Klassiek scheppingsgeloof en Bijbelse tijdlijn in beleidsstuk Archeologie? – Wie helpt ‘Oorsprong’ de winter door? – Nieuwsbrief d.d. 30-11-2023
Vandaag is het de laatste dag van november. Ook deze maand is bijna weer voorbij. In deze maand is er weer veel gebeurd. Op 22 november 2023 waren er verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Ongeacht welke politieke mening u heeft of naar welke partij de voorkeur uitgaat, de formatie zal nog een lastige puzzel worden. Dwars door alles heen is het echter de Heere die regeert! We hopen en bidden dat het zogenoemde bijzonder onderwijs ook voor de toekomst behouden mag worden (link). Ook op het gebied ‘geloof en wetenschap’ is er veel gebeurd. Op 25 november 2023 organiseerden Stichting Creaton en Studiengemeinschaft Wort und Wissen te Gouda een congres over ‘De Grote Vragen’ (link). Daarnaast wordt op social media uitgebreid gediscussieerd over dit thema en zijn er genoeg ontdekkingen in de diverse vakgebieden om over te schrijven. In deze nieuwsbrief enkele krenten uit de pap.
Help ‘Oorsprong’ de winter door
We hebben deze winter een kleine eindejaarsactie (t.w.v. ruim 400 euro) om de website ook het komende jaar in de lucht te houden. Op onze website hebben we vandaag een artikel geplaatst wat de kosten daarvoor zijn en hoe u hieraan zou kunnen bijdragen. Mogen wij op uw steun rekenen?
Urk en het klassieke scheppingsgeloof
Vorige week kwam een deel van de Urker gemeenteraad in een commissiedebat bijeen om te luisteren naar een presentatie over een beleidsstuk archeologie. Diverse fracties hadden hun inbreng over deze plannen. Naast praktische zaken werden ook principiële zaken bediscussieerd. Zo had de SGP-fractie (hierin gevolgd door Hart voor Urk en Krachtig Urk) graag gezien dat het stuk geschreven was vanuit het klassieke scheppingsgeloof en de Bijbelse tijdlijn. Terecht! We hebben deze raadsvergadering op onze website samengevat. Urk is overigens niet de eerste en enige gemeente waar dit op deze wijze bediscussieerd werd. In 2010 was er een dergelijke discussie in de Gemeente Staphorst. Mooi dat er nog raadsleden in de lande zijn die, naast het bewaren van materieel erfgoed, ook opkomen voor immaterieel erfgoed, ook al hoort het klassieke scheppingsgeloof natuurlijk niet (alleen) in de vitrines zijn te bewonderen.
‘Bijbel & Wetenschap 2023’
Zoals we in de vorige nieuwsbrief al lieten merken, kunnen we terugzien op een geslaagd congres ‘Bijbel & Wetenschap 2023‘. De livestream is ondertussen bijna 5.000 keer bekeken en daar zijn we erg dankbaar voor. De komende maand willen we, als de Heere het geeft, afzonderlijke video’s van de lezing delen via de website ‘Oorsprong‘. We hopen dat dit materiaal ook gebruikt zal worden in de scholen voor Voortgezet Onderwijs en dat de geleerden als identificatiefiguren mogen dienen voor een nieuwe generatie. We hopen het volgende congres op 23 november 2024 D.V. te organiseren. Hier verschijnt op Zijn tijd meer informatie over het programma etc.
Identificatiefiguren
Hierboven spraken we over identificatiefiguren. Trouwe volgers van deze nieuwsbrief weten dat we structureel personen voor het voetlicht halen. Niet omdat deze mensen iets zijn in zichzelf, maar omdat de Heere hen gaven en talenten heeft gegeven om, in de academische wereld en daarbuiten, Hem te dienen en Zijn werk te onderzoeken. Veel jongeren die gaan studeren, hebben het in geloofsopzicht soms moeilijk aan de universiteit. Maar… er wacht hun een prachtige baan: Zijn schepping ontrafelen. Om de jonge en oude academicus te bemoedigen laten wij af en toe een identificatiefiguur aan het woord. Gisteren verscheen er op onze website een artikel over vier stellingen bij het proefschrift van econometrist dr. André Lucas, maar ook het begin van een beschrijving van een proefschrift van predikant en theoloog dr. Hendrik Brons. Lees ook de tien tips die wij gaven om studerende jongeren te ondersteunen en/of de adviezen van predikant en theoloog drs. C.J. Meeuse.
