In de ‘Collectie Snouckaert van Schauburg’, te raadplegen bij de Hoge Raad van Adel, zijn wat aantekeningen opgenomen van de adellijke tak van de ‘Van Meertens’. Deze aantekeningen zijn nuttig voor verder onderzoek naar de ‘Van Meertens’ en biedt een schat aan informatie. Soms slaat de verzamelaar van deze aantekeningen de plank mis, dan probeer ik dat met de beschikbare gegevens te corrigeren in voetnoten. Met dank aan Bertus Barendrecht die foto’s wilde maken van deze aantekeningen en ze met mij wilde delen.¹

Openingsblad

Op het openingsblad van deze aantekeningen wordt het wapen getekend. Zie hieronder. De familie wordt wel geschreven als Meerten, Merthen, Vermeerten of Vermerthen. Volgens de scribent moeten we deze familie niet verwarren (‘confunderen’) met de familie Van Meerten uit Abcoude.²

De auteur van de aantekeningen noemt op het openingsblad twee Van Meertens, maar schrijft erbij dat het onzeker is of die twee wel tot dit geslacht behoren. De eerste is Walterus de Merten, ‘Nobilis, getuige van Godefried bisschop van Utrecht. 25 december 1169 /:1168/”. Als bron wordt gegeven: Brabant chart. Boek, p. 214. De tweede is Wilhelmus de Merten, hij wordt abusievelijk Wilhelmus de Molsa geheten. Hij wordt genoemd in het verdrag tussen Brabant en Gelre in 1203. Als bron wordt gegeven: Brand chart. Boek p. 283. Uit het Hof van Gelderland blijkt dat het hier om de genoemde Wilhelmus gaat.

Het tweede blad met aantekeningen

Op dit blad worden een vijftal ‘Van Meertens’ genoemd, maar dan los van elkaar zonder gekoppeld te worden aan elkaar:

(1) Alberto de Meerten wordt genoemd op 24 maart 1370. Als aantekening staat bij hem: ‘communico Trjaect: Raet v. Hert. Albrecht Nieris (?) 111-248’.
(2) ? van Meerten, wordt genoemd in 1528. Zij was non in het vrouwenklooster te Utrecht. ‘Vlucht mede via Amersfoort. Amersf: 244’.
(3) Ernst van Abcoude van Marten, wordt genoemd in 1619 als schout te Amersfoort. Hij is schout geworden op 24 december 1619 en is dat gebleven tot 1625. Daarna wordt hij Drost van Vianen. Als bron wordt Amersf.: 477 opgegeven.³ (4) Walterus de Merten, deze wordt genoemd op 25 december 1169 en is dezelfde als op het openingsblad met dezelfde gegevens. Erachter staat nog: ‘NB boven hem staen, Gerardus. Godscalus. maer zonder naemen’
(5) Diederick van Meerthen, deze wordt genoemd 1494. Hij moet rantsoen betalen omdat hij gevangen heeft gezeten vanwege een conflict tussen Hert. Karel van Gelre en graaf Frederik van Buren. Alle gevangenen zijn na een verdrag vrijgelaten. Als bron staat erbij Pont. gr. G02.

Naast deze vijf namen bevat deze pagina ook een getekend wapenschild van de Van Meertens. Zie hieronder.

Het derde blad met aantekeningen

Voordat hier overgegaan wordt tot de echte genealogieën die op de vierde en vijfde aantekeningenbladen, de genealogieën zullen afzonderlijk in een tussenkopje, besproken worden hieronder. Eerst nog het derde aantekeningenblad, met daarop drie Van Meertens.

(1) Jan van Merthen, genoemd in 1312 als borg voor Dirk van Lijnden (of: Lienden). De bro is Spaen Copia.
(2) Nommake (of: Nonnike van Meerten, genoemd in 1380. Deze is beleend met de Tiendens op de Heusdensche Weerd. Als bron wordt het Gelders Leenregister genoemd. Erachter staat een C en dit lijkt te verwijzen naar een genealogie op het vierde aantekeningenblad.
(3) Jr. Albertus van Meerten, wordt meerdere keren genoemd. Hij was Raad van Jan van Blois en domker te Utrecht in 1360, dit blijkt uit het Holandse Leenregister. Hij was priester te Gouda in 1361, dit blijkt uit hetzelfde register. In 1367 wordt hij genoemd als Priester en Raad van Jan graaf van Blois. Dit blijkt uit het Friesch. Cart. Boek. Hij was ook kannunik te Utrecht en getuige van in 1370.

