Home » Gastbijdrage » Opnieuw discussie over inhoud lesboeken en vermeende ‘censuur’ – Horen critici de bel wel luiden, maar weten ze niet waar de klepel hangt?

Opnieuw discussie over inhoud lesboeken en vermeende ‘censuur’ – Horen critici de bel wel luiden, maar weten ze niet waar de klepel hangt?

Door inGastbijdrage, Onderwijs, Scheppingsparadigmaop.

Enige tijd geleden was er discussie over vermeende ‘censuur in lesboeken’. Dat vuurtje werd toen aangewakkerd door het NRC.1 Afgelopen zaterdag deed het dagblad Trouw een duit in het zakje met het artikel ‘Geen stereotypen en geen superhelden: bij Malmberg is de ‘sensitivity reader’ heel normaal’. Op social media wordt het filteren door uitgeverijen van welke informatie wél en welke informatie niet in de schoolboeken zou mogen komen, al snel weggezet als Talibanachtige verschijnselen en sharia. Gereformeerden zouden zelf dinosauriërs zijn, maar dan van het soort die weigeren uit te sterven.2

Sensitivity reader

De bekende schoolboekenuitgeverij Malmberg laat gevoeligheidlezers (sensitivity readers) meelezen met uit te geven methodes, maar laat ze ook kritisch kijken naar bestaande schoolboeken. Volgens Trouw is het doel om ‘discriminerende woorden en passages te schrappen en inclusiviteit en diversiteit in de schoolboeken te laten zien’. Malmberg is de eerste uitgeverij die met dergelijke meelezers werkt. Daar wordt in het dagblad door andere uitgeverijen positief op gereageerd. In het minste geval gaan ook andere uitgeverijen vaak te raden bij externe specialisten.

Kindermishandeling

De meeste educatieve uitgeverijen houden rekening met hun afnemers. Niels Bron, van uitgeverij Eduforce: “We brengen bijvoorbeeld geen boeken uit met afbeeldingen van dino’s. omdat we klachten kregen van gereformeerde scholen.” Ook geesten en spoken worden vaak vermeden: “Eén keer kregen we meer dan honderd klachten van christelijke scholen over een superheld.” Hoewel het niet duidelijk wordt wat die klachten over dino’s zijn, was het commentaar niet van de lucht. Hoe zou een school nu dino’s kunnen ontkennen en wáárom is dat nodig, het zou toch prima aansluiten bij het scheppingsverhaal? Heeft God de botten van die beesten dan in de grond gestopt?, zo luidde verschillenden reacties. Een reageerder noemde het ontkennen van dino’s ‘de overtreffende trap van nonsense’. Volgens een andere reageerder zouden de scholen die dino’s ontkennen doen aan kindermishandeling en acuut gesloten moeten worden.

Geen ontkenning van het bestaan van dino’s

Hoogstwaarschijnlijk zijn er geen klachten binnengekomen van gereformeerde scholen over het bestaan van dino’s, maar eerder over de interpretatie die daaraan gehangen is. Zelfs de meest behoudende reformatorische scholen erkennen het bestaan van dino’s.3 Ze zullen begrijpelijkerwijze wel grote moeite hebben met de dateringen die er op de botten ‘geplakt’ worden én ook met het naturalistisch-evolutionaire kader waarin deze botten geïnterpreteerd worden.4 Dit omdat de basisovertuiging van Universele Gemeenschappelijke Afstamming over Deep Time lijnrecht tegenover de creationistische opvatting van veel gereformeerden staat. Deze opvatting is namelijk dat God het leven op aarde in zes dagen geschapen heeft en op de zesde dag ook de landdieren (waaronder de meesten basissoorten van dinosauriërs). Eduforce hoeft de dinosauriërs daarom niet geheel te schrappen, maar ze zouden dan een andere verklaring moeten bieden waarbij in ieder geval rekening wordt gehouden met de scheppingsweek. Een sensitivity reader kan daarom nuttig zijn. Ontkennen van de werkelijkheid heeft geen zin en dat is ook hier hoogstwaarschijnlijk niet het geval. Gereformeerden interpreteren deze werkelijkheid anders dan de doorsnee naturalist dit doet. In een column voor Om Sions Wil stelde ik al voor om als gereformeerden eigen methoden samen te stellen vanuit de eigen identiteit.5 Dat voorkomt gezeur in de media over ‘censuur’ en zwartmakerij van derden die daar op aanslaan. Gelukkig bestaan er al christelijke methoden waarbij rekening wordt gehouden met identiteitszaken. Als voorbeeld noem ik Traveling the world6 en Wondering the World7 van Edu-sign.

Voetnoten

  1. https://www.nrc.nl/nieuws/2021/10/08/dinos-en-korte-rokjes-worden-uit-de-schoolboeken-geweerd-a4061168. Zie ook mijn column in Om Sions Wil: https://oorsprong.info/column-censuur-in-schoolboeken/.
  2. Bron van het Trouw-artikel: https://www.trouw.nl/onderwijs/geen-stereotypen-en-geen-superhelden-bij-malmberg-is-de-sensitivity-reader-heel-normaal~bad11cf2/.
  3. Ook de behoudende reformatorische scholen die aangesloten zijn bij het Kerstenonderwijscentrum hebben een themanummer in de Schildserie waar het gaat over dino’s en waar het bestaan van deze beesten volledige erkenning krijgt. Zie: https://kocvisie.nu/product/schildserie/.
  4. Voordat ik ernstig ziek werd gaf ik regelmatig gastlessen over dino’s op deze behoudende scholen. Maar ik ben nog geen leerkracht tegengekomen die het bestaan van dino’s ontkende, wel genoeg die er anders over dachten dan het standaardverhaal van naturalisten.
  5. Zie voor de column: https://oorsprong.info/column-censuur-in-schoolboeken/.
  6. https://www.edu-sign.nl/edu-world/travelling-the-world.
  7. https://www.wonderingtheworld.eu/.

Archieven