Ecologie
Ecologie, het bestuderen van de samenhang in Gods schepping, is een belangrijk vakgebied voor een creationist. Het bestuderen van Zijn schepping is een dankbaar werk en leidt tot verrassende vergezichten. Bioloog ir. Henk van der Kooij schrijft daar regelmatig (wekelijks) over in een plaatselijk huis-aan-huisblad. We mogen deze stukken, die vaak over vogels gaan, van hem overnemen en publiceren op onze website. Iedere donderdag proberen we, als de Heere het geeft, een stukje van zijn hand te plaatsen. Vandaag verschenen er zelfs twee stukken die hier en hier te lezen zijn. Bemoedigend!
Proceedings van de 9e ICC beschikbaar
Het heeft even geduurd, maar de proceedings van het belangrijkste Angelsaksische congres zijn beschikbaar. Er is de afgelopen tijd weer veel onderzoek gedaan door Angelsaksische creationisten en dit is gepresenteerd aan de Cedarville University op het negende International Conference on Creationism. Voor geleerden die een dieptebeeld willen krijgen van het scheppingsparadigma is het bestuderen van deze papers de moeite waard. Hier is de link naar de proceedings te vinden. Op onze website zullen we, als de Heere het geeft, ook enkele papers proberen samen te vatten.
Welke creationistische organisaties zijn er in Nederland?
Nederland (en Vlaanderen) kent diverse creationistische organisaties. Naar aanleiding van een vraag heeft Jan van Meerten het aantal creationistische organisaties op een rij gezet. Mocht hij er nog een vergeten zijn dan kunt u dit doorgeven via ons contactformulier. Het geschreven ‘feedback & vragen’-artikel is hier te vinden.
Website
De website ‘Oorsprong‘ werd deze maand minder bezocht dan de vorige maand, maar nog steeds werden er veel artikelen gelezen. Elke dag verschijnen er artikelen over het vraagstuk geloof en wetenschap. Afgelopen maand zijn er, samen met genealogische artikelen, meer dan 270 artikelen verschenen op onze website. Welke artikelen worden veel gelezen of zijn nieuw? Hieronder een greep van vijf artikelen. Veel zegen bij het (her)lezen of het (opnieuw) kijken hiervan.
(1) Onverantwoorde overgang van natuurwetenschappelijke grenzen – Interview met drs. Tom Zoutewelle in het Reformatorisch Dagblad (geschreven door Jan van Meerten).
(2) Intelligent Design – De natuur leert ons, wat we van nature al vermoeden (geschreven door dr. ir. Erik van Engelen).
(3) Urker schedels in Weet Magazine (geschreven door Het Urkerland).
(4) De energiecentrale van de cel: ATP-synthase – Een voorbeeld van Intelligent Design (video van Discovery Institute).
(5) Citeren van Bijbelteksten is géén homohaat – Finse politica Päivi Räsänen en Lutherse bisschop dr. Juhana Pohjola vrijgesproken (geschreven door Jan van Meerten).
De volgende nieuwsbrief verschijnt, als de Heere leven en gezondheid geeft, op 29 december 2023 D.V. (Iemand laten) Aanmelden voor deze nieuwsbrief kan hier.
Help de website ‘Oorsprong’ de winter (en het komende jaar) door
Iedere dag, met uitzondering van zondag, verschijnen er één of meerdere artikelen op deze website over geloof, apologetiek en wetenschap. Deze thematiek wordt bekeken vanuit het perspectief van een klassiek scheppingsgeloof. Helaas zijn daar kleine kosten (hosting etc.) aan verboden. Het gaat in totaal om 434,16 euro. Wilt u aan deze kosten een steentje bijdragen zodat we deze winter (en komend jaar D.V.) kunnen blijven publiceren? Zou u dan een gift willen overmaken naar IBAN: NL46 INGB 0101 8090 34 t.n.v. Fundamentum – Van Meerten en o.v.v. Gift website? Helaas is deze gift (nog) niet aftrekbaar bij de Belastingdienst. Hieronder wordt kort weergegeven welk bedrag er al is opgehaald.
