Fundamentum

Hierboven de begraafinschrijving van Aletta van Meerten (1666-1744).¹ Zij werd begraven op 30 december 1744 in de kerk van de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Westzaandam. In de beschrijving staat ‘Joffrou van Aalst 110254’. Het predikantenechtpaar (zij was getrouwd met ds. Gerardus van Aalst (1678-1759)) betaalde 5 gulden voor de begrafenis.²

Voetnoten

Hierboven de begraafinschrijving van Aletta van Meerten (1666-1744).¹ Zij werd begraven op 30 december 1744 in de kerk van de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Westzaandam. In de beschrijving staat ‘Joffrou van Aalst 110254’. Het predikantenechtpaar (zij was getrouwd met ds. Gerardus van Aalst (1678-1759)) betaalde 5 gulden voor de begrafenis.²

Voetnoten

Hierboven wordt de doopinschrijving van Pieter van Aalst (1709-1777) weergegeven.¹ Pieter werd op 29 maart 1709 gedoopt in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Sommelsdijk. Zijn vader was Gerardus van Aelst (1678-1759) en zijn moeder Aletta van Marten (1666-1744).² Als getuige waren Joost van Dikkelen (?-?) en Elisabet Adrius (?-?) aanwezig.³

Voetnoten

Hierboven wordt de doopinschrijving van Eva van Aalst (1708-?) weergegeven.¹ Eva werd op 29 augustus 1708 gedoopt in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Sommelsdijk. Zij was een dochter van Gerardus van Aelst (1678-1759) en Aletta van Marten (1666-1744).² Als getuigen waren Helena Cruijslaudo (?-?), Adrianus Cruijslaudo (?-?) en Scopetoyi van Sourru (?-?) aanwezig.³

Voetnoten

Hierboven wordt de geboorteakte van Eva van Aalst (1707-?) weergegeven.¹ Zij werd gedoopt op 24 augustus 1707 in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Sommelsdijk. Haar vader was dominus Gerardus van Aelst (1678-1759) en haar moeder Aletta van Maarten (1666-1744).² Als doopgetuige waren Lena Bauc (?-?) en Adrianus Cruijslaudo (?-?) aanwezig.³

Voetnoten

Hierboven wordt de tweede huwelijksinschrijving¹ van Aletta van Meerten (1666-1744) en Gerardus van Aalst (1678-1759) weergegeven.² Het huwelijk werd gesloten op 26 oktober 1706 in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Rotterdam. Gerardus was ‘dominus’ van beroep en ‘predicant tot Sommelsdijk’. Aletta was weduwe en woonachtig aan de ‘Lambsteeg tot Rotterdam’.³

Voetnoten

Hierboven wordt de eerste huwelijksinschrijving van Aletta van Meerten (1666-1744) en Gerardus van Aalst (1678-1759) weergegeven.¹ Op 9 oktober 1706 zijn Gerardus van Aelst en Aletta van Maarten (lees: Meerten) te Rotterdam in ‘ondertrouwe opgenoomen’. Gerardus was een jongeman en Aletta was weduwe van Dirju (?) Steffanus Belgeuu (?-?). De ‘huewelijks proclamatie’ heeft onverhinderd plaats gehad. Zij ‘in de lieve’ tot Rotterdam getrouwd. Vanuit de genealogische gegevens weten we dat het echtpaar op 26 oktober is getrouwd.²

Voetnoten

De Osenvorenreeks, te vinden in de studiezaal van Historische Kring Kesteren en omstreken (HKKO), bevat een schat aan informatie voor genealogisch onderzoek. Hieronder wordt protocol 912 weergegeven uit dit Rechterlijk Archief Nederbetuwe. Deze uitgebreide akte gaat over het nalatenschap van Petronella Peters van Roothuijsen, de vrouw van Adriaen van Meerten en na zijn overlijden de vrouw van Cornelis (Dirckse) van der Sant.¹

De volledige transcriptie van dit protocol luidt:

”Copia. Aangesien Petronella Peters van Roothuijsen stervende heeft naargelaten een dochter genaemt Anneke van Merten, bij haar zaliger eerste man Adriaan van Merten wettelijk geprocreërt en bij haar twede of laatste man Cornelis Dirckse van de Sand dese vijff alsnoch onmundige kinderen genaemt Maria, Jantje, Peter, Dirck en Hadewig van de Sand, der voorschreven ses kinderen moederlijcke successie tot datum door haar gemelte schoonvader in gemeenschap gepossideert en onverdeijt genoten zijnde, soo is ’t tot voorkomingh van confusie en misverstand, dat dit volgende magescheijdt tusschen parthijen de meergemelte kinderen met haare wettige onderschreven momboiren geassisteert staat opgericht ende geslooten, te weten dat voorseijde schoonvader ende vader Van de Sand voor hem ende zijnen erven erffelijck sal behouden de samentlijcke boedels goederen, soo gerede als ongereede mitsgaders alle actiën, crediten en effecten geener exempt met alle desselfs lasten en schulden soo reeel als personeel mits bij Van de Sand verobligeert blijft eens aan de voorschreven kinderen te betalen eeen voor haar moederlijcke portie uijt te keeren de somma gelde van vierhondert carolusgulden daarvan aan Anneken van Merten sijn stiefdochter haar sesdepart, terstond off bij vertreck de interesse van haar quota tegens vijf ten hondert en dat ter tijd en wijlen ’t selve sal worden opgeëijscht, jaarlijcx te betalen, en de overige vijf deelen sijn voornoemde vijff onmundigen compterende, soo haast het jonghste daarvan haar na sijn staats gelegentheijt t’allimenteren, in kost en klederen en andere behoeftigheden t’onderhouden, te doen oeffenen in lesen en schrijven, de dochters daarneffens te doen leren naeijen en breijen, als sulcx een vader toestaat. Indien vader voorschreven inmiddels quam aflijvigh te worden, sullen de voorschreven vijff parten van vierhondert gulden terstond moeten uijtgekeert worden off verrenten jaarlijks als voore, soolange het momboiren sullen goetvinden. Voorts is wel expresselijk geconditioneert indien die voorschreven ses kinderen de genoemde vierhondert gulden niet en wilden genieten, dat zij in sulcken cas in plaatse van dat geld seecker sestehalf hond soo boomgaert als bouwland genaemt Weijmen Land gelegen in den kerspel Ingen ampte Nederbetuwe aan de dijck, ten oosten de erfgenamen van Adriaen Dirckse, suijden item westen Willem van Triest, noorden den Bandijck, van haar zaliger moders zijnde hercompstigh en dat vrij sonder personele en reeele laste welcke keuze bij meerderjarigheijt van ’t jonghste kind sal mogen gedaan worden, bij afsterven van een of meer kinderen, soos al de erffenis keeren na teneur der houwelicxe voorwaarde. Hiermede sullen parthijen deses aangaande gescheijden en gedeijlt zijn, sonder dat d’een tegens d’andere dieswegen eenige praetentie off actie is reserverende, onder verband als na rechten. Tot voldoeninge der kinderen moederlijck versterff in dese vermeld, soo hebben wij Cornelis Dirckse van de Sand en Maria van Merten eghteluijden cum tutore marito dat selvige verhypothequeert en speciaal veronderpand in de voorgemelte sestehalf hond boomgaart en bouwland genaemt Weijmenland in sijn bepalingh voor uijtgedruckt den kerspel van Ingen op Klinckenborgh of Harmoeskamp, ten oosten de gemeijne straat, westen en noorden de Commandurije van Ingen, zuijden Jacob van Merten en dan voorts ons respective personen en goederen geener uijtgesondert, omme bij faute van voldoening deser het defect mitsgaders kosten schade en versuijm, hieromme gedaan en geleden aan de gemelte onderpanden off tot keur van onse vordere goederen soo gerede als ongerede te verhalen. Ons tot dien eijnde submitterende de judicature des Hofs provinciaal van Gelderland, item de pandingh des landrechts van Nederbetuwe en voorts allen andere heeren, Hoven, rechteren ende Gerechten met renuntiatie van alle contrariërende exceptiën, ten oirconde soo zijn hier van twee alleensluijdende instrumenten bij ons Cornelis Dirckse van de Sand en Maria van Merten echteluijden ter eenre en Cornelis Marcelis en Jacob van Merten als momboiren van de vijf kinderen ende Jacob van Merten ter andere zijde beteijckent Ingen den 10e november XVI C en drie ’t negentigh, was onderteeckent: Cornelis Dirckse van de Sand, Maria van Meerten, Cornelis Marcelis, Jacob van Meerten, C.J. v. Homoet, me teste P. v. Westhrenen. Geregistreert den 2e april 1694.

#De ter zijde staande gesubvirguleerde 5½ hondt boomgaert ende bouwland sijn ontslagen door de respective momberen van de onmundigen vermogens acte van den 28e januarij 1696 staande onder het maaghgescheijt ende geteijckent bij Jacob van Meertten, C.J. v. Homoet ende Cornelis Marcelis.#”

Dit is een prachtig stukje tekst en geeft veel inzicht in de gezinssituatie van deze personen.² Adriaen van Meerten was eerst getrouwd met Anneke (Peters) van der Eem. Zij overleed vóór 1674. Adriaen hertrouwde met Petronella (Peters) van Roothuijsen. Hij overleed echter al vrij snel na het hertrouwen vóór 1677. Petronella bleef alleen achter met een dochter (Anneken). Zij hertrouwde met Cornelis Dirckse van der Sant. Met hem kreeg ze vijf kinderen. Toen overleed zij vóór 1693. Cornelis hertrouwde in 1693 met Maria van Meerten. Of Maria ook familie is van Adriaen weet ik (nog) niet. Het nalatenschap van Petronella aan haar kinderen wordt hierboven beschreven en veilig gesteld. Van de kinderen uit het eerste huwelijk van Adriaen lezen we nauwelijks in deze akte. De zullen bij het meerderjarig worden hun deel wel hebben gekregen. We zien wel dat Cornelis Jansen van Homoet betrokken is bij deze akte. Hij was getrouwd met Wilmken van Meerten (het derde kind van Adriaen en Anneke). De in de akte meerdere keren genoemde Jacob van Meerten was een broer van Maria. Of zijn vrouw Hendersken (Peters) van Roothuijsen een zus was van de overleden Petronella weten we (nog) niet maar dat zou heel goed kunnen. Er worden twee stukken land genoemd, deze zijn hierboven en hieronder uitgewerkt.