Losse individuen op het vierde aantekeningenblad

Op het vierde aantekeningenblad staan losse individuen, deze worden eerst besproken voordat overgegaan wordt op de genealogieën.

(1) Johannes van Merten. Hij was schepen van Tiel in 1402. Volgens Spaen, no. 268.
(2) Johan Zuermond van Meerten. Hij was de huwelijksvriend van Otto van Echteld op 12 april 1423. Dit blijkt uit Teugnagel Pr. N: 6.
(3) Hendrik van Meerten. Hij was erfpachter van de Bisschop van Munster in Overbetuwe in 1443. Erachter staat Parck: Arch:, het is (mij) onbekend elk archief hier bedoeld wordt.
(4) Nicolaas van Meerten, hij is mede erfgenaam van de Hr. Claes van Meerten in 1438.
(5) Peter van Meerten. Hij is mede erfgenaam van de Hr. Claes van Meerten in 1438. Onder deze twee namen staat Clara Priorin van S. Servaes te Utrecht 1492. Gaat het hier om Clara van Meerten?
(6) Johan van Meerte. Hij betaald iets voor Hendrik van Masschereel, heer van Balgoij aan de Proost van St. Jan te Utrecht in 1529. Dit blijkt uit het Balgoij archief. De auteur van de aantekeningen vraagt zich af of deze Van Meerten misschien behoort tot het geslacht Van Abcoude van Meerten.
(7) Otto van Meerten. Hij in 1400 naar de Hertog van Cartie gezonden, zoals blijkt uit Van Half Rosand p. 79. Hij bekomt een Tubban van de Hertog in 1400. Zoals blijkt uit Geld. Oudh. 1-265. Hij beveelt de Nederbetuwe op Kloosterslag te zetten tegen de Hollanders in 1407. Zoals blijkt uit Van Half Rosand p. 114. Tollenaar (?) te Tiel in 1420. Zoals blijkt uit Ibid. (Van Half Rosand) p. 163.
(8) Jacob van Meerten. Hij is mede erfgenaam van Mr. Goossen van Lijnden en verkoopt enige goederen aan Gijsbert van Randwijck in 1479. Als broen wordt Randwijck Roeven No genoemd.

? van Meerten en ?

De eerste genealogie die op het vierde aantekeningenblad staat is die van ? van Meerten. Met wie hij getrouwd is geweest is onbekend. Het bestaan van deze Van Meerten en zijn onbekende vrouw is af te leiden uit het noemen van de erfgenamen in een document. Volgens de auteur van deze aantekeningen had deze onbekende Van Meerten vier kinderen: (1) Claes, (2) Otto, (3) Aleid en (4) Ludgard. (1) Claes van Meerten was Kannunik van Oud Munster te Utrecht. Hij was tijnsrichter van Echteld in 1425. Zoals blijkt uit Oud Munster Ladis no. 51. Hij wordt vermeld in 1437. Ibid. Lad. F. 76. Is in 1438 overleden. Ibid. Lad. N.N. 55. Zijn erfgenamen zijn Jan van Steijn en Hr. Hendrik Foijo. Otto van Meerten, Nicolaas van Meerten en Pieter van Meerten geven kwitantie aan het kapittel van Oud Munster. Zijn broer en zussen zijn Otto, Aleid (weduwe van Hendrik van den Rijn) en Ludgard (vrouw van Goossen van Varick). Al de genoemde Van Meertens zegelen bij die kwitantie. (2) Otto van Meerten was oom, hulder en momboir van Fija van den Rijne Hendriksdochter in 1429. Spaen No. 356. Hij geeft zoals blijkt uit het bovenstaande kwitantie aan het kapittel van Oud Munster in 1438. Aleid van Meerten was de vrouw van Hendrik van den Rijne Hendrikszoon (1424). G.L.R. Hij leeft in 1429 niet meer. Zij gaf in 1438 kwitantie aan het kapittel van Oud Munster (zie hiervoor). Ludgard van Meerten was de vrouw van Goossen van Varick. Zij gaf in 1438 kwitantie aan het kapittel van Oud Munster.

