In de serie ‘Betuwse Historische Monografieën‘ verschenen twee deeltjes met als titel ‘Ingen: Een dorp zonder heer‘ (geschreven door Joke Honders).¹ Honders schrijft daar ook over een grafsteen in de Hervormde Kerk van Ingen waar geen gegevens op staan, maar wel acht kwartieren en twee helmtekens. Vrijwel zeker gaat het hier om het echtpaar Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten.

Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten

Op navraag heeft Joke Honders de foto’s uit het archief van het Arend Datema Instituut opgezocht en naar mij opgestuurd. Een van de foto’s is ook te zien in het eerste deel van de hierboven genoemde deeltjes. Onder de foto schrijft Honders (op bladzijde 18): “Een grote zerk zonder jaartal of naam, maar met twee grote wapenschilden; men denkt hier van doen te hebben met een zuster van Johanna van Meerten.” Ook het boek ‘De Neder-Betuwe‘ van Adriaan P. de Kleuver maakt op bladzijde 186 melding van deze grafsteen.² Daar staat geschreven: “Rechts: grafzerk voor Van Bemmel die met een dochter van Van Meerten getrouwd was“. De genoemde gedachten in beide werken zijn correct. Het gaat hier namelijk om een grafzerk van Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten. Anna was een dochter van het, eveneens te Ingen begraven echtpaar, Dirck van Meerten (?-1568) en Bertha van Eck van Panthaleon (?-1531). Anna was een zus van Johanna van Meerten (?-1600) die met Johan van Brakell (?-1580) getrouwd is geweest. De dochter van Heijmerick en Anna, Bertha van Bemmel, was met Gijsbert van Hardenbroek getrouwd. De grafsteen van Bertha en Gijsbert is te bezichtigen in de kerk van Rijswijk.³ Helaas zijn de precieze data van geboorte en overlijden van Heijmerick en Anna mij (nog) onbekend.⁴

Kwartierstaat

We zien aan de linkerkant (bovenzijde op de foto) van de grafsteen de kwartieren Van Bemmel, Van Randwijck, Van Meeckeren en Van Druten.⁵ Aan de rechterkant (onderzijde foto) van de grafsteen de kwartieren Van Meerten, Van Eck, Van Eck en Van Meeckeren.

Heijmerick was een zoon uit het tweede huwelijk van Johan (Allards) van Bemmel met Bertha van Meeckeren. Johan was een zoon van Allard (Willems) van Bemmel en Gijsberta van Randwijck. Bertha was een dochter van Heijmerick van Meeckeren en ? van Druten. Het is waarschijnlijk dat Heijmerick van Bemmel vernoemd is naar zijn grootvader aan moeders kant.⁶

Anna was een dochter van Dirck van Meerten en Bertha van Eck van Panthaleon. Dirck was een zoon van Dirck van Meerten en Christina van Eck van Panthaleon. Bertha was een dochter van Johan (Bartholomeuszoon) van Eck en Aleijda (Gerritsdochter) van Meeckeren. De kwartieren aan de rechterkant (dus de onderzijde van de foto) zijn ook zó te zien op de grafsteen van Johan van Brakell en Johanna van Meerten in de Hervormde Kerk te Lienden.⁷

Heijmerick van Bemmel was lid van het ridderschap en vaak aanwezig op de gerichtsbijeenkomsten van bijvoorbeeld de Bank Kesteren en Zoelen. Zijn naam komt daarom veelvuldig voor in de ‘Serie Gerichtelijke Transcripties‘ van dr. Peter Dirk Spies. In bijvoorbeeld het tweede deel van die transcripties wordt Dirk van Meerten zijn schoonvader genoemd.⁸

Tenslotte

Elke keer weer is het verbazend hoeveel er bewaard is gebleven en hoe er steeds meer puzzelstukjes gevonden worden. Genealogisch onderzoek staat op schouders van reuzen. Met behulp van genealogisch onderzoek en de beschikbare puzzelstukjes kunnen we, met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, stellen dat deze grafsteen een herinnering is aan het echtpaar Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten.