Al opgehaald: 440 euro
Nog nodig: -5,84 euro
Blauwe Flits op oranje
Niet alleen zijn er in de Betuwe slaapplaatsen van Wulpen, maar ook van Aalscholvers en Grote Zilverreigers. Op 17 november ’s middags er op uit gegaan om enkele kleine slaapplaatsen in en bij de Marspolder bij Lienden te tellen. Het is nodig om rond zonsondergang bij een slaapplaats te zijn daar de meeste vogels rond zonsondergang dan binnen zijn (Aalscholvers) of pas tot ruim een half uur na zonsondergang binnenkomen (Grote Zilverreiger). Op 17 november ging de zon onder om 16.39u. Ik zag 4 Aalscholvers op het boomeilandje in de Nieuwe Waai en 17 in een boomgroep in de Tollewaard. Voor een goed spotten van de Grote Zilverreiger was ik op de Tollewaard-brug gaan staan. Het was een zwaar bewolkte, sfeervolle schemering. Een zwerm Kieviten toonde al wentelend een fascinerend zwart-wit. Kolganzen lieten zich volop horen. Ineens viel mijn oog op een IJsvogel! IJsvogels vliegen vaak snel laag over water weg. Ze hebben een felblauwe bovenkant. Vandaar de bijnaam Blauwe Flits. Deze vogel zat minutenlang roerloos op een oranje stok (van een muskusrattenvanger?) die bevestigd was aan een paal langs het water. Op de foto ziet u de kleurrijke vogel met oranje onderzijde en verder sneeuwwitte keel en vlek op zijhals. IJsvogels zijn afhankelijk van open water en gedijen bij zachte winters. Ze blijven verrassen. Recent zag ik een Blauwe Flits in een woonwijk van Kesteren, en ook een exemplaar in een eenzame boom langs de Nederrijn! En de Grote Zilverreiger? Daarover hopelijk later.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2023, Blauwe flits op oranje, Het GemeenteNieuws 22 (48): 13.
Slaapplaatsen buitenlandse vogels
Belangrijke steltlopers in het winterhalfjaar zijn de Goudplevier, de Kievit en de Wulp. Ze foerageren alle drie in graslanden en op akkers op regenwormen. Goudplevier en Kievit zijn oogjagers, de Wulp een tastjager. Goudplevieren heb ik hier nooit gezien. Kievit is het hele jaar door aanwezig, de Wulp niet.
De Wulp is onze grootste steltlopersoort. Nederland is een belangrijk land voor de Wulp. De al gauw ruim 100.000 Wulpen overwinteren met name in de Waddenzee en het Deltagebied. Ze zijn afkomstig uit een gebied tot ver in Rusland. Mij zijn twee Betuwse gebieden bekend waar de Wulp in de winter te zien is: de uiterwaarden westelijk van Ochten en de Maurikche en Eksche Waarden. Wulpen zijn niet te missen. Hun heerlijk melancholisch klinkende tweelettergrepig, fluitende roep koer-líe draagt erg ver. Op de foto ziet u Wulpen met de kenmerkende opvallende lange, omlaag gebogen snavel: echte banaanvogels! Ik telde er op 7 november bij het Eiland van Maurik 97. Wulpen slapen sociaal. De slaapplaats in de omgeving van Maurik herbergt maximaal 101-500 vogels (Limosa, 2021). De vogels bij Ochten slapen waarschijnlijk ten zuiden van de Waal op een slaapplaats van vergelijkbare grootte.
Altijd weer boeiend om deze slaaptrek waar te nemen. Hoe korter de dagen hoe later de vogels zich verplaatsen: veel vogels arriveren dan na zonsondergang. Waarom zo sociaal? Om bij te praten? Waarschijnlijker is dat ze die plekken gebruiken waar ze de nacht ongestoord door kunnen brengen en sowieso geen gevaar van roofvijanden hebben te duchten.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2023, Slaapplaatsen buitenlandse vogels, Het GemeenteNieuws 22 (47): 11.
