“Algauw slingert de weg zich bij een vulkaanwand op. Even later rijden ze midden in een enorme krater. De weg maakt een lus over de bodem, zodat ze de hoog oprijzende wanden van alle kanten kunnen bekijken. En dan begint de tocht naar boven. Pas hier ziet Steven hoe hoog de bergen zijn. Na iedere bocht worden ze getrakteerd op adembenemende vergezichten. En dan ineens geeft ma een gilletje van schrik. De bus maakt een draai waarbij de voorkant van de bus over een ravijn zwaait. Door de vooruit en het raam in de deur kijkt ze in een enorme diepte. Vader knijpt haar even in haar knie…”

Bij uitgeverij Columbus (onderdeel van Royal Jongbloed) verscheen in 2017 een boek van de kinderboekenschrijver Bert Wiersema. Het is zijn zestigste boek. Wiersema is een uitstekende kinderboekenschrijver die je al snel meeneemt in het verhaal. Zelfs als volwassene was het boek de moeite waard om te lezen. Ik kon de verleiding niet weerstaan om het boek in een keer uit te lezen. Met ontsnapte gevangenen, snelle sportauto’s en achtervolgende motorbendes weet Wiersema de spanning er goed in te bouwen.

Geografie en geologie

Wiersema geeft naast spanning de jongeren ook veel mee over de geografie van Lanzarote (zie kader hieronder voor uitleg over Lanzarote). Het hoofdverhaal in het boek kan aangeduid worden met ‘op zoek naar olie’. De ontsnapte gevangenen en de motorbende zijn namelijk niet voor niets op het eiland, maar om er rijker van te worden. Er wordt gesproken over een olieveld bij Lanzarote waar niet geboord mag worden van milieuorganisaties. De jongere weet na het lezen van het boek dat de samenstelling van olie niet overal hetzelfde is: “Als ik een druppel olie analyseer, kan ik met enige moeite wel nagaan waar die olie gevonden werd. Toen ik de olie in Marokko analyseerde, bleek die precies dezelfde samenstelling te hebben als de Libische olie.” Vulkanen zijn volgens het boek het kenmerk van Lanzarote: “Minder dan twee eeuwen geleden barstte er een vulkaan uit op Lanzarote, las hij. In de vuurbergen, Timanfaya, is de grond nog steeds zo heet dat een pak hooi er vanzelf in de brand vliegt.” Je kunt deze vulkanen vanuit de lucht herkennen. De hoofdpersonen van het verhaal lopen, rennen en kruipen door dit vulkaanlandschap. Doordat het zo beschrijvend wordt opgeschreven lijkt het er net op alsof je er naast loopt. De auteur wijst ook op Jameos del Agua, een door vulkaanstromen ontstaan grottenstelsel met een groot ondergronds meer. Op Lanzarote wordt ook zout gewonnen uit zeewater. Dat gebeurt bij Salinas de Janubio (de zoutpannen van Lanzarote). Volgens de schrijver staan deze zoutbaden droog en de fabriek wordt niet meer gebruikt omdat het niet meer rendabel zou zijn. Er wordt echter nog een vijfde van het oorspronkelijke gebied actief gebruikt. Het zout wordt bijvoorbeeld gebruikt voor het conserveren van vis en als chloorvervanging in zwembaden. Een klein deel wordt als tafelzout verkocht.¹ Naast de geografie krijgen de jongeren ook nog een beetje biologie. Als de hoofdpersonen in de cactussentuin lopen krijgen ze daar cactusles. Er valt nog veel meer te vertellen over de geografie, maar lees daarvoor het boek zelf. Zo krijg je een beeld van het vulkanische eiland en is de verleiding groot om daar eens zelf een kijkje te gaan nemen.

