“De twee andere kerels komen er ook bij staan. “Dus jij wou naar de politie gaan, vriendje?” sist hij. “Nee, meneer,” hakkelt Joost. “Ik zal mijn mond dicht houden.” Randy schudt zijn hoofd. “Mensen, die zo snel van mening veranderen, vertrouw ik niet helemaal,” zegt hij. “Eerlijk waar, meneer.” Jammert Joost. Hij wil alles wel beloven als ze hem maar laten lopen. “Wij gaan jou een klein lesje leren, jochie,” grijnst Randy. “Je zult het daarna wel uit je hoofd laten om naar de politie te gaan. En mocht je dat toch doen, dan weten we je te vinden, en dan rekenen we voorgoed met je af.” Joost slaat zijn handen voor zijn gezicht, want hij snapt wel ongeveer wat er nu gaat gebeuren. “Heeelp!” gilt hij in zijn angst.”

Inhoud

Het negende deel van de bekende ‘Chris en Jorieke’-serie van kinderboekenschrijver Bert Wiersema heeft als titel ‘Het raadsel van de blauwe vaten’. Het boek verscheen in 1997 bij De Vuurbaak.¹ Dit keer raken de avontuurlijke kinderen Huizinga betrokken bij een ernstig milieudelict. In de fabriek Gaaychem op de Harselaar in Barneveld worden metalen onderdelen van scheepsmotoren bewerkt. De fabriek wordt gerund door de gebroeders Bertus en Gert de Gaay. Bertus is een nette directeur die zich wil houden aan de strenge milieuregels. Gert wil daar juist graag onderuit. Na bewerking ontstaat er chemisch afval (filterkoek) dat afgevoerd moet worden. Op van die peperdure rekening af te komen bedenken Gert en medewerker Randy een plan. De filterkoek moet door de compost van de zwager van Randy gedraaid worden. Alles lijkt voorspoedig te gaan totdat er een kink in de kabel komt. Joost, een medewerker van de compostfabriek, komt achter het milieudelict. Daardoor raakt alles in een stroomversnelling. Een spannend avontuur volgt waarbij ook Chris en Jorieke Huizinga (met hun vader) betrokken zijn. Gelukkig kunnen de daders gepakt worden en voorkomen Chris en Jorieke dat het hele geval een dodelijke afloop kent.

Rentmeesterschap van Adam en Eva

Directeur Bertus de Gaay is een voorbeeldfiguur hoe directeuren van chemische bedrijven zouden moeten omgaan met chemisch afval. Aan het einde van het boek ontstaat er een gesprekje tussen pa Huizinga en zijn oudste kinderen over rentmeesterschap. Chris vraagt vader of ze in ons land streng zijn op het milieu. Vader geeft aan dat dit het geval is omdat er veel mensen in een klein landje wonen en Nederland bovendien het ‘afvoerputje van Europa’ is. Gelukkig zijn er afspraken gemaakt met andere landen. “Er is een Rijnaktieprogramma [sic] gemaakt door het RIZA, het Rijksinstituut voor integraal zoetwaterbeheer, daar heb ik wel eens iets over gelezen.” Dan verwijst vader Huizinga naar Genesis: “We moeten zo goed mogelijk met de schepping omgaan. God heeft ons tenslotte een cultuuropdracht gegeven.” Op de vraag van Jorieke wat dat is vervolgt vader: “God zei vroeger al tegen Adam en Eva dat ze goed op zijn wereld moesten passen. Maar de mensen dachten dat ze het wel zonder Gods hulp konden. En daar zien we nu de gevolgen nog steeds van. Hier op aarde heeft eigenlijk alles zijn schaduwzijde. Een auto is een prachtige uitvinding. Je kunt je er snel mee verplaatsen. Ziekenauto’s redden mensen het leven. Maar ze vervuilen enorm en kunnen heel gevaarlijk zijn. Met vliegtuigen is het precies zo. En zo kan ik nog wel een poosje doorgaan.” Volgens Jorieke zit er aan één ding geen schaduwzijde, en dat is: vakantie. Het is goed als creationisten zich inzetten voor de cultuuropdracht: het bebouwen en bewaren van de schepping.² Dit is gebaseerd op een historische lezing van Genesis. Die opdracht aan Adam en Eva geldt nu nog. Mooi dat Bert Wiersema in dit deel dit op een eenvoudige wijze voor het voetlicht brengt.
Voetnoten