Overlijdensakte van Metje van Oort (1760-1828)
Hierboven wordt de overlijdensakte van Metje van Oort (1760-1828) weergegeven.1 Op 31 oktober 1828 om zes uur in de middag verscheen Frans Stap (1773-1833) voor de Ambtenaar van de Burgerlijke Stand van de Gemeente Lienden om aangifte te doen van het overlijden van Metje. De ambtenaar in functie was burgemeester Aart Verbrugh (1772-1846). Frans was vijf en vijftig jaar oud, veldwachter van beroep en woonachtig te Lienden. Hij deed de aangifte samen met Cornelis van Lienden (1790-1878), zeven en dertig jaar oud, metselaar van beroep en eveneens woonachtig te Lienden. Zij verklaarden, als goede vrienden van de overledene, dat Metje op 31 oktober 1828 om twee uur in de nacht is overleden in de leeftijd van acht en zestig jaar. Zij was zonder beroep, geboren te Lienden in de maand april 1760 en woonachtig te Lienden. Metje was een dochter van Hendrik van Oort (±1722-?) en Geertruij de Jong (?-?) en weduwe van Jerphaas van Meerten (?-±1810).2
Voetnoten
Abraham Hellenbroek als prediker – Bestudering proefschrift predikant en theoloog dr. H. Brons
Op 29 juni 2023 promoveerde predikant en theoloog dr. H. (Hendrik) Brons aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn.1 De titel van zijn proefschrift luidde: ‘Abraham Hellenbroek als prediker: Een homiletische analyse‘. Dit proefschrift verscheen ook in een handelseditie bij Labarum Academic. We bestuderen hieronder het proefschrift op voor Fundamentum relevante thema’s
In het proefschrift wordt de prediking van Abraham Hellenbroek (1658-1731) bestudeerd. Hij is tegenwoordig nog steeds bekend in bevindelijk-Gereformeerde kring vanwege zijn catechisatiemethode ‘Voorbeeld der Goddelijke Waarheden‘ en vanwege de hertaling van zijn preken. Ook tijdens zijn leven wordt hij gewaardeerd als de ‘meest wijze, nette, beschaafde en godvruchtige prediker van zijn eeuw‘ (blz. 11). Maar naast deze complimenten is er ook kritiek zoals ‘valsch vernuft, breedvoerigheid, pronken met geleerdheid‘ (blz. 11). Toch is hij tot ver na zijn dood zeer bekend geworden. In het eerste hoofdstuk zet dr. Brons zijn onderzoeksmethode, de vraagstelling en verantwoording van keuzes uiteen. Hij maakt gebruik van de Heidelbergse Methode waarbij men in de analyse zich niet zozeer richt op de retorische aspecten, maar meer op de theologische. Dit wordt in dit hoofdstuk meer uitgewerkt, maar laten we hier rusten. Dat geldt ook voor de uitwerking van de tweede gebruikte methode: kwalitatief data onderzoek en verdere verantwoording.
Het leven van Abraham Hellenbroek (1658-1731)
In het tweede hoofdstuk gaat dr. Brons in op het leven van Hellenbroek. Hij wil geen historisch-biografisch onderzoek doen, maar vooral nagaan hoe Hellenbroek als prediker gevormd is (blz. 29). Hellenbroek wordt op 3 december 1658 geboren als derde kind van Johannes Hellenbroek en Elisabeth Kluft. Tijdens zijn periode aan het Amsterdamse Athenaeum ondergaat hij cartesiaanse invloeden (blz. 31). De methodische twijfel die Descartes als uitgangspunt neemt, wordt gezien als opmaat voor het atheïsme. “De Bijbel valt dan immers af als a priori zekere kennisbron.” Het cartesianisme doet ook afbreuk aan de geloofszekerheid. Vooral De Raey en Wolzogen zijn voor een rationalistische Schriftbenadering. In 1677 vervolgt Hellenbroek zijn studie aan de Leidse Universiteit. Eerst filosofie later (ook) Bijbelse talen. Onder invloed van zijn behoudende leermeester Wolferdus Senguerdius verlaat Hellenbroek de cartesiaanse methode. Hij stapt over naar de theologische faculteit. Op 28 februari 1683 vindt de bevestiging tot predikant plaats in zijn eerste gemeente Zwammerdam. Op 21 februari 1690 treedt hij in het huwelijk met Geertruida van der Hoeven. In zijn Zwammerdamse periode komt hij tot bekering en dit heeft ook een gedragsverandering tot gevolg. Op 4 juni 1691 doet hij intrede in de gemeente van Zwijndrecht. In 1694 volgt hij de roep van Zaltbommel, waar hij slechts acht maanden mag dienen. Immers, in februari 1695 doet Hellenbroek zijn intrede in de gemeente van Rotterdam. Brons geeft (onder verwijzen naar Thiele) aan dat men er inmiddels van overtuigd ‘is dat Hellenbroek niet tot de coccejaanse richting behoort‘ (blz. 43). In voetnoot 74 wordt aangegeven dat de overeenkomst tussen het cartesianisme en de coccejanen een ‘positieve en optimistische waardering van het menselijke vermogen om kennis te verwerven over God, Bijbel en de natuur‘ is. Tijdens zijn Rotterdamse periode (in 1706) verschijnt de eerste druk van het bekende boekje ‘Voorbeeld der Goddelijke Waarheden voor eenvoudigen‘ Ook de bekende preken over Jesaja zien hier het licht.
Watersnoden zijn een terugkerend thema in de preken van Hellenbroek. Brons laat in voetnoot 46 weten dat Hellenbroek verwijst naar de ‘droeve watervloeden‘ die de Bommeler- en Tielerwaard teisteren. Hellenbroek en zijn vrouw overleven alle zeven kinderen. Zijn vrouw raakt rond 1729 een deel van haar geestesvermogen kwijt. Zij overlijdt op 14 april 1753. Hellenbroek zelf vraagt in 1728 emeritaat aan vanwege ‘lichaamszwakte, benauwdheid op de borst en vermindering van geheugen’ (blz. 48). Hij overlijdt op 13 december 1731 in de leeftijd van 73 jaar.