Wanneer een christelijke kinderboekenschrijver over vulkanen schrijft kan het haast niet zo zijn dat hij de zondvloed overslaat.³ Zo ook Wiersema: “Zijn aardrijkskundeleraar heeft weleens verteld dat vulkanen een belangrijke rol gespeeld kunnen hebben bij het ontstaan van de zondvloed.” En verderop op blz. 130: “Dan duikt de bus als het ware de rond in. De lagen zijn nu van opzij te zien. Soms zijn de gele fosfor en zwavel te zien in de lagen en aan de oppervlakte. Steven kijkt uit over het veld. Het maakt een diepe indruk op hem. Wat heeft de God de wereld toch bijzonder gemaakt. In de Bijbel staat dat God de aarde goed vond, toen Hij die had geschapen. Hij heeft ook wel eens gelezen dat in de tijd van Noach de overstroming van de wereld is veroorzaakt door vulkanen. Wat een kracht moet zo’n uitbarsting hebben. En wat zullen de mensen bang geweest zijn, die hier in de zeventiende eeuw in dorpen woonden.⁴ Allemaal in korte tijd gestorven. Hij vindt het wel moeilijk te begrijpen al dat natuurgeweld op aarde. Hij voelt zich ineens klein, en hoe verder hij de vuurbergen in komt, hoe sterker dat gevoel wordt.” Vulkanen krijgen van de auteur een belangrijke rol in de zondvloed toebedeeld. Dat is ook niet verwonderlijk. De Bijbel spreekt namelijk over de fonteinen van de grote diepte die openbraken. Dit openbreken zal onvermijdelijk samengegaan zijn met vulkanische activiteit. De rol van vulkanen, aardbevingen en plaattektoniek tijdens de zondvloed wordt door sommige creationisten beschreven in de theorie van Catastrophic Plate Tectonics.⁵ Wat een krachten hebben er een rol gespeeld bij de zondvloed (al is Lanzarote waarschijnlijk ná de zondvloed ontstaan, zie kader)! Fijn dat Wiersema in zijn boek aandacht heeft voor de zondvloed.

Duurzaamheid

Wiersema heeft ook oog voor duurzaamheid in zijn boek. Een van de hoofdpersonen, Jefta, is betrokken bij een duurzaamheidsproject. De auteur bespreekt technieken van molens die ’s nachts water uit de lucht halen (wel 25 liter per nacht) en andere duurzame projecten. Maar ook hoe energie opgeslagen kan worden, zonder dat er veel verloren gaat. Goed dat Wiersema jongeren hierin wat meegeeft als het gaat om rentmeesterschap.

Uiteraard gaat het in dit boek niet alleen over geografie of duurzaamheid. Bert Wiersema heeft een mooi en spannend boek geschreven met een verhaal over een bende die het anders zo rustige Lanzarote teisteren. Als kind was ik ‘verslaafd’ aan de boeken van Wiersema. Ook dit boek neemt je al snel mee in het verhaal. Ik wil de auteur van harte feliciteren met zijn zestigste boek. In tegenstelling tot veel seculiere leesboeken ontbreken in dit zestigste boek de noties van zorg voor de schepping, verwondering over de Schepper en de effecten van de zondvloed op het landschap niet. Het is daarmee een verantwoord boek voor onze jongeren. Een aanrader!

Deze bespreking is in 2017 geschreven en daarna licht gewijzigd.

Deze bespreking is onderdeel van het project ‘Onderwijzen en opvoeden voor de toekomst – Leren over onze vroegste geschiedenis in 2022’. Dit opvoedings- en onderwijsproject is onderdeel van het jaarplan ‘Fundamentum 2022’. Het boek is hier opgenomen in de lijst van gelezen kinder- en jeugdboeken.

Voetnoten

1. Zie bijvoorbeeld: http://www.spain-lanzarote.com/en/places/south/salinas-janubio.html.
2. In Weet Magazine stond een artikel over het ontstaan van Surtsey: https://weet-magazine.nl/wp-content/uploads/2015/12/Weet-28-De-geboorte-van-Surtsey.pdf. Zie ook: https://creation.com/surtsey-the-young-island-that-looks-old en https://creation.com/surtsey-still-surprises. Voor wie liever een video kijkt: https://youtu.be/a0ZnlfDkErM.
3. Tenzij de auteur theïstisch evolutionistische denkbeelden heeft. TE-ers spreken niet zo vaak (en mogelijk ook niet zo graag) over een wereldwijde zondvloed. Zie: https://oorsprong.info/waarom-de-zondvloed-geen-lokale-overstroming-was/ of https://oorsprong.info/was-de-zondvloed-een-wereldwijde-catastrofe-samenvatting-van-de-lezing-van-dr-stefan-drueke-op-kreatikon-2021/.
4. In de zeventiende eeuw zijn enkele dorpen onder de lavastromen verdwenen. Ik vermoed overigens dat de schrijver de 18e eeuw bedoeld. Tussen 1730 en 1824 zijn namelijk elf dorpen verzwolgen.
5. Austin, S.A., Baumgardner, J.R., Snelling, A.A., Vardiman, L., Wise, K.P., 1994, Catastrophic Plate Tectonics: A Global Flood Model of Earth History, in: Walsh, R.E., Proceedings of the Third International Conference on Creationism, blz. 609–621.