“’Het zijn allemaal moordenaars! Beulen! Ibrahim en Adiva waren niet schuldig aan overspel! Jullie zijn allemaal hetzelfde! Geboren om te doden! Gedreven door de haat!’ Rick hijgt. Alle woede en verdriet komen eruit. Het kan hem niets meer schelen. Hij zal hier toch niet meer levend uit komen. Quaddus pakt Rick bij zijn keel. ‘Pas op uw woorden, meneer Van Drimmelen. U vergeet dat u nu in mijn bezit bent!’ ‘Ik ben van niemand! Niet van u, niet van de Islamitische Staat en niet van die onmenselijke beulen!’ fluistert Rick. Quaddus haalt uit. Versuft voelt Rick aan zijn kaak. Hij veegt met de bovenkant van zijn hand langs zijn mond. Bloed.”

Het verhaal

Sahir, een jongen van 16 jaar wil Muhadjien voor Allah zijn. Hij woont in de stad Raqqah. Het hart van het kalifaat. Een van de ‘heldendaden’ die Sahir doet is een aanslag op een christelijke gemeente in die stad. Als blijkt dat na de ontploffing de bom niet helemaal de gewenste uitwerking heeft gehad, Saïd de voorganger van de gemeente, leeft nog. Sahir zoekt de voorganger thuis op en schiet hem neer. Wonder boven wonder overleeft de man deze aanslag. Enige tijd later hoort Sahir via via dat Saïd nog leeft. Sahir zoekt uit waar de man is gaan wonen, komt hem ‘toevallig’ tegen op straat en ‘neemt hem gevangen’. Met toestemming van de leider van IS, Abdul Quaddus, wordt Saïr uiteindelijk terechtgesteld. De moeder van Sahir blijkt ook christin te zijn geworden en ook zij wordt door Sahir aangegeven en terechtgesteld. Vreselijk als jongeren zo ver afgestopt zijn door indoctrinatie van geweld dat ze hun eigen moeder aangeven.

Parallel aan dit verhaal loopt nog een ander verhaal. De verhalen komen uiteindelijk bij elkaar. Het tweede verhaal gaat over verslaggever Rick van Drimmelen die er door de geheime dienst op uit gestuurd wordt om een journalistiek verhaal te maken over het leven in de ‘staat’ van IS. Hij krijgt een persoonlijke gids mee, Claire, die hem moet beschermen voor gevaar. De vertrouweling van de Nederlandse veiligheidsdienst woont in Raqqah en blijkt Saïd, de bovengenoemde voorganger te zijn. Uiteindelijk krijgt Rick het voor elkaar om Abdul Quaddus zelf te interviewen. Het lijkt erop dat hij dit met de dood moet bekopen. Gelukkig grijpt de veiligheidsdienst in en door een reddingsoperatie in de nacht wordt Rick (samen met Claire) bevrijd uit te gevangenis.

In het boek vinden nog meer gebeurtenissen plaats, maar daarvoor moet u het boek zelf maar lezen. Het boek ‘In het hart van het kalifaat’ verscheen in 2016 bij ‘Om Sions Wil’ en is geschreven door J. Kriekaard.¹ Het is geschreven voor jongeren vanaf 14 jaar. Hoewel de ‘Islamitische Staat’ een groot deel van haar slagkracht is verloren is ze niet totaal uitgeschakeld. Goed dat dergelijke boeken geschreven zijn, opdat wij dit niet zullen vergeten.