Johan van Meerten en ?

De tweede geneaologie op het vierde aantekeningenblad is van Johan van Meerten. Hij was volgens de auteur van de aantekeningen mogelijk de zoon van de hierboven genoemde Nommake (of Nonnike) van Meerten. Daarom staat er voor zijn naam een C, maar de afstamming wordt met een stippellijn aangegeven. Johan is, wanneer hij nog onmondig is, beleend met Tiendens op de Heusdensche Weerd in 1385 en 1387. Zoals blijkt uit het Geldersche Leenregister. Hij is Ambtman van de Tielre en Bommelerwaard in 1400. Zoals blijkt uit Van Half Roosand p. 79. Hij bekomt een Tubbard van de Hertog van Gelre in 1400. Zoals blijkt uit Van Half Geldersche Oudheden 1-265. In 1407 wordt hij Ambtman van de Nederbetuwe, daarachter staat de broek Rekensch. In 1410 wordt hij genoemd als Ambtman van de Bommel- en Tielrewaard, zoals blijkt uit Van Half. Roozand p. 79. In 1414 wordt hij zo ook genoemd in Rekenh. In 1424 wordt hij beleend met 12 morgen land te Ingen, zoals blijkt uit het Gelderse Leenregister.⁴ Hieruit blijkt dat hij voor 1430 is overleden. Twee dochters worden in dat Leenregister genoemd: (1) Maria en (2) Otta (of: Otte). (1) Maria van Meerten is in 1430 beleend met de genoemde 12 morgen land te Ingen. Dit blijkt uit het Gelderse Leenregister. Zij is voor 1443 overleden. (2) Otte van Meerten was getrouwd met Bartholomeus van Eck en na de dood van Maria beleend met de 12 morgen land te Ingen. Zoals blijkt uit het Gelderse Leenregister. In 1463 is zij weduwe en wordt zij getocht door haar zoon Johan van Eck. Voor 1481 is zij ook overleden.

Dirk van Meerten en ?

De derde genealogie loopt helemaal door tot het vijfde aantekeningenblad en bewaren we voor het laatst. De vierde genealogie is die van Dirck van Meerten en een onbekende vrouw. Hun zoon is Gielis van Meerten, ook wel Jelis genoemd. Hij keert zich met Walraven van Meurs tegen Utrecht. Hij wordt gevangen genomen en onthoofd in 1436. Als bron staat er Burman bij.⁵

Gevert van Meerten en Christina van Cuyck

De vijfde genealogie op dit vierde aantekeningenblad is die van Gevert van Meerten en Christina van Cuyck (hier Steijne) genoemd. De scribent weet haar volledige namen niet en denkt dat zij, en dat klopt ook, verwantschap heeft met het huis van Cuijlenborg.⁶ Christina is weduwe bij het huwelijk van haar dochter Johanna in 1525. Bij de huwelijkse voorwaarden wordt Melchior van Cuijlenborg genoemd. ‘Zoo gelove deze Steijne te zijn een b: van Cuijlenburg’. Zij krijgen volgens de auteur ten minste drie kinderen: (1) Johan, (2) Johanna en (3) Hillegonda. (1) Johan van Meerten tot Ingen wordt als huwelijksvriend van zijn zus Johanna genoemd in 1525. (2) Johanna van Meerten trouwde in 1525 met Johan van Wijck Hermanszoon. De huwelijksvrienden bij dit huwelijk zijn Melchior van Cuijlenburg, Dirk van Meerten de Jonge, en haar broeder Johan van Meerte. Zij is overleden voor 1543.⁷ (3) Hillegonda van Meerten was getrouwd met Albert van Leeuwen. Haar dochter Elisabeth trouwde in 1562. De auteur verwijst bij de laatste naar het geslacht Van Meerten van Abcoude. Het is onduidelijk wat hij daarmee bedoeld.

