het moet anders.’

Wat doet ze dan verkeerd? Ze zit niet net als Maria aan Jezus’ voeten. Mooi dat ze wil dienen maar om dat goed te kunnen doen zegt Jezus dat je eerst naar Hem moet luisteren. Daarna ben je pas geschikt om Hem te kunnen dienen. Je zou ook nog kunnen zeggen dat Jezus ons eerst wil dienen door met zijn Woord in ons leven te kunnen werken en daarna mogen we pas Hem dienen. Het zit ‘m in de volgorde: eerst luisteren, dan dienen. Dat is de grondregel in het Koninkrijk van God.”

Sola scriptura

Wat betekent dat voor ons als christenen vandaag de dag? “Luisteren betekent voor ons luisteren naar de Bijbel. Er zijn ook andere bronnen die tot ons spreken zoals de schepping, of de geschiedenis die God leidt en waar zijn hand zichtbaar in is. Maar ook onze ervaring, cultuur en traditie zijn bronnen. Maar de Schrift is onze unieke bron, het helderste getuigenis. Het fundament om op te staan en de norm waar al die andere bronnen op getoetst moeten worden, het Sola Scriptura. De Schrift als hoogste bron. De Bijbel is volgens Calvijn “de bril waardoor we mogen zien”. De Bijbel is de draad waardoor we de weg vinden door het labyrint van dit leven. De Bijbel is de scepter waarmee God over ons regeert.

Een recente verdediging van dit Sola Scriptura vinden we in het ‘Chicago Statement on Biblical Innerancy‘. Dat laatste woord innerancy vraagt wel om wat toelichting. Letterlijk betekent het zoiets als foutloosheid, een Bijbel zonder fouten. Dat klinkt wat formalistisch en reductionistisch, het lijkt een wat negatieve typering van de Bijbel. De nadruk wordt gelegd op wat de Bijbel niet is. Geen boek met fouten. Maar zo is het niet bedoeld. Bij Nederlandse kerken is het Chicago statement niet heel bekend, er wordt weleens naar verwezen. Maar het gaat om de positie die ermee verwoord wordt. Het zit in het DNA van een christen dat je de Bijbel ziet als volstrekt betrouwbaar. Welke tekst je ook leest, waar het ook over gaat. Dat is pas echt luisteren, als je zo met de Bijbel omgaat.”

Foutloos

Hoe komen christenen er eigenlijk bij om de Bijbel als foutloos te zien? De Wilde: “Waarom moet je zo tegen de Bijbel aankijken? Theoloog James Packer geeft dan eigenlijk een heel eenvoudig antwoord: lees de Bijbel. Luisteren. Zoals je dat ook bij andere christelijke thema’s zou doen. Zo kun je door te luisteren een leer van de Bijbel ontdekken. Dan kun je eigenlijk niet anders dan concluderen dat de Bijbel betrouwbaar is.”

Hij vervolgt: “Bijvoorbeeld door wat we in de Bijbel over God lezen, hoe Hij contact zoekt met mensen, tot hen spreekt en daarbij laat merken dat Hij door en door betrouwbaar is. Ook al gebruikt Hij daar mensen voor en menselijke taal. De Bijbel zegt ook over zichzelf dat de Bijbel niet alleen een historisch verslag is door mensen geschreven, maar dat dit menselijke verslag ook openbaring van God is. Daarom kun je zeggen: ‘Wat de Bijbel zegt, zegt God’. In 2 Timotheüs 3:16-17 lezen we dat Paulus Timotheüs oproept om dichtbij de Schrift te blijven en de weg die God daarin wijst. Want zegt Paulus: ‘Heel de Schrift is door God ingegeven, geademt.’ Daarom kan het Woord zichzelf niet tegenspreken. Zo ging Jezus ook met de Bijbel om.”

Volgens de dominee betekent de foutloosheid van de Bijbel wel iets anders dan wetenschappelijk of niet onderhevig aan tekstgenres. “Dat de Bijbel geen fouten bevat betekent niet dat wij als ontvangers en lezers de Bijbel foutloos interpreteren. Het gaat wel om een bepaalde houding ten opzichte van de Bijbel, dat we ons vooraf al commiteren om alles te geloven wat de Bijbel zegt. Om te ontdekken wat God precies zegt in de Bijbel is zorgvuldige exegese nodig en een nederige luisterhouding. En in dat alles de leiding en het getuigenis van de Heilige Geest.”

Kritiek

De predikant zegt dat we als christenen de onfeilbare Bijbel niet hoeven te verdedigen. “Zoals Spurgeon de Bijbel vergelijkt met een leeuw: ‘Een leeuw hoef je niet te verdedigen, die moet je loslaten. Die komt voor zichzelf op.’ Spurgeon zegt dus eigenlijk: ‘Laat de Bijbel maar spreken, laat de Bijbel zijn werk maar doen.’ Dat is een mooie houding maar wil dat zeggen dat je niet op mag komen voor de betrouwbaarheid van de Bijbel? Ik denk het niet. Juist omdat de Bijbel zelf die betrouwbaarheid en die waarheid van de woorden van God onderstreept. Het wil ook niet zeggen dat je alle probleemteksten in de Bijbel moet oplossen. Een kritiekpunt is dat christenen die de foutloosheid van de Bijbel geloven teveel nadruk zouden leggen op de waarheid van de Bijbel. Dat ze te rationeel en intellectualistisch met de Bijbel om zouden gaan. De letterlijke waarheid van de Bijbel is het fundament onder de diepere Bijbelse waarheid. Wat heb je aan een belofte van God als God niet echt bestaat?

Maken we van de Bijbel een papieren paus als we zeggen dat deze onfeilbaar is? Kun je niet beter spreken over het gezag van God die de Bijbel gebruikt in plaats van het gezag van de Bijbel? Zoals je het ook vaak in onze tijd hoort zeggen: ‘De christenen hebben geen heilig boek. Wat dat betreft is de Bijbel een heel ander boek dan de Koran.’ Het is zeker een gevaar dat we op een rationele manier met de Bijbel aan de haal gaan, dat we het gebruiken voor ons eigen gelijk, als een antwoordenboek waarmee we van alles over God denken te kunnen zeggen. De Bijbel is niet ons boek maar het Woord van God. We hebben de leiding van de Heilige Geest heel hard nodig om ons in de waarheid te leiden. Ook al hebben we het van God gekregen.”

Luisteren

Welke consequenties heeft de onfeilbaarheid voor hoe we de Bijbel lezen? “Wat de Bijbel zegt, zegt God. Het is bijna niet te geloven en toch is het waar. In de tweede plaats betekent die foutloosheid dat de Bijbel gezag heeft. Volledig. Dat maakt het ook spannend want als God dan met zijn waarheid in je leven komt, buig je er dan ook voor? Geloof je Hem? Gehoorzaam je Hem? Dat hoort ook bij die keuze van Maria. Luisteren en vervolgens ook doen wat God van je vraagt.”

De presentatie van drs. Marco de Wilde is hier terug te kijken.

Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website Christelijk Informatieplatform (CIP). Het originele artikel is hier te vinden.