Home » Scheppingsparadigma » Dr. Aku S. Antombikums promoveerde op hervormingsdag op ‘Open Theïsme en het Probleem van het Kwaad’ – Eerste promovendus aan de VU van prof. dr. Henk van den Belt

Dr. Aku S. Antombikums promoveerde op hervormingsdag op ‘Open Theïsme en het Probleem van het Kwaad’ – Eerste promovendus aan de VU van prof. dr. Henk van den Belt

Op Hervormingsdag, maandag 31 oktober 2022, promoveerde de Nigeriaanse theoloog dr. Aku S. Antombikums aan de Vrije Universiteit. Zijn proefschrift gaat over het zogenoemde Open Theïsme en het probleem van het kwaad en draagt de titel: ‘Open Theism and the Problem of Evil’.1 Antombikums is de eerste promovendus aan de VU van prof. dr. Henk van den Belt.

Op 31 oktober 2022 promoveerde, zoals in de inleiding gezegd, de Nigeriaanse theoloog dr. Aku Stephan Antombikums aan de Vrije Universiteit. Hij verdedigde zijn proefschrift van 09:45 tot en met 11:15. Zijn promotor was prof. dr. Henk van den Belt. Van den Belt is hoogleraar op de, door de Gereformeerde Bond voor vijftig procent bekostigde, leerstoel Systematische Theologie. Universitair docent dr. Rik Peels trad op als copromotor. De promotiecommissie bestond uit prof. dr. Gijsbert van den Brink, dr. Hans Burger, dr. Sze Sze Chiew, dr. R. Ernshaw2 en prof. dr. Kees van der Kooi.

Open Theïsme

Binnen het Open Theïsme wordt nagedacht over de relatie tussen Gods voorkennis en de vrije wil van de mens. Open theïsten geloven dat God niet almachtig en alwetend is. De redenatie gaat in essentie als volgt: (1) mensen zijn daadwerkelijk vrij (hebben een vrije wil), (2) als God de toekomst absoluut zou kennen, dan zouden mensen niet daadwerkelijk vrij zijn, (3) daarom heeft God geen voorkennis aangaande de toekomst.3 De alwetendheid van God zou, volgens het Open Theïsme, Hem ook verantwoordelijk maken voor al het lijden in de wereld. Als de Heere niet alwetend is, opnieuw volgens het Open Theïsme, heeft Hij de schepping gelaten aan de mensen (met een vrije wil), wat kwaad en lijden ten gevolge heeft. Het Open Theïsme kunnen we zien als zeer sterke uitwas van het Arminianisme. Het probleem van het kwaad is een lastig vraagstuk voor christenen. Moeten we daarom echter Gods eigenschappen, die al eeuwen beleden worden in de christelijke kerk, zoals Zijn almacht en Zijn alwetendheid, in de uitverkoop zetten? Wij mensen met een beperkt verstand? “Maar toch, o mens, wie zijt gij, die tegen God antwoordt? Zal ook het maaksel tot dengenen, die het gemaakt heeft, zeggen: Waarom hebt gij mij alzo gemaakt? Of heeft de pottenbakker geen macht over het leem, om uit denzelfden klomp te maken, het ene vat ter ere, en het andere ter onere?” (Romeinen 9:20, SV). Met alle respect voor de pogingen om het vraagstuk van het lijden en het kwaad te verklaren, zal dit in essentie niet lukken. We kunnen namelijk nauwelijks achter de sluiers van de zondeval kijken. De huidige werkelijkheid is niet (meer) de geschapen werkelijkheid. Het vraagstuk van het kwaad en het lijden kunnen we alleen maar vanaf deze werkelijkheid bezien en dat is altijd de gebroken werkelijkheid. Hiermee wijzen we de poging tot verklaren niet af, maar plaatsen dat wel in perspectief.

