De grafsteen is erg bekend en wordt beschreven in het mooi vormgegeven boek De Betuwe van dr. R.F.P. de Beaufort en drs. Herma M. van den Berg. De geleerden beschrijven de steen als volgt: “4. 238 x 108 cm. In het midden, in een Renaissanceversiering, een wapen. Randschrift in Gotische letters: INT JAER ONS HERN MVC XLI DE XXII SEPTEB. STARF BARTOLOME VAN ECK. INT JAER MVC XXXIV DE XXVI MEERT STARF JOFFR. KATRY VA MERTE SY… Op ieder der vier hoeken een wapentje.“¹ Een foto van de steen is ook in de collectie van het Arend Datema Instituut te vinden en wordt bij dit artikel afgebeeld.² Helaas geven de bronnen niet meer informatie over de genealogische en historische achtergrond van deze begraven personen. In tegenstelling tot de vorige grafsteen hebben we nu wel de namen.³ Mogelijk is er een verband met de andere grafstenen.

Bartholomeus van Eck

De linkerzijde van de grafsteen bevat de twee kwartieren van Bartholomeus van Eck. Linksboven zien we het wapen van Van Eck (Van Panthaleon). Dit wapen wordt ook in kleur weergegeven in de zeventiende eeuwse kwartierstaat van Gertruijdt Dorothe Goltsteijn.⁴ Linksonder wordt het wapen van Van Meeckeren weergegeven. Deze komt ook voor in de hiervoor genoemde kwartierstaat. Bartholomeus was dus de zoon van een Van Eck en een Van Meeckeren. Het gaat om Johan van Eck en Aleid van Meeckeren. Dit waren ook de ouders van Bertha van Eck, de vrouw van Derick van Meerten.⁵ De gezinssamenstelling van Van Eck en Van Meeckeren wordt duidelijk uit een lijst van zegels betreffende het geslacht Van Eck die geïnventariseerd zijn door het Nationaal Archief. Daar lezen we over een zegel van Johan van Eck, gedateerd op 27 april 1553. Johan woont op dat moment in Amersfoort en heeft een ‘Geldersch leengoed‘ geërfd van zijn vader Bartholomeus.⁶ Deze Johan heeft zich, volgens de verklaring van zijn oom Hendrik van Eck, “buijten allen zijnen vrunden danck ende consent in den huijwelijcke gegeven“. Hendrik was een broer van Bartholomeus. Naast twee zoons hadden Van Eck en Van Meeckeren ook nog twee dochters. Een dochter (Aleid) was getrouwd met Johan Vonck⁷ en de andere dochter (Bertha) was getrouwd met Dijrck van Marte. Vader Johan van Eck, dus de opa van de in Amersfoort wonende Johan, was in 1553 reeds overleden. Dat geldt eveneens voor Bartholomeus van Eck.⁸ De grafsteen geeft aan dat hij op 22 september 1541 is overleden.

Katrijn van Meerten

De rechterzijde van de grafsteen bevat de twee kwartieren van Katrijn van Meerten. Deze puzzel is een stuk ingewikkelder. Rechtsboven zien we het wapen van Van Meerten: de klimmende hazewindhond. Dit wapen wordt eveneens in de juiste kleuren weergegeven in de genoemde kwartierstaat hierboven. Het wapen rechtsonder, konden we met dank aan wapenkenner Ad de Jong, toewijzen aan Van Cuyck. Een leeuw met in het midden een band met twee plussen of kruizen. Het wapen van Van Cuyck van Culemborg. Op deze wijze ook getekend door Aernt van Buchel in zijn Monumenta.⁹ Het wapen moet niet verward worden met een ander wapen van Van Cuyck (met de merletten).¹⁰ Het is hiermee duidelijk dat de moeder van Katrijn van Meerten een Van Cuyck was. Dan moet Katrijn wel een dochter zijn van Gevert van Meerten en Christina van Cuyck. In het archief van de Heeren en Graven van Culemborg wordt deze Gevert in stuk 2493 genoemd in combinatie met Van Cuyck. We lezen daar dat Jan van Kuyck, schepenen van Culemborg, zich, samen met zijn broers Sweder, Goessen, Gijsbert en Antonys en zijn zwagers Gevert van Meerten en Willem Zuermont, schuldig erkent aan het kapittel van Culemborg. Christina had, zoals uit deze akte blijkt, ten minste vijf broers en één zus. Uit andere bronnen weten we dat de vrouw van Willem Zuermont, Aleid (of: Aliid) van Cuyck was.¹¹ Er is ook nog een akte bekend waarbij Jaspar, heer Van Culemborg, belooft zijn zwager Gevert van Meerten schadeloos te zullen houden.¹² Katrijn had in ieder geval één broer (Johan) en één zus (Johanna). Johanna was getrouwd met Johan van Wijck. Over Johan is (nog) té weinig informatie te geven. Waarschijnlijk was Hillegonda van Meerten, die getrouwd was met Albert (Hermansz.) van Leeuwen uit Rijswijk, ook een zus van Katrijn. Hiervoor ontbreekt echter vooralsnog definitief bewijsmateriaal. Mogelijk was Katrijn ook via de ‘Van Meerten’-lijn familie van Derick van Meerten. Deze Derick was namelijk als familie aanwezig bij het opstellen van de huwelijkse voorwaarden bij het huwelijk van Johan van Wijck en Johanna van Meerten (de zus van Katrijn).¹³ Als Derick een neef was van Katrijn, dan was Gevert de zoon van Willem van Meerten en een broer van Derick van Meerten den Oude.¹⁴ De grafsteen geeft aan dat zij op 26 maart 1534 is overleden.

