Op 20 februari 2024, vandaag een jaar geleden, verscheen bij Uitgeverij De Banier het boek ‘De werken van Zijn handen’ van wetenschapsjournalist ir. Bart van den Dikkenberg. De ondertitel van het boek luidt: ‘Een kritisch commentaar op theïstische evolutie’. Op onze website hadden we daarvoor al twee keer een aankondiging geplaatst. Aanvankelijk leek het rustig te blijven rond het boek, maar intussen komen de reacties langzamerhand binnen. Dr. Gerdien de Jong schreef zelfs een complete serie om misvattingen en onjuistheden in het boek aan te tonen.¹ De reacties op Social Media worden niet in dit overzicht meegenomen, anders is het einde zoek. Daar waar er een digitale referentie te geven is, wordt deze in de voetnoot erbij geplaatst. De hoeveelheid reacties zijn de reden waarom we dit overzicht samenstellen. Met terugwerkende kracht proberen we alle recensies en besprekingen toe te voegen, of ze nu kritisch zijn of zeer positief. Het is goed mogelijk dat meerdere bijdragen er nog niet tussen staan. Mocht u dat opmerken dat kunt u dat via ons contactformulier kenbaar maken. Het boek zelf is verkrijgbaar via de webshop van Uitgeverij De Banier.

6 juni 2014: Het juninummer van StandVastig (blad van de GBS) valt op de mat met daarin een recensie van het boek door dr. ir. J. van Wingerden. De recensent is positief over het boek.²

18 juni 2024: Evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong is begonnen met haar bespreking van het boek van ir. Bart van den Dikkenberg. Het moet een veeldelige serie worden. Het eerste deel is een algemeen deel met wat inleidende opmerkingen.³

19 juni 2024: Het tweede deel van de veeldelige serie door evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong is verschenen. Deze gaat over geologische tijd.⁴

20 juni 2024: Bioloog Gert Korthof heeft alle reacties van dr. Gerdien de Jong, die zij op haar website gepubliceerd heeft, gebundeld in één artikel. Hij probeert dit artikel ook zo nu en dan van een update te voorzien.⁵ Het derde deel van de veeldelige serie door evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong is verschenen. Ze maakt in dit deel een begin met de bespreking van de paragraaf: ‘Op de verkeerde plaats‘.⁶

21 juni 2024: Het vierde deel van de veeldelige serie door evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong is verschenen. Ze gaat hierin verder met de bespreking van de genoemde paragraaf en kijkt naar de door Van den Dikkenberg vermeende out-of-order-fossielen.⁷

22 juni 2024: In het vijfde deel van de veeldelige bespreking door evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong gaat ze verder met de hierboven genoemde paragraaf.⁸

24 juni 2024: Het zesde deel van de veeldelige bespreking door evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong is verschenen. Ze neemt in dit deel het specifieke door Van den Dikkenberg genoemde voorbeeld van een out-of-order-fossielen onder de loep, namelijk hoe oud is de grassenfamilie⁹

25 juni 2024: Het zevende deel van de veeldelige bespreking door evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong is verschenen. In dit deel wordt wat meer gezegd over de indeling van soorten.¹⁰

5 juli 2024: In het Reformatorisch Dagblad is door Uitgeverij De Banier een kleine advertentie geplaatst van ‘De werken van Zijn handen‘.¹¹ In dezelfde krant verscheen ook een recensie van het boek door de hoogleraar milieusysteemanalyse prof. dr. Wim de Vries. Hij is over het algemeen positief over het boek, al plaatst hij ook diverse kanttekeningen.¹²

6 juli 2024: Vandaag verscheen er in het Reformatorisch Dagblad opnieuw een kleine advertentie van ‘De werken van Zijn handen‘.¹³

12 juli 2024: Bioloog en wetenschapsjournalist dr. René Fransen heeft gereageerd op een artikel van ir. Bart van den Dikkenberg op CVandaag. Hij noemt het interview met Van den Dikkenberg ‘een zwak verhaal’.¹⁴

20 september 2024: Ir. Bart van den Dikkenberg is, samen met systematisch theoloog dr. Gijsbert van den Brink, te gast in de podcast ‘Dick en Daniël geloven het wel‘. Zij spreken samen over de vraag of evolutie samen kan gaan met het christelijk geloof.¹⁵ Deze podcast is ook te beluisteren via Spotify.¹⁶

23 september 2024: In het Nederlands Dagblad verschijnt een weergave van de podcast die afgelopen vrijdag op het web werd geplaatst (zie 20 september).¹⁷ Bioloog en wetenschapsjournalist dr. René Fransen heeft op zijn website Sterrenstof een artikel geschreven naar aanleiding van de podcast met Van den Dikkenberg (zie 20 september).¹⁸

25 september 2024: In het Nederlands Dagblad reageert Jan Luiten op het artikel naar aanleiding van de podcast met ir. Van den Dikkenberg en dr. Van den Brink. Hij geeft aan dat het theïstische evolutionisme lijnrecht ingaat tegen de Schrift.¹⁹