Voetnoten

1. Honders, J., 2000, Ingen. Een dorp zonder heer. Deel I en II (Kesteren: Historische Kring Kesteren en Omstreken).
2. Kleuver, A.P., 2012, De Neder-Betuwe (Kesteren: Arend Datema Instituut).
3. Kobus van Ingen schreef daarover in de tiende jaargang van de Nieuwsbrief HKK&O. Al ben ik benieuwd waar haar overlijdensjaartal ‘1606’ vandaan komt. Dat moet namelijk wel een misverstand zijn. Bertha komt, als weduwe van Gijsbert van Hardenbroek, nog voor in een akte van 8 mei 1560 (die te vinden is in deel 11 van de ‘Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe‘ van dr. P.D. Spies). In het twaalfde deel van de genoemde transcripties is haar naam ook te vinden, maar dan staat er voor haar naam ‘wijlen’. Ze moet dus overlijden zijn tussen 1650 en 1658. Ze heeft dan een zeer hoge leeftijd mogen bereiken. Het is goed mogelijk dat de eerste vrouw van Gijsbert van Hardenbroek, Christina van Gellicum, op 24 januari 1606 overleden is, of dat deze datum de ‘huwelijksdatum’ van Bertha en Gijsbert is. De grafsteen van Bertha en Gijsbert wordt eveneens beschreven in het herdenkingsboekje ‘Een oude dame in een nieuw jasje‘. Digitaal te vinden via de website van de Rijswijkse Kerk: https://www.martinuskerk-rijswijk.nl/wp-content/uploads/2018/06/oude-dame-in-nieuw-jasje.pdf.
4. Wellicht heeft de lezer meer informatie over dit echtpaar. Dan houd ik mij aanbevolen.
5. In het boek Monumenten van Geschiedenis en Kunst van De Beaufort en Van den Berg is hier waarschijnlijk een fout gemaakt. Het laatste kwartier van de linkerkant wordt ten onrechte aan Van Eck toegeschreven. Het zou voor wat betreft dat laatste kwartier ook kunnen gaan om Doornick. Zoals dit het geval is bij de grafsteen van Baltes van Bemmel in de Hervormde Kerk van Valburg. Allereerst staan daar de kwartieren in een andere volgorde. Ten tweede klopt het patroon op de steen van Heijmerick en Anna dan niet, d.w.z. het patroon van vader, grootmoeder vaders kant, moeder en grootmoeder moeders kant.
6. De ‘Van Bemmel’-lijn heb ik ontleend aan deze digitale aantekeningen. In deze aantekeningen wordt ook een schets gegeven van de bovengenoemde grafsteen: https://www.genbronnen.nl/genealogie/Fragment%20genealogie%20van%20Bemmel.pdf. Ik meen dat de constatering dat het laatste wapen van Vonck van Doornick is, niet klopt. De ouders van Bertha van Meeckeren waren namelijk Heijmerick van Meeckeren en ? van Druten. Dit is vermoedelijk het wapen van de familie Van Druten.
7. Bij het Gelders Archief is een kwartierstaat te vinden waarin de ‘Van Meerten’-lijn met wapenschilden goed te zien is. Via een artikel op de website ‘Oorsprong’ heb ik deze kwartierstaat uitgewerkt: https://oorsprong.info/een-laat-17e-eeuwse-kwartierstaat-en-het-geslacht-van-meerten/. De kwartierstaat kan verder compleet gemaakt worden met informatie uit het cartularium van het St. Agnietenklooster te Rhenen (https://oorsprong.info/een-beschrijving-van-het-cartularium-van-het-st-agnietenklooster-te-rhenen-en-de-genealogie-van-laat-middeleeuwse-van-meertens/) en informatie uit een leenaktenboek (Meerten, J.W. van, 2023, Leenaktenboek over vijf morgen land te Ingen: Een bruikbaar puzzelstuk, De Baron 6 (2): 14-15. URL: https://oorsprong.info/leenaktenboek-over-vijf-morgen-land-te-ingen-een-bruikbaar-puzzelstuk/).
8. Langzaam probeer ik het parenteel van het echtpaar Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten compleet te maken via de website ‘Oorsprong’. Aanvullende informatie rond dit echtpaar zal daar ook gepubliceerd worden: https://oorsprong.info/parenteel-van-anna-van-meerten-en-heijmerick-van-bemmel/.