Weersproken

In dat opzicht is het mooi dat dr. Antombikums zich in het vraagstuk heeft verdiept en de argumenten van het Open Theïsme in relatie tot het probleem van het kwaad getoetst heeft. De claim van het Open Theïsme dat God niet almachtig en alwetend is wordt uiteindelijk door de promovendus te licht bevonden. Vu.nl: “Als God niet almachtig, alwetend is en soms vals gelooft, een risico neemt door mensen vrijheid te geven en niet veel dingen alleen kan beslissen, behalve met menselijke samenwerking zoals betoogd door open theïsme, lijkt het erop dat Hij geen wijze leiding kan geven zoals christenen geloven. Het lijkt erop dat het meer geruststellend is voor een slachtoffer van verkrachting, een tiener die depressief is en zelfmoord wil plegen, slachtoffers van terrorisme, of degenen die lijden onder alle vormen van discriminatie om te weten dat God van hen houdt en de macht heeft om hun situatie te veranderen en in sommige gevallen het kan toestaan voor een doel dat we misschien niet weten dan te zeggen dat Hij niet in staat is of dat Hij mensen de vrijheid [geeft, sic] die Hij niet meer beheerst. Alle mensen moeten weten dat God van hen houdt en lijdt wanneer zij lijden. Hij is te allen tijde bij hen.”4 De promovendus lijkt met zijn laatste uitspraken helaas voorstander te zijn van algemene verzoening. De Heidelbergse Catechismus is daar duidelijk over in vraag en antwoord 20, let vooral op de woorden ‘worden ingelijfd’. “Worden dan alle mensen wederom door Christus zalig, gelijk zij door Adam zijn verdoemd geworden? Neen zij, maar alleen degenen, die Hem door een waar geloof worden ingelijfd en al Zijn weldaden aannemen.5 In De Waarheidsvriend: “Hij concludeert dat de wijze waarop het open theïsme God in relatie tot de schepping voorstelt, niet in overeenstemming is met de Schrift en de christelijke traditie en weinig troost biedt in situaties waarin christenen lijden onder geweld, zoals in Nigeria.6 Daarmee zijn de gepropageerde voordelen van Open Theïsme door haar aanhangers niet juist gebleken. In het Reformatorisch Dagblad: “Hij concludeert dat het voor slachtoffers van geweld, depressies en discriminatie “troostvoller is als ze weten dat God van hen houdt en de macht heeft om hun situatie te veranderen, ook al kunnen ze Zijn bedoeling niet altijd doorgronden.”7 De Heere Jezus Christus zegt in Mattheüs 28:18, SV: “Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde.” Antombikums geeft aan dat ‘alle vormen van lijden zullen overwonnen’ worden ‘bij de wederkomst van Christus’. Dat laatste geldt vóór Gods kinderen en de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Dat ‘alle vormen van lijden’ overwonnen zullen worden komt in de buurt van de alverzoening.8 De Heere heeft door Zijn voorzienigheid alles in Zijn hand, ook al kunnen wij Zijn wijs beleid vaak niet doorgronden (Jesaja 55). 9 Omdat ons verstand té beperkt is om dit te doorgronden, moeten we het belijden van Gods eigenschappen, zoals Zijn alwetendheid en Zijn almacht, niet opgeven. Dat zou zéér onverstandig, ja zelfs blasfemisch, zijn!

Creationisten

Tussen jongeaardecreationisten, oudeaardecreationisten en theïstisch evolutionisten vindt al eeuwenlang een debat plaats over het probleem van het kwaad in relatie tot een goede schepping. Vorig jaar promoveerde patholoog en theoloog prof. dr. Piet Slootweg aan de Vrije Universiteit op het lijden van dieren in relatie tot een goede schepping (en dan vooral wat daar in het Angelsaksische verleden over gepubliceerd is). Op onze website hebben we daar flink wat over geschreven.10 De bijdragen van classicus en theoloog dr. Benno Zuiddam en bacterioloog dr. Erik van Engelen zijn in dit verband de moeite van het lezen waard.11 De dissertatie van dr. Antombikums is het bestuderen waard. Mogelijk zouden enkele creationisten in een kortlopende studiegroep deze dissertatie kunnen bestuderen. Het zou goed zijn om een korte bespreking van de dissertatie op deze website te plaatsen.

Voetnoten

  1. Ik heb zijn dissertatie zelf (nog) niet gelezen maar deze is hier te vinden: https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/171313479/A+S++Antombikums+-+thesis_redacted.pdf.
  2. Ik kon geen informatie vinden over deze geleerde.
  3. Ik heb deze drieslag in de redenatie van het Open Theïsme van de website GodQuestions: https://www.gotquestions.org/Nederlands/open-theisme.html.
  4. Zie: https://vu.nl/nl/agenda/2022/promotie-aku-s-antombikums.
  5. Zie voor de vraag en de verwijsteksten: https://www.heidelbergse-catechismus.nl/verlossing/zondag-7/vraag-20.
  6. Anoniem, 2022, Prof. H. van den Belt levert zijn eerste promovendus aan de VU af, De Waarheidsvriend 110 (44): 21.
  7. Redactie kerk, 2022, “Lijden in de wereld gaat niet buiten God om”, Reformatorisch Dagblad 52 (179): 3. Zie: https://www.rd.nl/artikel/996413-vu-promovendus-antombikums-lijden-in-de-wereld-gaat-niet-buiten-god-om.
  8. Zie voor weerlegging van deze dwaalleer vraag en antwoord 20 van de Heidelbergse Catechismus hierboven.
  9. Zie ook Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus: https://www.heidelbergse-catechismus.nl/verlossing/zondag-10.
  10. Zie: https://oorsprong.info/patholoog-prof-dr-piet-slootweg-schrijft-een-boek-over-god-en-dierenleed/, https://oorsprong.info/patholoog-prof-dr-piet-slootweg-promoveert-vandaag-als-theoloog-op-de-relatie-tussen-de-goede-schepping-en-het-lijden-van-dieren/, https://oorsprong.info/prof-dr-p-j-slootweg-promoveert-op-dierlijk-lijden-en-gods-schepping-verslag-van-de-promotieceremonie-met-enkele-annotaties/ en https://oorsprong.info/middagsymposium-over-gods-goede-schepping-en-dierlijk-lijden-naar-aanleiding-van-het-verschijnen-van-de-handelseditie-van-het-proefschrift-van-prof-dr-piet-slootweg/.
  11. Zie daarvoor resp. https://oorsprong.info/dierenleed-in-katholiek-perspectief-reactie-van-dr-benno-zuiddam-op-teeth-and-talons/ en https://oorsprong.info/dierenleed-past-niet-binnen-goede-schepping/.