Roelof van Meerten en Hildegond van der Eijlsweerd

Nu de derde genealogie van dit aantekeningenblad. Deze is zeer uitgebreid en loopt door tot het vijfde aantekeningenblad. Roelof van Meerten wordt samen met zijn vrouw genoemd in 1405 en 1424. In ieder geval was hij al getrouwd in 1424. Hildegond van den Eijlsweerd was de dochter van Dirk. Na het overlijden van haar vader wordt zij beleend met 5 morgen te Ingen in 1405. Dit blijkt uit het Gelderse Leenregister. Zij wordt nog beleend in 1424 en zij is overleden in 1436. Abusievelijk heeft de auteur hier de 15.. van gemaakt.⁸ Zij hadden tenminste één zoon: Willem. Willem van Meerten wordt na de dood van zijn moeder rond 1436 beleend met 5 morgen land te Ingen. Zoals blijkt uit het Gelderse Leenregister. Hij is vóór 1455 overleden. Met wie hij getrouwd was is onbekend.

Willem van Meerten had, volgens de scribent, ten minste drie zonen.⁹ (1) Roelof van Meerten wordt na zijn vader beleend met 5 morgen land te Ingen in 1455. Dit blijkt uit het Gelderse Leenregister. Hij staat op een oude Riddercedul uit de Nederbetuwe (ca. 1460). Omdat hij 17 jaar uitlandig is, wordt zijn broer Jan beleend in 1481. (2) Jan van Meerten staat ook op een oude Riddercedul van de Nederbetuwe (ca. 1460. Hij is de hertog Arnold van Gelre getrouw gebleven (1472). Zoals blijkt uit Pontauier p. ?. Zoals gezegd hierboven wordt hij in 1481 beleend met 5 morge land. Dat geldt ook voor 1501. Hij is overleden vóór 1526 en de zoon van zijn broer krijgt dan het land. (3) Dirk van Meerten wordt in dienst van Karel van Gelre gevangengenomen, maar ook weer uitgelost in 1499. Zoals blijkt uit Pot. p. 642. Dit omdat bij een vedrag tussen Hertog Karel van Gelre en Frederik graaf van Bueren betaald is voor alle wederzijdse gevangenen. Dirk van Meerten moest samen met Allard van Bemmel en Arend van Tuijll hun staat van rantsoen opgeven in 1499, om daarvoor te betalen.

De bovengenoemde Dirk van Meerten was getrouwd met Christina van Eck, zoals blijkt uit het genealogisch gepuzzel.¹⁰ Zij kregen volgens de auteur ten minste twee kinderen: (1) Dirk en (2) Maria. Dirk van Meerten wordt ook wel de jonge genoemd. Hij was huwelijksvriend van Johanna van Meerten in 1525. Dirk was de broeders zoon die beleend werd met 5 morgen te Ingen in 1526. Zoals blijkt uit het Gelders Leenregister. Samen met Hendrik van Eck is hij erfgenaam van Wichard toe Haef in 1539. Hij heeft een proces gehad met de graef van Bueren over tienden in 1552. Zoals blijkt uit Hof. Op twee ridercedullen van Nijmegen bij het hof wordt Dirk genoemd. Op die van Nederbetuwe van 1555 tot 1570. De auteur van deze aantekeningen twijfelt of hij een zoon was van de hierboven genoemde Dirk. “Dit doet geloven dat zulks hier gehoord en niets bij de zoon, welke laatste zig bij Huesden had nedergezet.” Dirk en zijn vrouw zijn beide vóór 1569 overleden.¹¹ Dirk was getrouwd met Bertha van Eck. Volgens de auteur is zij een dochter van een Van Eck en een Van Voordt. Dit is niet juist. Bertha was de dochter van Johan van Eck en Aleid van Meeckeren.¹² (2) Maria van Meerten. Zij leeft nog bij het magescheid van haar broers kinderen in 1569, zoals blijkt uit het Leemkuijl Archief.¹³

