Jaarlijks worden er tientallen exoplaneten rond andere sterren gevonden.¹ Daar zitten grote gasreuzen bij die zelfs groter zijn dan ‘onze’ Jupiter. Wat zal er gebeuren als zo’n gasreus uit de baan rond zijn ster wordt gestoten en richting ons zonnestelsel afreist? Recent keek ik de speelfilm Melancholia. Deze film gaat hierover. Omdat alle christelijke normen en waarden met de voeten getreden worden zal ik deze film overigens niet nog een keer kijken.

Melancholia gaat over een gasreus die uiteindelijk in botsing komt met de aarde en onze planeet compleet vernietigd. De film is vernoemd naar de gasreus: Melancholia. De hoofdpersoon, Justine, is depressief. In het eerste deel van de film gaat Justine trouwen met Michael. Het is maar een vreemde bruiloft met weglopen, ontrouw, gevloek en afpersing. Uiteindelijk loopt het huwelijk van Justine en Michael dezelfde dag nog op de klippen. Ondertussen nadert de planeet Melancholia de aarde.

Op haar bruiloft ziet Justine een rode ster. Ze vraagt aan haar zwager John wat dat voor een ster is. Zwager John die veel weet van sterrenkunde en vaak door een telescoop naar de nachtelijke hemel tuurt, geeft aan dat het Antares is, een rode superreus en de helderste ster in het sterrenbeeld Schorpioen. Maanden na de bruiloft ziet Justine dat de ster verdwenen is en vraagt zich af wat dat te betekenen heeft. Later blijkt dat de planeet Melancholia het zicht op de ster heeft weggenomen. Hoe dichter de planeet bij de aarde komt, hoe banger Claire, de zus van Justine en de vrouw van John, wordt. John geeft aan dat ze niet bang hoeft te zijn en de doemdenkers niet teveel aandacht moeten geven. John laat haar weten het vertrouwen te stellen in de wetenschap.

Grenzeloos vertrouwen in de wetenschap

John, de zwager van Justine, is een echte sciëntist. Hij heeft alle vertrouwen in de wetenschap. De wetenschap heeft aangegeven dat Melancholia de aarde zal passeren en daarna voorgoed uit het zonnestelsel zal verdwijnen. Hij zegt tegen Claire: “De echte geleerden zijn het eens: Melancholia gaat ons passeren. En het wordt een schitterend schouwspel.” Als de planeet nog wat dichterbij vraagt Claire aan John of de geleerden geen fouten gemaakt hebben. John: “Ze hebben geen fouten gemaakt. (…) Ik beloof het je. Hij komt weer op. Dat komt door de rotatie van de aarde. Precies zoals ze hadden voorspeld.” Op de avond van de flyby kijken het gezin en Justine naar het passeren van de planeet. Na het verstrijken van de tijd wordt Melancholia weer kleiner en kleiner. Claire is gerustgesteld, de wetenschap had gelijk. De volgende dag echter is Melancholia toch nog erg groot. John zit al vroeg bij zijn telescoop en is er niet gerust op. Als de planeet steeds groter wordt verdwijnt John uit beeld en pleegt zelfmoord in de paardenstal. Het vertrouwen in de wetenschap is beschaamd. In de extra beelden geeft de astrofysicus dr. Michael J.D. Linden-Vørnle in het kader van deze gebeurtenis het volgende aan:

“Wetenschap onthult de meest waarschijnlijke blik op de wereld. We weten wel iets, maar leren steeds meer. Dus onze blik verandert. We kunnen niet alles bewijzen, maar kunnen wel bewijsmateriaal vinden hoe de wereld functioneert. Aangezien bewijsmateriaal slechts een deel van het antwoord is, weten we niets 100% zeker. Dingen kunnen veranderen of anders uitpakken, dus wetenschap is niet het absolute antwoord. Besef dat goed.”

In een tijd van grenzeloos vertrouwen in het menselijke kunnen, is dat een mooi antwoord.

Ramkoers

Het blijkt dat Melancholia helemaal niet uit het zonnestelsel verdwijnt. Op een gegeven ogenblik wordt zelfs duidelijk dat hij de aarde zal treffen. Omdat Melancholia veel groter is dan de aarde zal het de aarde vernietigen. Daar is niets meer aan te doen. Deze voorspelling komt nu ook daadwerkelijk uit. We zien Claire nog een pogingen doen om de ramp te ontvluchten. Maar door een botsing tussen het magnetisch veld van Melancholia en die van de aarde is het stroom uitgevallen en werken de accu’s van de auto’s en de golfkarretjes niet meer. We zien in beeld Melancholia steeds dichterbij komen totdat deze gasreus de aarde treft en het beeld daarna zwart wordt. In de extra beelden zien we dat, voordat de film in de première ging, dit ook met computerbeelden gesimuleerd is.

Mogelijk?

Is een scenario zoals hierboven geschetst realistisch? De filmmakers vroegen het aan de astrofysicus dr. Michael J.D. Linden-Vørnle. Hij heeft daarover nagedacht en geeft in de extra’s van de film het volgende aan:

“De kans dat een planeet de aarde zou raken, is héél klein. Maar de kans is niettemin aanwezig, als hij uit koers raakt en ons Melkwegstelsel zou betreden. Het zou kunnen. Maar de mogelijkheid is gering. Sinds 1995 kennen we pas andere planeten die om sterren draaien. Daarvoor wisten we niet dat ze bestonden. Nu kennen we er al 500 [rond het jaar 2010] en vinden er dagelijks meer. En ja, er bestaan gaswolkplaneten, zoals Melancholia. Als een planeet ons stelsel betreedt, hangt veel van de grootte af, dan hebben pas we de kans om hem voldoende te ontdekken. Als hij groot genoeg is, zien we hem al vele jaren vóór hij ons bereikt. Komt hij echter vanachter de zon vandaan, dan hebben we minder tijd. Een grote planeet als Melancholia zou een sterk magnetisch veld hebben, dan zou het onze energie en magnetische velden beïnvloeden.”

Tijdens het schrijven van deze recensie moet ik denken aan het spreken van de Heere Jezus over de eindtijd in relatie met de zondvloed. Hij zegt in Mattheüs 24:37-39 (SV):

“En gelijk de dagen van Noach waren, alzo zal ook zijn de toekomst van den Zoon des mensen. Want gelijk zij waren in de dagen voor den zondvloed, etende en drinkende, trouwende en ten huwelijk uitgevende, tot den dag toe, in welken Noach in de ark ging; En bekenden het niet, totdat de zondvloed kwam, en hen allen wegnam; alzo zal ook zijn de toekomst van den Zoon des mensen.”

Seculier

De film is op veel fronten in strijd met de christelijke normen en waarden. Zo wordt er veel gevloekt in de film en zijn er naaktscenes te zien. In de interviews wordt over dat laatste nogal onbeschaamd gesproken. Verder zien we dat de hoofdpersoon vreemd gaat, nota bene op haar eigen bruiloft en de gevolgen van een zelfmoord. Ook het denken over de dood en de eeuwigheid is totaal seculier. Voor het geweten is het beter deze film niet te kijken. Sommigen volgers van deze website zullen het kijken van speelfilms overigens helemaal afkeuren.²

1. Daar is een mooi naturalistisch boek over verschenen van dr. Lucas Ellerbroek met als titel Planetenjagers.
2. Zie hiervoor het boek van drs. C.J. Meeuse met als titel Schijn bedriegt.