In het Reformatorisch Dagblad van 17 januari 2024 stond een interessant interview met ds. Reinhard Möller, emeritus-predikant in Aesch (Zwitserland). In het interview maakte Möller zich zorgen over het spaarzame Bijbels-gereformeerde belijden wat nog in het land gevonden wordt. In het interview kwam ook de Staatsunabhänginge Theologische Hochschule Basel voor. Is dat nu (nog) wel of geen Bijbelgetrouw instituut? ¹

Ds. Reinhard Möller diende van 1985 tot en met 2022 de Freie Evangelische Gemeinde te Aesch. Tijdens de zondagse eredienst zitten er zo’n 35 mensen in de kerk. Möller maakt zich zorgen over zijn land (Zwitserland). De nationale kerken zijn veelal Bijbelkritisch. “Gelukkig zijn er nog steeds voorgangers die naar de Bijbel willen luisteren, al ervaren ze steeds minder ruimte in de kerk.” Möller schat dat er tussen de 100.000 en 200.000 Bijbelgetrouwe christenen in Zwitserland zijn overgebleven, op een bevolking van 8 miljoen Zwitsers. Möller wil met zijn gemeente Aesch bewust reformatorisch zijn. “Uitgaande van de vijf sola’s van de Reformatie: alleen de Schrift heeft gezag en mensen worden alleen door genade en alleen door geloof gered.” In Zwitserland wil Möller opkomen voor de onfeilbaarheid van de Bijbel en laat hij zijn stem horen als het gaat om medisch ethische onderwerpen.

STH Basel

Ds. Möller laat niet alleen zijn stem horen in de media, maar is ook kritisch richting de als behoudend bekendstaande Staatsunabhängige Theologische Hochschule (STH) te Basel. Möller heeft hier zelf gestudeerd en bewaart warme herinneringen aan rector prof. dr. Samuel R. Külling (1924-2003). “Hij werd honderd jaar geleden geboren, maar de STH Basel besteedt nauwelijks aandacht aan dit jubileum.” Waarom was dr. Külling zo’n belangrijk figuur voor de STH Basel? Hij promoveerde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op een onderzoek naar Genesis en keerde zich tegen de Schriftkritiek.² “Hij wilde jonge mensen in Zwitserland een volwaardig alternatief op universitair niveau bieden, zodat ze niet naar andere vrije faculteiten hoefden te gaan. De opleiding in Basel kwam er, maar met veel tegenstand uit de kerken.” Op Bijbelse gronden wil Möller geen mensen gaan vereren, ‘maar we moeten God wel dankbaar zijn voor wat Hij in het verleden heeft gedaan’. Dat geldt wat betreft Möller niet alleen dr. Külling, maar ook docenten zals prof. dr. Georg Huntemann (1929-2014).³ Möller heeft de indruk dat deze generatie bijna vergeten is. Studenten raad hij aan om geen theologie in Basel te studeren, maar naar Engeland of Amerika af te reizen. “Daar hebben ze betere en meer Bijbels gefundeerde literatuur en commentaren dan hier, in het Duitse taalgebied.” Sommige docenten huldigen namelijk niet-reformatorische standpunten en bijvoorbeeld een lezing van de Rooms-katholieke journalist Peter Seewald werd kritiekloos ontvangen. Vroeger was het tegenovergestelde het geval, toen kwam ex-priester Herman Hegger langs om een dergelijke lezing te geven.

De huidige rector, prof. dr. Jacob Thiessen, van STH Basel bestrijdt het bovengenoemde. Wanneer een dergelijke journalist wordt uitgenodigd, wil dat niet zeggen dat zijn verhaal kritiekloos geaccepteerd wordt. De studenten worden geleerd om andere standpunten kritisch te analyseren. Nieuwtestamenticus dr. Thiessen volgde dr. Külling twintig jaar geleden op als rector. Er wordt volgens Thiessen wel degelijk aandacht besteed aan de oprichter. “Zoals in het laatste nummer van het universiteitsblad ‘STHPerspective’, rond de twintigste sterfdag van Külling.” De honderdste geboortedag is volgens de nieuwtestamenticus pas op 9 februari 2024.⁴ Bovendien moet niet alleen gekeken worden wat de hogeschool niet doet, maar ook wat zij wel doet. “Als je luistert naar mijn lessen inleiding tot het Nieuwe Testament, dan kun je zien dat ik grotendeels tegen de stroom van de nieuwtestamentische wetenschap in Duitstalige landen in zwem. Dat geldt ook voor mijn lessen over Bijbelse hermeneutiek. Hierin behandel ik onderwerpen als de inspiratie, de onfeilbaarheid en het gezag van de Bijbel.”