Op het vijfde aantekeningenblad gaat deze genealogie verder. Dirk en Bertha kregen ten minste vier kinderen: (1) Dirk, (2) Johanna, (3) Anna en (4) Marij.¹⁴ (1) Dirk van Meerten wordt in 1558 ten behoeve van zijn vrouw, na het overlijden van haar broer Arndt van Els, door de hertog van Kleef beleend met de helft van het goed van Holthuisen bij Huissen. Zoals blijkt uit het Cleef Arch: Het echtpaar wordt genoemd in het Magescheid van vader Dirk en moeder Bertha in 1569. Zoals blijkt uit het Leemkuil Arch: Na de dood van zijn vader wordt hij in 1569 beleend met 5 morgen land te Ingen. Zoals blijkt uit het Gelders Leenregister. Hij is vóór 1596 overleden, zoals blijkt uit het Cleefse Archief. Dirk trouwde met Elisabeth van Els, dochter van Dirk van Els en Heilwich van Merwijck. (2) Johanna van Meerten was getrouwd met Johan van Brakel en worden samen genoemd in het magescheid van 1569. Hij is overleden in 1580, zij in 1600. Volgens de scribent zijn haar kwartieren: Merten, Eck, Foijert, Voordt, Eck, Mekeren, Hoeve en Wijhe.¹⁵ (3) Anna van Meerten was getrouwd met Heijmerick van Bemmel. Ook zij worden genoemd in het bovengenoemde magescheid. (4) Marij van Meerten was getrouwd met Gijsbert de Cock van Delwijnen. Ook zij worden genoemd in het bovengenoemde magescheid.

Dirk had ten minste één zoon: Arnt. Hij wordt na het overlijden van zijn vader in 1596 beleend met één derde deel van Holthuisen. Dit blijkt uit het Cleef Arch: Hij was ook, als volmachtiger van Gerrit van Hardenbroek, beleend met de Tienden te Malburg. Dit in plaats van Gerrit van Gellicum die het daarvoor had. In 1621 wordt hij beleend met de 5 morgen te Ingen. Zoals blijkt uit het Gelderse Leenregister. Wanneer zijn vrouw overleed, in 1621, maakt hij een Testament aan. Hij is in 1624 overleden. Arnt was getrouwd met Francina van Mevert, dochter van Adolph van Mevert tot Hassend en Belia van Scherpenzeel. Het echtpaar kreeg samen ten minste vier kinderen: (1) Everhard Godfried, (2) Dirk, (3) Christina Sybilla en (4) Elisabeth. (1) Everhard Godfried van Meerten tot Holthuizen. Hij is de oudste zoon en krijgt na dode van zijn vader het derde deel van Holthuisen erven. Zoals blijkt uit het testament van 1621 die te vinden is in het Kleefse Archief. Hij is kapitein en huwelijksvriend van de dochter van zijn zus, Johanna Francisca van Reetraed in 1652. Everhard Godfried is eveneens oud-oom en momber van het kind van Hillebrand van Udesheim tot de Leemkuil in 1662. Hij trouwde met Elisabeth van Goltstein, dochter van Johan van Goltstein tot Brandsenburg en Geertruid de Cock van Delwijnen. (2) Dirk van Meerten wordt ook vermeld in het testament van 1621. (3) Christina Sybilla van Meerten wordt vermeld in het bovengenoemde testament en beleend in 1621 met vijf morgen land. Dit blijkt uit het Gelderse Leenregister. Zij is getrouwd met iemand van het geslacht Mom tot Swartenstein. (4) Elisabeth van Meerten is de oudste dochter en beleend met het goed van vijf morgen te Ingen. Zij wordt eveneens genoemd in het testament. Elisabeth is getrouwd met Bernhard van Retraedt tot Gruijthuis. De vier kwartieren en die van haar man worden genoemd bij haar dochter te Old Sevenaar. Namelijk: Retraedt, Mom, Meverdt, Baers, Meerten, Meverdt, Els, Scherpenseel. Er worden hierbij ook twee schildjes getekend die hieronder zijn afgebeeld.