Homiletische vorming
In het derde hoofdstuk van zijn proefschrift kijkt Brons naar de homiletische vorming van Hellenbroek. Zijn indeling van de preek ‘volgt de hoofdlijnen van de toenmalige homiletische handboeken‘ (blz. 53). Dit wijkt volgens de predikant en theoloog af van de moderne handboeken. Hellenbroek blijkt homiletisch vooral gevormd te zijn door Petrus Francius (1645-1704) en de predikanten David Knibbe (1639-1693) en Petrus van Staveren (1632-1683). Knibbe heeft op zijn beurt weer invloed ondervonden van o.a. Johannes Hoornbeeck (1617-1666). Laatstgenoemde schreef een homiletisch handboek. Hoornbeeck heeft op zijn beurt weer gebruikgemaakt van Aurelius Augustinus (354-430), Bernardus van Clairvaux (1090-1153), William Perkins (1558-1602) en Guilielmus Amesuis (1576-1633). Knibbe heeft als inspiratiebronnen ‘hoofdzakelijk Engelse puriteinen (…) dan wel Voetiaanse theologen die verwant zijn aan de Nadere Reformatie‘ aanbevolen (blz. 61). Hoofdstuk 3 is interessant voor (aanstaande) predikanten. Brons meldt op bladzijde 73 dat Hellenbroek voor zijn omwenteling gebruik maakte van heidense geschiedenissen, maar daarna niet meer. In de woorden van Thiele zou hij zijn spijzen nu niet meer ‘opzadelen op de markt der wereldwijzen, noch van de galerie van Zeno, de wandplaats van Aristoteles, noch van de schoole van Epicurus, Pythagoras of Plato‘. Die natuurlekkernijen hadden bij hem uitgediend. Brons geeft aan dat dit niet helemaal overeenkomt met de werkelijkheid, omdat hij na zijn bekering nog steeds gebruik maakt van citaten uit de klassiekers. Hij distantieerde zich wel meer en meer van de retorica. De leermeester van Hellenbroek, ds. Knibbe, geeft aan dat er alleen ‘op de opvatting van ketters‘ mag worden ingegaan ‘als die een actuele bedreging vormt voor de kerk‘ (blz. 76). Als Hellenbroek ingaat op alternatieve uitleggingen, is dat, zo blijkt uit de analyse van dr. Brons, ‘vaak om dwalingen te weerleggen‘. Brons laat in het derde hoofdstuk zien dat de structuur van de preken van Hellenbroek, via Knibbe en Hoornbeeck, ‘van meet af aan Voetiaans zijn gekleurd‘ (blz. 80). Dit blijft volgens de theoloog ook zo.
Wordt de komende tijd, als de Heere het leven en de omstandigheden geeft, vervolgd.
Voetnoten
Geleerde pleit in stellingen bij proefschrift voor symmetrische behandeling van de evolutieleer en de creationistische visie
Het is al een flink aantal jaren geleden, maar in 1996 promoveerde econometrist dr. André Lucas aan de Erasmus Universiteit Rotterdam op een proefschrift met als titel Outlier Robust Unit Root Analysis. Het proefschrift zelf is vooral door mensen die bekend zijn met het vakgebied te doorgronden. Het waren echter de slotstellingen bij het proefschrift die mijn aandacht trokken. Deze gaan over het ‘fundamentalisme’, over de symmetrische behandeling van de evolutieleer en de creationistische visie in het biologieonderwijs en over de zogenoemde ‘Gok van Pascal’. Omdat het al zo lang geleden is, is het goed mogelijk dat de geleerde daar zelf ondertussen anders over denkt.1
Symmetrische behandeling
Al jaren pleit ik voor een symmetrische behandeling van Intelligent Design en het klassieke scheppingsgeloof enerzijds en de evolutieleer anderzijds. Vooral Intelligent Design is een goed oppositioneel onderwijsconcept voor openbare scholen, omdat dit de Abrahamitische geloofsovertuigingen overstijgt. Op veel scholen voor bijzonder onderwijs is dit al het geval, omdat enerzijds de leerlingen onderwezen moeten worden richting het examen (waar de evolutieleer in voorkomt) en anderzijds ook de eigen identiteit moeten kunnen verwoorden tegenover andersdenkenden. Het klassieke scheppingsgeloof vormt één van de identiteitspijlers van deze leerling. Voor Reformatorische leerlingen, bijvoorbeeld, is als het goed is het vierluik schepping, zondeval, verlossing en voleinding van onschatbare waarde. In het openbare onderwijs is er echter, in mijn ogen, sprake van een asymmetrische behandeling. Als er al over de opponerende visie wordt gesproken, wordt deze vaak gekoeioneerd en als een karikatuur weergegeven.