Afsluitend

Uit het bovenstaande blijkt dat de personen achter de grafstenen in de Hervormde Kerk te Ingen inderdaad familie van elkaar zijn. Dat geldt in ieder geval voor de grafstenen van Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten, Derick van Meerten en Bertha van Eck en de grafsteen van Bartholomeus van Eck en Katrijn van Meerten. Bij de laatstgenoemde grafsteen zou het zelfs kunnen gaan om dubbele familie. Namelijk Bartholomeus van Eck via de vrouwelijke lijn als zwager van Derick en via de mannelijke lijn als aangetrouwde neef van Derick.

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit het De Baron. De volledige bronvermelding luidt: Meerten, J.W. van, 2024, Achtergronden bij de Grafsteen Bartholomeus van Eck en Katrijn van Meerten te Ingen, De Baron 7 (2): 27, 30-31. De Baron is het blad van de Historische Kring Kesteren & Omstreken (www.hkko.nl).

Bronnen

1. Beaufort, R.F.P. de, Berg, H.M. van den, 1968, De Betuwe. De monumenten van geschiedenis en kunst (‘s-Gravenhage: Staatsuitgeverij), blz. 317.
2. Deze grafsteen wordt ook genoemd op bladzijde 18 van ‘Ingen – Een dorp zonder Heer‘. Bron: Honders, J., 2000, Ingen. Een dorp zonder Heer. Deel I (Kesteren: Historische Kring Kesteren en Omstreken). Het boek ‘De Neder-Betuwe‘ van Adriaan P. de Kleuver laat op pagina 187 wel een foto van de grafsteen zien, maar de lopende tekst geeft geen verdere informatie daarover weer. Bron: Kleuver, A.P. de, 2012, De Neder-Betuwe (Kesteren: Historische Kring Kesteren en Omstreken).
3. Meerten, J.W. van, 2023, Opheldering rond de grafsteen zonder naam in de kerk van Ingen, De Baron 6 (4): 25-26. URL: https://oorsprong.info/opheldering-rond-de-grafsteen-zonder-namen-in-de-kerk-van-ingen/.
4. Deze heb ik hier weergegeven en uitgewerkt: https://oorsprong.info/een-laat-17e-eeuwse-kwartierstaat-en-het-geslacht-van-meerten/.
5. Dit echtpaar ligt eveneens in de Hervormde Kerk van Ingen begraven en daarover heb ik geschreven in een vorige Baron: Meerten, J.W. van, 2023, Leenaktenboek over vijf morgen land te Ingen: een bruikbaar puzzelstuk, De Baron 6 (2): 14-15. URL: https://oorsprong.info/leenaktenboek-over-vijf-morgen-land-te-ingen-een-bruikbaar-puzzelstuk/.
6. Over de eigenaren en locatie van dit stuk land hoop ik in een volgende Baron te kunnen schrijven.
7. Hier stond oorspronkelijk de volgende voetnoot: “Er staat abusievelijk Johan, maar dit moet, volgens een leenaktenboek en andere bronnen, Adrian zijn. Mogelijk is de vader Johan van Eck hertrouwd, want in die bronnen staat dat Margriet een andere moeder heeft. Bijzonder is wel dat een kind van Adrian en Margriet wel de naam Alidt draagt.” Hier betoog ik dat dit toch anders ligt: https://oorsprong.info/t-was-anders-verwarring-rond-twee-echtparen-vonck-en-van-eck/.
8. Deze inventarisatie is hier te vinden: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/1.10.65.01. Op de website ‘Oorsprong’ heb ik dit document, waar het de ‘Van Meertens’ aangaat, samengevat: https://oorsprong.info/van-meerten-en-de-inventaris-van-het-archief-van-de-familie-van-eck-van-panthaleon-door-het-nationaal-archief/.
9. https://docplayer.nl/10617588-De-wapenschilden-van-cuijk-en-grave.html.
10. Een helder artikel over de ingewikkelde genealogie van Van Cuyck is gegeven door Horst van Cuyck en Véronique Lambert en te raadplegen op Academia: https://www.academia.edu/7371319/De_ene_Cuyck_is_de_andere_niet_De_familie_van_Cuyck_in_Culemborg_en_hun_verwantschap_tot_de_heren_van_Cuijk_Horst_van_Cuyck_en_V%C3%A9ronique_Lambert_.
11. https://oorsprong.info/van-meertens-in-het-archief-van-de-heren-en-graven-van-culemborg-een-inventarisatie/.
12. Origineel is te vinden in Het Utrechts Archief. Zie: https://oorsprong.info/belofte-van-jaspar-heer-van-culemborg-om-zijn-zwager-gevert-van-meerten-schadeloos-te-zullen-houden/. Waarvan transcriptie met dank aan dr. P.D. Spies.
13. Wijlen N. Plomp geeft hier veel informatie over in het Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie: Plomp, N., 1993, Een boer is geen edelman. Zestiende-eeuwse conflicten over riddermatigheid in de Neder-Betuwe, in: Stichting Centraal Bureau voor Genealogie, Jaarboek. Deel 47 (’s-Gravenhage: Centraal Bureau voor Genealogie). Deze bijdrage is hier samengevat: https://oorsprong.info/gedoe-rond-de-riddermatigheid-bijdrage-van-nico-plomp-in-het-jaarboek-cbg-1993-bevat-een-schat-aan-informatie/.
14. Genealogie is als het leggen van een complexe legpuzzel, waarbij veel puzzelstukjes ontbreken: https://oorsprong.info/feedback-vragen-2023-de-puzzel-van-de-drie-dircken-opgelost/.