3 oktober 2024: Ds. A. van Heteren, emerituspredikant in de CGK, heeft een korte boekbespreking geschreven voor het blad Bewaar het Pand. Hij is positief over het boek en citeert (instemmend?) twee stukken daaruit.²⁰ Ir. Bart van den Dikkenberg heeft via deze website gereageerd op het commentaar van dr. Gerdien de Jong en dr. René Fransen. Hij begint zijn betoog met het verhaal van de man, vrouw en ezel.²¹

4 oktober 2024: De boekbespreking van ds. A. van Heteren staat nu ook op de website Oorsprong.²² 

29 november 2024: De digitale e-mailnieuwsbrief Eeninwaarheid laat weten dat Van den Dikkenberg komend voorjaar een lezingenserie hoopt te geven over het theïstisch evolutionisme in Hoevelaken. De lezingenserie is ook toegevoegd in de agenda van de website van Samen Gereformeerd.²³

30 november 2024: Op de website Eeninwaarheid.info wordt de lezingenserie van ir. Van den Dikkenberg ook aangekondigd.²⁴

6 januari 2025: In het Reformatorisch Dagblad is een advertentie geplaatst waarin de tweede druk van ‘De werken van Zijn handen‘ wordt aangeprezen.²⁵

8 maart 2025: De nieuwsbrief van Een in Waarheid verwijst naar de lezingenserie die Van den Dikkenberg komende maande hoopt te houden te Hoevelaken. Deze lezingen zullen gaan over (de gevaren van) theïstische evolutie.

11 maart 2025: De definitieve locatie voor de lezingenserie van ir. Bart van den Dikkenberg over theïstische evolutie is bekend: dorpshuis De Stuw (De Brink 10), Hoevelaken.²⁶

Voetnoten

1. Update d.d. 20-2-2025: Na zeer voortvarend aan de slag te gaan, is er nu al bijna een half jaar geen nieuwe delen in deze serie verschenen. Zo gaat het vaker bij anti-creationistenwebsites, uitzonderingen daargelaten: snel opkomen, blinken en even plotseling verzinken.
2. Wingerden, J. van, 2024, Theïstische evolutie, wetenschap zonder God, StandVastig 59 (2): 8-9.
3. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-1-algemeen.html.
4. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-2-tijd.html.
5. https://korthof.blogspot.com/2024/06/evolutiebioloog-gerdien-de-jong-blogt.html.
6. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-3-paragraaf-225.html.
7. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-4-paragraaf-225.html.
8. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-5-paragraaf-225.html.
9. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-6-paragraaf-225.html.
10. https://creationismeweersproken.blogspot.com/2024/06/boek-van-den-dikkenberg-7-paragraaf-225.html.
11. De Banier, 2024, Advertentie, Reformatorisch Dagblad 54 (79): 31.
12. Vries, W. de, 2024, Kritisch commentaar bij theïstische evolutie, Reformatorisch Dagblad 54 (79): 22-23. URL: https://www.rd.nl/artikel/1070146-theistisch-evolutionisme-niet-verenigbaar-met-geloof-maar-ook-niet-met-wetenschap.
13. De Banier, 2024, Advertentie, Reformatorisch Dagblad 54 (80): 29.
14. https://www.sterrenstof.info/een-zwak-verhaal-van-bart-van-den-dikkenberg/.
15. https://www.nd.nl/podcast/dick-en-daniel-geloven-het-wel/1239769/-168-kan-evolutie-samen-met-scheppingsgeloof-ook-refos-omarmen-nu-langzaam-de-evolutietheorie.
16. https://open.spotify.com/episode/6dnL9Zm7QrORRHm8x0BXBj.
17. Ruiter, J. de, 2024, ‘Evolutietheorie krijgt onder refo’s voet aan de grond’, Nederlands Dagblad 80 (21.783): 7. URL: https://www.nd.nl/geloof/geloof/1239844/de-evolutietheorie-krijgt-onder-refos-steeds-meer-voet-aan-de.
18. https://www.sterrenstof.info/3389-2/.
19. Luiten, J., 2024, Strijd tot overleven, Nederlands Dagblad 80 (21.785): 20.
20. Heteren, A. van, 2024, Boekbesprekingen, Bewaar het Pand 59 (17): 10.
21. https://oorsprong.info/reactie-op-de-kritiek-van-dr-gerdien-de-jong-en-dr-rene-fransen-op-de-werken-van-zijn-handen/.
22. https://oorsprong.info/de-theistische-evolutie-roept-veel-vragen-op-bespreking-van-de-werken-van-zijn-handen/.
23. Zie: https://www.samengereformeerd.nl/26-maart-2025/.
24. https://www.eeninwaarheid.info/index.php?rub=10&item=2517.
25. De Banier, 2025, Advertentie. Speciaal aanbevolen, Reformatorisch Dagblad 54 (234): 26.
26. https://oorsprong.info/theistische-evolutie-gevaarlijk-locatie-lezingen-ir-van-den-dikkenberg-bekend-dorpshuis-de-stuw-hoevelaken/.