Toen de laatste vier stellingen uit het proefschrift van dr. André Lucas mij onder ogen kwamen konden deze dan ook op mijn instemming rekenen. De achtste stelling gaat over de symmetrische behandeling van de evolutieleer en de creationistische visie. Ik citeer met instemming:
“De evolutieleer stoelt net als de creationistische visie ten diepste niet op onweerlegbare feiten. Deze fundamentele overeenkomst tussen beide visies pleit eerder voor een meer symmetrische behandeling van beide zienswijzen in het huidige biologieonderwijs en de examinering daarvan, dan voor de onlangs voorgestelde asymmetrische behandeling.”
Of voor de Engelse lezers:
”Evolution, just like creationism, is not based on facts that can(not) be disproved. This deep common characteristic of both visions/beliefs ask for more symmetric treatment of both views in the contemporary education in biology in Dutch secondary education, as opposed to the proposed asymmetric treatment.”
Na mijn bovenstaande pleidooi voor een uitwerking van Intelligent Design en het klassieke scheppingsgeloof in het onderwijs, behoeft het geen uitleg waarom deze stelling mij kan bekoren. Het is bijzonder te waarderen dat dr. André Lucas deze stelling op academisch niveau heeft willen inbrengen.
Fundamentalisten
We hebben onze organisatie Fundamentum genoemd omdat het gaat om ‘de basis’. Deze basis voor al onze activiteiten is Gods Woord en het Vleesgeworden Woord.2 Helaas heeft ‘fundamentalist’ een negatieve klank gekregen vanwege de terroristische aanvallen en aanslagen die er zijn geweest. Dr. Lucas geeft in zijn zevende stelling aan dat hij het hiermee oneens is. Ik citeer met instemming:
”Het gebruik, zoals men dat tegenwoordig wel tegenkomt, van de term ‘fundamentalisten’ voor met terreurdaden geassocieerde groeperingen wekt ten onrechte de indruk dat het hebben van een (levensbeschouwelijk) fundament een verdachte of zelfs kwalijke zaak is.”
‘Gok van Pascal’
Onlangs was het vierhonderd jaar geleden dat Blaise Pascal (1623-1662) in het Franse Clermont-Ferrand werd geboren. Pascal was een invloedrijk katholiek geleerde die ook grote invloed heeft gehad op het protestantisme. Hij is ook bekend geworden door zijn eerste mechanische rekenmachine, de pascaline, en, om niet meer te noemen, de Wet van Pascal. Dr. Lucas geeft in stelling negen bij zijn proefschrift de ‘Gok van Pascal’ weer. Het is een pragmatisch Godsargument. Het verstand kan geen uitsluitsel geven over het bestaan van God. God kan daarmee dus wel of niet bestaan, beide opties staan open. Daarom moet men een afweging maken op basis van een spel. Leven met de gedachte dat God wel bestaat, is de enige keuze die iets kan opleveren.3 In de woorden van Lucas:
”De bijbel zegt duidelijk op verscheidene plaatsen dat de mens na dit bestaan een eeuwig bestaan wacht, hetzij dichtbij God en gelukkig, hetzij ver van God en ongelukkig. Verder zegt de bijbel dat Jezus Christus de enige weg is tot een leven dichtbij God. De implicaties van het niet geloven van deze uitspraken als zij wel waar zijn, zijn totaal anders dan de implicaties van het wel geloven van deze uitspraken als zij niet waar zouden zijn.”
In de tiende en laatste stelling geeft dr. Lucas ter nuance aan dat dergelijke stellingen als hierboven ‘mensen er nooit toe bewegen zich te bekeren tot God’. “Wel kunnen zij mensen ertoe aanzetten na te denken over het belang en de consequenties van hun keuze in deze kwestie.”