Voetnoten

De Osenvorenreeks, te vinden in de studiezaal van Historische Kring Kesteren en omstreken (HKKO), bevat een schat aan informatie voor genealogisch onderzoek. Hieronder wordt protocol 352 weergegeven uit dit Rechterlijk Archief Nederbetuwe. Het gaat om de verkoop van een stuk van ongeveer drie morgen bouwland door de familie Van Meerten. Meer dan vijftien jaar geleden was dit stuk één van de kernstukken die het genealogisch onderzoek naar mijn voorgeslacht verder hielp.¹

De verkoop- en transportakte luidt in transcriptie als volgt:

”Cornelis van Meerten en Grietje Vonck egteluijden (haec cum tutore marito), Jacoba van Grootveld weduwe en boedelhoudersche van Jan van Meerten (cum tutore filio) Claas van Meerten, Theodora, Willemijntje en Jerephaes van Meerten, meerderjaarige kinderen van Jan van Meerten en Jacoba van Grootveld en de rato caveerende voor haar minderjaarige kinderen, broeders en zusters met naame Jannigje, Jan Willem, Maria, Frederic, Johannes en Jacoba van Meerten, Antonij Vonck als in huwelijk gehad hebbende Johanna van Meerten, Pelgrom en Willem Vonck, sijne meerderjarige kinderen, vendiderunt aan Hillebartus van Zetten en Johanna Westerlaken egteluijden ongeveer drie mergen bouwlant onder Meerten, oost mevrouw douairaire van Delen, west de Ommerse sijveling, noorden de heer Wittert en zuijden Gijsbert van Meenen ofte etc., voor 72 guldens, vermogens transport van den 20 januarij 1775, vide ’t signaat van Ommeren folio 151 verso. Geregistreerd den 13 januarij 1776.

#Solvit 40 penning met f. 1-16-: den 2 Januarij 1775#”

Uit deze akte van verkoop en transport kunnen we heel veel leren over de genealogie van het geslacht Van Meerten. Zeker als we deze naast de al beschikbare gegevens leggen. Hier worden alle (op dat moment nog in leven zijnde) kinderen en kleinkinderen van Klaas (Jansen) van Meerten en Willemke (Cornelissen) van Ingen weergegeven. De kinderen van dit echtpaar waren Marijke (in 1736 op ongeveer zestienjarige leeftijd overleden), Cornelis (getrouwd met Grietje Vonck), Jan (getrouwd met Jacoba van Grootveld), Johanna (getrouwd met Antonij Vonck) en Krijn van Meerten (vóór 1771 overleden). Met uitzondering van Cornelis zijn deze kinderen op de datum van deze akte al overleden. Krijn is helemaal uit het zicht verdwenen, hij was wel getrouwd (met Cornelia de Haas) maar is vermoedelijk kinderloos overleden. Johanna is ook al overleden en twee van haar kinderen zijn nog in leven Pellegrom en Willem. Deze zijn meerderjarig, in 1775 resp. 26 en 21 jaar oud. Trijntjen en Willemijntje zijn dan hoogstwaarschijnlijk jong overleden. We komen er zo ook achter dat Jan van Meerten waarschijnlijk in het jaar 1773 of 1774 is overleden. Op 23 februari 1772 leefde hij nog² en op 2 januari 1775 leefde hij niet meer.³ Hij werd dus ongeveer vijftig jaar oud.⁴

We leren bovendien dat vier van de tien kinderen van Jan en Jacoba meerderjarig zijn, en dat de overige zes nog minder jarig zijn. De oudste lijkt Claas (hij treedt namelijk op als voogd voor de kinderen), daarna Theodora, Willemijntje en Jerephaes. Minderjarige kinderen zijn Jannigje, Jan Willem, Maria, Frederik, Johannes en Jacoba. Van Theodora, Jan Willem, Maria en Johannes is vooralsnog niets bekend. Willemijntje is rond 1750 geboren, Jannigje rond 1759, Frederik rond 1766 en Jacoba rond 1770. Als men de leeftijd goed heeft ingeschat tijdens het overlijden. De kinderen van Cornelis en Grietje worden niet weergegeven, waarschijnlijk omdat beiden ouders nog in leven zijn. Het land van drie morgen is hieronder getekend, met de buren en omgeving. De Ommerse sijveling is een dwarsdijkje met een sloot ‘om bewoners van lager gelegen delen van het rivierengebied te beschermen tegen het water’.⁵ Nabij Ommeren, in de polder Meerten, is nog steeds een straat te vinden met de naam Zijveling, deze loopt van het Lingemeer tot aan de Provincialeweg N320 (op de hoek van deze straat en de provinciale weg is het Streekmuseum Baron van Brakell te vinden).⁶ Of dit dezelfde straat is, is mij (nog) niet bekend.

Voetnoten