Kwaad en de zondeval

Saïd, Rick en Claire worden ook beziggehouden met de vraag die Saïd stelt over IS: ‘Waar komt het kwaad in deze groep vandaan?’ Deze vraag blijven in de hoofden van Rick en Claire malen. Rick, die als christen is opgevoed gelooft niet meer in een persoonlijke God. Hij denkt op bladzijde 77: ‘Waarom zou hij ook? Hij gelooft niet in een God Die zoveel lijden toelaat’. Zo door het boek wordt duidelijk waar het (dit) kwaad vandaan komt. Op bladzijde 112 lezen we over een gesprek tussen Adiva (de moeder van Sahir), Rick en Claire over dit kwaad. Adiva: ‘Ik leerde (op de bijeenkomsten JvM) dat er in het hart van een mens allerlei kwaad leeft. Ik leerde dat wij als mensen geneigd zijn om God en elkaar te haten’. Wanneer Rick vraagt wat dan het kwaad is, antwoordt Adiva: ‘Het kwaad noemt Gods Woord: zonden. Jij en ik, Claire en Ibrahim, élk mens is vol van zonden’. Nu weten Rick en Claire wat het kwaad is, maar nog niet waar het kwaad vandaan komt. Op bladzijde 117 wordt dat duidelijk. Lees maar mee:

“’Ibrahim…’ Wat ongemakkelijk probeert Rick met zijn vragen voor de dag te komen. ‘Adiva vertelde laatst dat de zonde in elk mens woont. Hoe kan dat, Ibrahim? Ik pieker me suf, maar ik kan geen antwoord vinden.’ Ibrahim staat op en pakt de zwartleren Bijbel uit de kast. ‘Rick, heb jij wel eens gehoord van Adam en Eva?’ Rick knikt. Daar heeft hij wel eens van gehoord. ‘Adam en Eva hadden geen zonden, geen kwaad, Rick. Ze leefden voor God en met God. Maar toen hebben ze naar de duivel geluisterd en gegeten van de boom, waarvan ze wisten dat zij daar niet van mochten eten. Toen is het kwaad in het hart van de mensen gekomen’. Rick fronst zijn wenkbrauwen. ‘Maar wat heb ik daar nu mee te maken?’ Ibrahim vervolgt. ‘Weet jij hoe de duivel ook wel genoemd wordt?’ Rick kijkt Ibrahim vragend aan. ‘Mensenmoordenaar, Rick. De duivel wil niets liever dan mensen doden. Hij doet er alles aan om zoveel mogelijk mensen te doden.’ ‘Oké, ik denk dat ik begrijp wat je zeggen wilt, Ibrahim. Je wilt zeggen dat al deze strijders mensen zijn die werken voor iemand die duivel heet’. Ibrahim knikt. ‘Alleen, beste Rick, weet je nog wat ik tegen je gezegd heb laatst in de auto? Dat kwaad, de zonde, het zit ook in jouw hart, met dit verschil, dat het er niet uitkomt’. Rick piekert. Hij probeert de woorden van Ibrahim te plaatsen. ‘Je bedoelt dat het kwaad er nog niet uitstroomt?’ ‘Precies’, antwoordt Ibrahim. ‘En daarom ben je in jouw hart en ik in mijn hart, geen haar beter dan zij. Het is alleen genade van God dat wij voor zulke verschrikkelijke daden bewaard blijven. En daarom kon Saïd sterven. Hij wist dat hij geen haar beter was’.”

De vraag van Rick over het kwaad vindt hier een antwoord. Goed dat de auteur verwijst naar de paradijsgeschiedenis met Adam en Eva. Het was goed, het is slecht geworden door de zonde van de mens en de duivel en voor Gods kinderen wordt het later weer goed. Dat is de geschiedenis van het kwaad. Een spannend boek met een persoonlijke boodschap. Een aanrader om te lezen.

Dit artikel werd geschreven in 2021.

Deze bespreking is onderdeel van het project ‘Onderwijzen en opvoeden voor de toekomst – Leren over onze vroegste geschiedenis in 2022’. Dit opvoedings- en onderwijsproject is onderdeel van het jaarplan ‘Fundamentum 2022’. Het boek is hier opgenomen in de lijst van gelezen kinder- en jeugdboeken.

Voetnoten