Tenslotte
Het is goed dat geleerden bij het promoveren hun gedachten op dit punt ordenen in stellingen. Hoewel de stellingen in zichzelf niet van al te grote waarde zijn, is het goed dat de promovendus hier in zijn hart laat kijken. Wellicht zou de stelling over de symmetrische behandeling van de evolutieleer en het klassieke scheppingsgeloof in het biologieonderwijs, door derden, verder uitgewerkt kunnen worden in een onderwijsvisie en praktische handvatten voor de onderwijspraktijk. Een symmetrische behandeling voorstellen is één, dit daadwerkelijk goed uitvoeren in beleid en voor de klas is twee. In de bovenschoolse organen van het reformatorisch onderwijs wordt daar, zeker na de theïstisch evolutionistische opmars in de Gereformeerde Gezindte4, diep over nagedacht.5 Maar geldt dat ook voor het openbaar onderwijs? Daar zou dit óók goed zijn. Zeker omdat het openbare onderwijs, naar eigen zeggen, een zekere neutraliteit wil beogen.
Voetnoten
Erfmagescheid van wijlen Merritje van Meerten, in leven getrouwd met Goossen van Dam
De Osenvorenreeks, te vinden in de studiezaal van Historische Kring Kesteren en omstreken (HKKO), bevat een schat aan informatie voor genealogisch onderzoek. Hieronder wordt protocol 535 (folio 105 – 105v.) weergegeven uit dit Rechterlijk Archief Nederbetuwe. Het gaat hier om een erfmagescheid van Maria van Meerten (1663-?) en opgesteld tussen Goossen (Jans) van Dam. Zijn broer Claas (Jans) van Dam en zijn zwager Cornelis (Jans) van Homoet waren aanwezig bij het opstellen ervan.1
De volledige transcriptie luidt:
”Op heden dato onderschreven is een vriendelick en minnelick erfmagescheijt geaccordeert, beraamt ende gesloten tussen Goossen Jans van Dam laast weduwnaar van wijlen Merritie van Meertten, in desen geassisteert met Nicolaes Jans van Dam sijn broeder ter eenre ende Cornelis Jans van Homoet nomine uxoris Willemken van Meertten als rechte oom ende naaste bloedmomber van de onmundige nagelatene kinderen van de voorschreven Merritje van Meertten zaliger met name Jantje, Willemijntje ende Nieske ter andere zijde ende dat in manieren gelijck volght, so is na overweging, balants ende estimatie van de staat desselven boedels bij forme van uijtkoop, verdraegen ende geaccordeert dat den gemelte Goossen Jans van Dam voor hem ende sijnen erven in vollen eijgendom erstlijck sal hebben, houden ende besitten alle gerede ende ende ongerede goederen, landerijen, haaf, peerden ende beesten, groen ende dor coorn, imboedel ende huijsraedt, geene exept, mits daartegens ’t sijnen lasten nemde te betaelen alle sodane schulden ende lasten als denselven boedel oock aan capitalen, achterstede pachten en ongelden of lopende schulden ten achteren is, mits daartegens genieten de inschulden vandien, so in dier voegen de gemelde Merritje van Meertten denselven stervende heeft nagelaten ende bij den voorschreven Goossen Jans van Dam jegenwoordigh beseten wordt ende bovendien aan sijn onmundige kinderen uijtkeren wanneer die tot haar mundige jaeren of huwelicken staat sullen gekomen sijn, ider de somme van éénhondert 50 gulden ende also ’t saem 450 gulden, mitsgaders aan derselven ’t laeten volgen ende ter handen stellen alle de klederen, linnen en wollen, goudt en silver, so tot haar moeders lijve sijn gehorende geweest ende stervende heeft nagelaeten ende sal het goedt bij overlijden van de voorschreven kinderen van het een kindt op het andere erven ende versterven tot het laetste toe ende gelooft den gemelde Goossen Jans van Dam bovendien sijn voorschreven kinderen in kost ende klederen te sullen onderhouden ende opvoeden, oock laeten leeren lesen ende schrijven, neffens een behoorlick hantwerck na staats gelegentheijt ende nadien parthijen contrahenten wederzijdts in dit haar contract ende erfmaegescheijt een seer goedt genoegen en welbehagen hebben, geloven sij hetselve also punctuelick te sullen voldoen ende achtervolgen onder verbandt van haar ende haeren erfgenamen, personen ende goederen deses boedels, die voor de voldoeninge deses specialick blijven verbonden en geaffecteert, alle deselve ende de keur vandien submitterende de judicature van den weledele Hove van Gelderlandt, den landrechte van Nederbetuwe ende voorts alles andere heeren, Hoven, rechteren ende Gerichten. ’t Oircond beteijckent neffens de saamwesende vrienden Dirck Orters tot Eck den 8e november 1697 ende was geteijckent Goossen Jans van Dam, Cornelis Jans van Homoet, Claas van Dam. Me teste A. van Bergh. Geregistreert den 24e april 1699.”