Sluitstuk

De laatste naam die op dit vijfde aantekeningenblad wordt genoemd is Catharina van Meerten. Zij is getrouwd met Gijsbert van Landscroon en weduwe in 1603. De auteur vraagt zich af of zij niet gehoord heeft tot de familie Van Abcoude van Meerten. Dit is juist.¹⁶ Deze waardevolle aantekeningen verwijzen naar nieuwe bronnen en documenten. We hopen deze op te zoeken en verder uit te werken via deze website.

Voetnoten

1. Deze aantekeningen staan niet online. Maar hier is wel een inventarisatie te vinden van het archief: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/1.10.76.
2. Dit is niet helemaal juist. Het gaat wat betreft die Van Meertens om een bastaardentak van de Van Abcoudes. Willem van Abcoude verwekte bij het dienstmeisje Johanna van Meerten één zoon. Johanna was dochter van Jan van Meerten en Johanna van Everdingen. Dit echtpaar en haar dochter behoorde wél tot deze Van Meertens. Zie: https://oorsprong.info/transcriptie-boek-genealogie-van-abcoude-van-meerten-pagina-51/.
3. Het laatste deel van deze informatie blijkt ook uit zijn rouwbord: https://oorsprong.info/spitten-in-het-wapenboek-van-maximiliaan-louis-van-hangest-dyvoy-10-het-rouwbord-van-ernst-van-abcoude-van-meerten-1594-1635/.
4. Hier heb ik onlangs wat over geschreven in De Baron: https://oorsprong.info/een-leenaktenboek-over-twaalf-morgen-land-op-de-klinkenberg-en-de-oesterink-te-ingen/.
5. Zijn onthoofding blijkt ook uit deze bron: https://oorsprong.info/een-utrechts-jaarboek-uit-1750-over-een-middeleeuwse-telg-uit-het-geslacht-van-meerten/.
6. Hier is meer informatie te vinden: https://oorsprong.info/belofte-van-jaspar-heer-van-culemborg-om-zijn-zwager-gevert-van-meerten-schadeloos-te-zullen-houden/ en https://oorsprong.info/achtergronden-bij-de-grafsteen-van-bartholomeus-van-eck-en-katrijn-van-meerten-te-ingen/.
7. Dit echtpaar en de nakomelingen worden hier uitgebreid besproken: https://oorsprong.info/gedoe-rond-de-riddermatigheid-bijdrage-van-nico-plomp-in-het-jaarboek-cbg-1993-bevat-een-schat-aan-informatie/.
8. Dit stuk heb ik hier uitgewerkt voor De Baron: https://oorsprong.info/leenaktenboek-over-vijf-morgen-land-te-ingen-een-bruikbaar-puzzelstuk/.
9. De vierde onbekende zoon hoort zeer waarschijnlijk niet bij deze Willem, of het gaat om Dirck die dan twee keer getrouwd moet zijn geweest. Zie: https://oorsprong.info/beschrijving-van-de-van-meertens-in-de-ridderschap-van-het-kwartier-van-nijmegen/. De auteur van deze aantekingen denkt ook iets dergelijks
10. Zie bijvoorbeeld: https://oorsprong.info/een-beschrijving-van-het-cartularium-van-het-st-agnietenklooster-te-rhenen-en-de-genealogie-van-laat-middeleeuwse-van-meertens/.
11. Dit klopt, zoals blijkt uit de grafzerk van dit echtpaar: https://oorsprong.info/grafzerk-van-dirck-van-meerten-1568-en-bertha-van-eck-van-panthaleon-1531/.
12. Zie daarvoor: https://oorsprong.info/van-meerten-en-de-inventaris-van-het-archief-van-de-familie-van-eck-van-panthaleon-door-het-nationaal-archief/.
13. Dit heeft de auteur juist gevonden, zie: https://oorsprong.info/een-belangrijk-afschrift-uit-de-archieven-van-leemkuil/.
14. Deze worden ook in dit parenteel uitgewerkt: https://oorsprong.info/parenteel-van-dirck-van-meerten-1568-en-bertha-van-eck-van-panthaleon-1531/.
15. Deze kwartieren zijn niet correct: https://oorsprong.info/grafzerk-van-johan-van-brakell-1580-en-johanna-van-meerten-1600/.
16. https://oorsprong.info/transcriptie-boek-genealogie-van-abcoude-van-meerten-pagina-100/.