Afgelopen najaar kwamen reformatorische scholen onder vuur te liggen vanwege vermeende censuur in schoolboeken. Volgens het NRC Handelsblad was er zelfs een lijst met verboden onderwerpen, zoals dinosaurussen en de evolutietheorie. Hoewel de toenmalige minister Arie Slob uitsprak dat er geen aanwijzingen zijn dat refoscholen onderwijsdoelen weglieten was de toon wel gezet. Is het weglaten van onderwerpen uit standaard schoolboeken verstandig?

In eerste instantie zou je kunnen zeggen dat het ‘censureren’ van onderwerpen in schoolboeken verstandig is. Kinderen krijgen in de samenleving al genoeg onzedelijk en antichristelijk gif binnen zodat de school een oase zou moeten zijn om op adem te komen. Ik wil echter in deze column op zoek gaan naar alternatieven: een eigen onderwijsmethode en een jaargroep overstijgende leerlijn en/of begeleide confrontatie. De evolutietheorie (met de geologische miljarden jaren) én dinosaurussen zouden we niet uit de schoolboeken moeten weren of onbesproken laten. Vroeg of laat krijgen onze kinderen met deze onderwerpen te maken en veel kinderen hebben al op jonge leeftijd liefde en ontzag voor de prachtige dino-schepselen. Maar niet alleen daarom!

Het gaat hier om feiten die prima passen binnen een wereldbeeld met het klassieke scheppingsgeloof als uitgangspunt. Dat diersoorten kunnen veranderen (evolutie) is een vermogen dat de Schepper in Zijn schepping heeft gelegd. Universele Gemeenschappelijke Afstamming (UGA) wordt echter terecht gezien als strijdig met de scheppingsgeschiedenis zoals verwoord in Genesis. Er zijn ook argumenten tegen deze denkwijze te geven zijn. In het voortgezet onderwijs kunnen ze de argumenten voor UGA zelf opzoeken en tijdens een begeleidend moment wegen (begeleidende confrontatie). Denk daar niet te gemakkelijk over, want de geologische argumenten voor een miljarden jaren oude aarde zijn niet zwak. De VO-leraar dient daarom genoeg bagage te hebben om de leerlingen aan een weerwoord of andere denkrichting te helpen.

Af en toe kom ik op scholen om gastlessen te geven over o.a. dinosaurussen. Een aantal jaren geleden sprak ik een docent uit groep 8 naar aanleiding van een hoofdstuk over vulkanisme uit een seculiere aardrijkskundemethode. Ik vroeg hem hoe hij zo’n les gaf, met plaattektoniek over miljarden jaren. Hij gaf mij te kennen dat hij dan de les gewoon gaf, maar dat hij ook aangaf dit niet te geloven en zeker de tijdschaal niet omdat dit in strijd is met de Bijbel. Toen vroeg ik wat hij als alternatief aanbood, gaf hij aan geen kennis te hebben van alternatieven (zoals Catastrophic Plate Tectonics) en dat dus ook de leerlingen niet kon uitleggen. Dat is de leerkracht niet te verwijten. Gelukkig is er onlangs een biologiemethode verschenen die de kinderen verwondering over Gods schepping wil bijbrengen en de kinderen ook vanuit een Bijbels kader wil laten denken (Wondering the World). Edu-sign is ook begonnen aan een aardrijkskundemethode (Traveling the World).

Het is een aanfluiting te noemen dat we al meer dan honderd jaar vrijheid van onderwijs mogen genieten en nu pas een eigen biologie- en aardrijkskundemethode voor het basisonderwijs hebben. Het is natuurlijk niet helemaal zwart-wit, er bestaat veel los materiaal, bijvoorbeeld de Schildserie van KOC. Ik doel echter op een doorgaande leerlijn. We willen de kinderen toch in álle vakken Bijbels onderwijzen en opvoeden? We willen onze kinderen Bijbels opvoeden, niet omdat de ander een tegengestelde mening heeft, maar omdat God dit van ons vraagt (bijv. in Deut. 6:7). Het is zeer belangrijk om onze kinderen ook bij biologie en aardrijkskunde te leren dat God de aarde in zes dagen geschapen heeft, er een historische zondeval is geweest en een wereldwijde zondvloed. Juist bij vakken als biologie en aardrijkskunde kunnen scheppingsverwondering en de gevolgen van de zondeval gezien worden.

Dit artikel verscheen eerder in het gezinsblad ‘Om Sions Wil’ en is met toestemming van de redactie hier overgenomen. De volledige bronvermelding luidt: Meerten, J.W. van, 2022, Censuur in schoolboeken?, Om Sions Wil 2022 (11): 25. Hier is wat meer te lezen over ‘Om Sions Wil’.