Bijzonder dat dit erfmagescheid bewaard is gebleven. De ouders zijn Goossen (Jans) van Dam en wijlen Merritie van Meerten. Merritie wordt ook wel Maria genoemd en was een dochter van Adriaen van Meerten en Anneke van de Eem.2 We weten dit omdat het gesproken wordt over Cornelis (Jans) van Homoet en Willemke van Meerten. Zij zijn ‘rechte oom naaste bloedmomber van de onmundige nagelaten kinderen van voorschreven Merritje van Meertten’. Bij het overlijden liet Maria drie kinderen na: Jantje, Willemijntje en Nieske van Dam. Waar het echtpaar woonde en waar de kinderen geboren zijn is mij (nog) niet bekend. Zij zijn geboren aan het einde van de 17e eeuw.
Voetnoten
Echtpaar Dirck Dircksen van Cooten en Maeijken Jans beloven 300 gulden aan Everhard Godfried van Meerten
De Osenvorenreeks, te vinden in de studiezaal van Historische Kring Kesteren en omstreken (HKKO), bevat een schat aan informatie voor genealogisch onderzoek. Hieronder wordt protocol 1159 (folio 202v.) weergegeven uit dit Rechterlijk Archief Nederbetuwe. Het echtpaar Dirck Dirckssen van Cooten en Maeijken Jans hebben beloofd te garanderen 300 gulden aan Everhard Godfried van Meerten, die de edelman heeft verhandeld voor vrouwe Cornelia van Bueren.1
De volledige transcriptie luidt:
”Dirck Dirckssen van Cooten ende Maeijken Jans, echteluijden hebben belooft te guaranderen joncker Everard Godefrid van Meerten van soodaene driehondert gulden capitaels met den interesse van dien als sijn weledele voor haer debiteuren hadde genegotiert van vrouwe Cornelia van Bueren. Ende hebben tot guarand spetiaelick verhijpothiseert huijs, hoff, boomgaert ende aengehoorich boulandt groot drie mergen op Maurick, oost Gerrit Dirckssen, zuijden de Persickstraeth ende Gerrit de Cruijff, west joncker Boll, scholtus tot Rijswijck, noorden joncker Boll voornoemt ende Johan de Leuw. Ende voorts ex omnibus. Actum den 10e julij anno 1654. Was bij de debiteuren onderteijckent.”
Voetnoten
Mijlpaal: achtentwintighonderd artikelen op oorsprong.info!
Vandaag heeft oorsprong.info opnieuw een mijlpaal bereikt: er staan achtentwintighonderd artikelen op de website. Net iets meer dan de helft van die artikelen gaan over de genealogie van het geslacht Van Meerten. Er is dus veel meer. Hartelijk bedankt voor uw betrokkenheid de afgelopen tijd. Hieronder volgt een top-10 van meest gelezen artikelen aller tijden. Bij het (her)lezen hiervan veel leesplezier toegewenst. Feedback kunt u geven via de pagina ‘Hier mag u uw hart luchten’. Het vorige ‘mijlpaal’-artikel is hier te vinden.
Top-10
- Rouwdienst en begrafenis Jerphaas Karel (Jarco) van Meerten (2015-2022).
- Er is wel degelijk een stikstofprobleem – Hoogleraar Wim de Vries reageert op tegenwerpingen.
- COLUMN: De les van de kokmeeuw.
- Homo-activist Leon Houtzager draaft door – Ds. Kort moet nog dieper door het stof.
- Tim Hofmans aanval op Pro-lifers is erger dan je denkt.
- “Adam niet geleerd, Christus niet begeerd” – Interview met Gereformeerd Venster.
- Gebed gevraagd voor ds. Kort (OGGiN) in de zaak Houtzager-Kort – Predikant wordt vandaag gehoord.
- ‘Kerngroep Bezinning GKV’ haakt vanwege doorwerking van moderne hermeneutiek af – Zaterdag 19 november 2022 studiedag voor verdere bezinning.
- Ds. Kort wordt op 16 februari 2022 gehoord – Zaak Houtzager-Kort één van lange adem.
- Livestream congres 2023.
Meest recente berichten
-
Telgen uit het geslacht ‘Van Abcoude van Meerten’ in de inventaris van de familie Cousebant
-
‘De theïstische evolutie roept veel vragen op’ – Bespreking van ‘De werken van Zijn handen’
-
Heilige wolven of veilige schapen?!
-
Noord-Europese creationisten beleggen in het Zweedse Malmö een onderzoeksconferentie over het ontstaan van de biodiversiteit
-
Maak de ‘Week van het leven 2024’-campagne mogelijk met een gift