Vanaf 1 januari is de abortuspil bij de huisarts te krijgen. Kees van Helden maakt zich zorgen. Hij laat zien dat het gebrek aan medisch toezicht verschillende risico’s met zich meebrengt.

De Rutgers Stichting, de Fiom en SeksHag (Nederlandse Expertgroep, SOA, HIV en Seksualiteit) hebben onlangs gezamenlijk een leidraad gepubliceerd inclusief een patiëntenfolder voor vrouwen die na 1 januari 2025 de abortuspil willen gaan halen. Vanaf 1 januari wordt het wettelijk nog eenvoudiger om de abortuspil te krijgen: namelijk bij de eigen huisarts.

Althans, via huisartsen die hieraan mee willen gaan werken. De patiëntenfolder roept echter nogal wat vragen op en naast de verruiming van het verkrijgen van de abortuspil is de verruiming in deze folder grensverleggend en schokkend tegelijk!

Volgens de recent aangepaste Wet Afbreking Zwangerschap mag een abortus worden uitgevoerd door een abortuscentrum of een ziekenhuis met een verleende vergunning én door een huisarts indien het om een medicamenteuze abortus gaat tot negen weken zwangerschap.

Zonder vergunning

Een abortus uitvoeren zonder een vergunning is strafbaar in Nederland: artikel 296, Wetboek van Strafrecht. Uit de gerechtelijke uitspraak in een hoger beroep van Women on Waves blijkt dat een overtijdbehandeling (tot zestien dagen na het uitblijven van een menstruatie) niet onder artikel 296 valt. En dat geldt ook voor het voorschrijven van de abortuspil via de huisarts.

Voor het verkrijgen van de abortuspil ging tot nu toe een onbedoeld zwangere vrouw naar een abortuscentrum. Daar vond een intakegesprek plaats waarin zij vertelt over hoelang zij denkt zwanger te zijn en haar motivatie uitlegt. Er wordt een echo gemaakt om de werkelijke zwangerschapsduur te bepalen en een buitenbaarmoederlijke zwangerschap uit te sluiten.

Er worden alternatieven besproken en wanneer er gezamenlijk wordt vastgesteld dat het een onoverkomelijke noodsituatie is, dan wordt de behandelmethode besproken. Indien de vrouw kiest voor een abortus met de abortuspil, dan wordt onder toeziend oog van een medisch geschoolde medewerker ter plekke de eerste pil ingenomen.

De abortuspil is in Nederland slechts toegestaan tot een zwangerschapsduur van 63 dagen na de eerste dag van de laatste menstruatie. De tweede set pillen krijgt de vrouw mee en moet ze 12 tot uiterlijk 72 uur later zelf vaginaal inbrengen.

Veiligheid onduidelijk

Op verscheidene websites van abortuscentra staat dat tijdens de abortus, dus na inbrengen van de tweede set pillen, iemand bij de vrouw moet blijven die op de hoogte is. En die eventueel met haar naar een eerstehulppost kan rijden indien de bloeding bij het uitdrijven van het dode kindje te hevig wordt of te lang aanhoudt.

Is de abortuspil dan wel veilig? Dat weten we dus nu juist niet! In de informatiefolder van het Vrelinghuis in Utrecht (een van de grootste abortuscentra van Nederland) staat: ‘Het percentage mislukkingen is 4-6 maal hoger dan bij een zuigcurettage’. De leidraad voor de huisartsen spreekt over 2-3 keer zo groot. In de nieuwe patiëntenfolder staat: ‘dat de abortuspil net zo effectief en veilig is als een curettage in een abortuscentrum.’

In de samenvatting van de bijsluiter staat bij punt 1 te lezen: ‘Slik thuis 1 tablet mifepriston’ (dat is het eerste middel dat maakt dat het kindje doodgaat). Je zou er bijna overheen lezen… In de nieuwe wetgeving is de procedure namelijk veranderd zodat de vrouw dit inderdaad zelf thuis kan doen.

Niet meer een arts met vergunning start de abortus, maar dat doet de vrouw voortaan volledig zelf, in haar eigen huis, niet meer in een ziekenhuis of in een abortuscentrum met vergunning en zelfs niet in de praktijk van de huisarts.

Echo niet nodig

Hiermee is echter elke controle op het uitvoeren van de abortus weg. Wie controleert of de vrouw de pillen op tijd inneemt? En niet de pillen bijvoorbeeld door twijfel nog een week of drie, vier laat liggen met alle risico’s van dien? Of dat de vrouw de abortuspillen helemaal niet voor zichzelf haalt maar voor iemand anders? Volgens de patiëntenfolder is immers een echo niet nodig.

De arts moet haar op gevoel of de blauwe ogen geloven. Ook in de ‘Klinische les’ over medicamenteuze zwangerschapsafbreking van Peter Leusink, Mirella Buurman en Nicole Stevens in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde staat te lezen dat een echo niet per se nodig is.

Samenvattend maakt deze stap van de abortuspil bij de huisarts en de richtlijnen van de bijsluiter duidelijk welke richting het opgaat. Een echo is niet meer verplicht voor het bepalen van de zwangerschapsduur of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap en de vrouw mag nu de abortus gewoon volledig zelf thuis uitvoeren.

Daarmee is elke controle verdwenen. Een uiterst schokkende en zorgelijke ontwikkeling waarbij niet alleen geen rekening meer wordt gehouden met het kind maar ook de gezondheid van de vrouw door de pro-abortuslobby wordt bedreigd.

Noot van de redactie: Zie ook deze reactie van twee huisartsen toen dit wetsvoorstel besproken werd. Helaas heeft men nauwelijks rekening gehouden met hun bezwaren.

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit het Nederlands Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Helden, K van., 2024, Abortuspil mag mee naar huis en daarmee verdwijnt elke controle, Nederlands Dagblad 81 (21.855): 14-15 (artikel).