Tenslotte

Het interview zo volgend ontkomen Duitstalige landen ook niet aan het geknaag van de tand des tijds (tijdgeest). Het is goed dat Möller kritisch is, dat scherpt op. Zoals de bekende ds. Jodocus van Lodenstein (1620-1677) al zei: ‘Ecclesia reformata semper reformanda’.⁵ Dat in Duitstalige landen niet alles kommer en kwel is, blijkt wel uit de verschijning van het vuistdikke boek ‘Einleitung in das Alte Testament’.⁶ In de bijdrage over Genesis ontbreekt het werk van Külling helaas, maar de hoofdredacteuren dr. Walter Hilbrands en dr. Hendrik J. Koorevaar staan, zeker op dit punt, bekend als Bijbelgetrouw.⁷ Paulus roept in 1 Timotheüs 4 op om acht op onszelf te hebben en op de leer. Dat lijkt mij een goede en blijvende les, persoonlijk, maar ook als organisatie of instituut: “Heb acht op uzelven en op de leer; volhard daarin; want dat doende, zult gij en uzelven behouden, en die u horen” (1 Tim. 4:16, SV).

Voetnoten

1. Bron: Stolk, M., 2024, Hoe de Reformatie uit Zwitserland verdween, Reformatorisch Dagblad 53 (245): 22-23. URL: https://www.rd.nl/artikel/1049638-hoe-de-reformatie-uit-zwitserland-verdween.
2. Dr. Samuel R. Kulling promoveerde in 1964 aan de Vrije Universiteit te Amsterdam op een proefschrift met als titel ‘Zur Datierung der Genesis-P-Stucke, namentlich des Kapitels Genesis XVII’.
3. Dr. Georg Huntemann was theoloog en filosoof. Aan de STH Basel gaf hij de vakken ethiek en apologetiek. Bij zijn overlijden verscheen er in het RD een ‘In Memoriam’: https://www.rd.nl/artikel/548439-in-memoriam-dr-georg-huntemann.
4. De Duitse Wikipedia geeft de rector daarin ongelijk: https://de.wikipedia.org/wiki/Samuel_R._K%C3%BClling. Külling is volgens hen op 9 januari 1924 geboren.
5. Zie hier voor de achtergrond van deze uitspraak: https://www.ligonier.org/learn/articles/semper-reformanda-its-historical-context en https://www.reformconfess.com/blog/the-church-reformed-always-reforming.
6. Hierover heb ik vorig jaar geschreven op deze website: https://oorsprong.info/binnenkort-verschijnt-een-vuistdikke-historisch-canonieke-inleiding-op-het-oude-testament-in-duitsland-een-tiental-nederlandstalige-academici-werkten-ook-mee/.
7. Dr. Hilbrands sprak ooit op een congres in Opheusden (https://oorsprong.info/programmas-voorgaande-congressen/) en dr. Koorevaar werkte mee aan de bundel ‘Inzicht: Wetenschap voor Gods aangezicht’ (https://oorsprong.info/bestelformulier-bundel-inzicht-wetenschap-voor-gods-aangezicht/ en https://oorsprong.info/een-wereldwijde-zondvloed-echt-gebeurd-of-overdreven/) en werd onlangs geïnterviewd door het Reformatorisch Dagblad (https://oorsprong.info/de-dagen-waarover-genesis-1-spreekt-kunnen-exegetisch-maar-een-betekenis-hebben-interview-met-prof-dr-hendrik-koorevaar-in-rd-magazine/). In dat laatstgenoemde interview had deze oudtestamenticus ook lichte kritiek op de Belgische Evangelische Theologische Faculteit te Leuven, maar liet hij óók duidelijk zien dat hij een leerling is van prof. dr. Samuel R. Külling.