In 2007 promoveerde dr. Peter D. Spies aan de Theologische Universiteit Apeldoorn op een belangrijke studie naar de classis van Tiel. De titel van zijn proefschrift luidt ‘De classis van Tiel 1579-1816: De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen’.¹ Daarna heeft dr. Spies ook niet stilgezeten en heeft hij diverse gerichtelijke transcripties en ander transcriptiewerk uitgegeven. Zo ook de ‘Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe’. De laatste delen in deze serie zijn van de hand van zijn broer Anton Spies. We hopen de komen de tijd, als de Heere het leven en de gezondheid geeft, deze transcripties door te nemen op zoek naar stamgenoten. Het betreft vooral individuen met de achternaam ‘Van Meerten’ of aangetrouwde leden van deze familie. Als het gaat om de vrouwelijke lijn nemen we, gewoontegetrouw, alleen de kinderen en aan die kinderen aangetrouwde gezinsleden (dus man of vrouw) mee. Na verloop van het genealogisch onderzoek is het mogelijk dat dit artikel wijzigingen ondergaat, bijvoorbeeld als wordt ontdekt dat naam X of Y ook tot (afstammelingen van) dit geslacht behoort. Hieronder de bestudering van het achtenveertigste deel.²

A. Spies heeft een mooi deeltje verzorgd met gerichtelijke handelingen en overgiften. Het is een deel geworden met een grote diversiteit aan stukken en onderwerpen. Zoals volmachten, schuldbekentenissen, transporten, verkopingen etc. Spies laat weten dat deze stukken feitelijk thuishoren in de gerichtssignaten en resolutieboeken van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe.

Adriaen en Dirck van Meerten

Op de bladzijden 90, 92 en 93 worden Adriaen en Dirck van Meerten genoemd in de lijst van verpachtingen van de Culemborgse tienden, inclusief de borgstellingen. De lijst wordt gedateerd op 20 juli 1671. Het vermoeden bestaat dat deze mannen broers zijn, maar dat kunnen we nog niet bevestigen.³ Het betreft goed te Meerten (4x) en Eck (2x). Van deze graefelijcke Cuijlenborghse thienden hebben zij ‘gedaen vrijwillige overgifte’. Bladzijde 92 en 93 zijn een herhaling van bladzijde 90.

Op bladzijde 90:

“Meerten. Den Groten thient, Dirck van Meerten gepacht. 30 schilt. Borgen Henrick Gijsbertsen Klinckenbergh ende Adriaen van Meerten.

Eck: De Gansere thient, Adriaen van Meerten 26 schilt. Borgen Jan van Hoeven. Item de wederhelft voor gelijcke some bij denselven 26 schilt.”

Op bladzijde 92:

“Meerten. De Groten thient Dirck van Meerten gepacht 30 schilt. Borgen Henrick Gijsbertsen Klinckenbergh ende Adriaen van Meerten.

Meerten: De Pastoriethient, Dirck van Meerten 9 schilt. Borge Jan Willemse van Roijen.”

Op bladzijde 93:

“Eck: De Gansert thient, Adriaen van Meerten 26 schilt. Borgen Jan van Hoeven. Item de wederhelft voor gelijcke some bij denselven 26 schilt.”

Dirck van Meerten

Kleinzoon van de bovengenoemde Dirck heette ook Dirck. Hij komt ook voor in dit boek. Het gaat om een aanspraak door de kinderen van Rutger Francken en Caetje Teunissen van Ommeren tegen Dirck van Meerten. Het stuk is gedateerd op 26 juni 1737. Het stuk is ingevoegd uit archief 1514 inventarisnummer 328. Voor de sententie in deze zaak wordt gewezen naar boek 114, de dato 6 november 1738. De volledige transcriptie van dit stuk luidt:

“Theodora en Lijsbeth Francken.

#Jacob Taree, locus sigilli.

Numero 1.

Extract uijt den rol van den Kesterense gerigtsdagh van den 25 junij 1737.

Theodora en Lijsbeth Francken, meerderjaerige kinderen van wijlen Ruttger Francken bij Caetje Teunisse van Ommeren erweckt, cum tutore, en Jan Gerritse van Ommeren als oom en bloedtmomboir van Dirck Francken onmundige soon van gemelte echteluijden, aanleggeren tusschen besaet en ontsaeth, spreecken aan met reght Dirck van Meerten, in huwelijk hebbende Geertje Conincks, voormaals weduwe van gemelte Rutjer Francken, pro ut in scriptis.
In margine stont: Geeft sigh geëischt.
Oordeelwijser den hooghwelgeboren heer van Braakel tot den Brakel.
In fidem extracti, Adriaan Cock.”

Hendrik van Meerten

Vanwege de omvang werken we de schuldbekentenis door Hendrik van Meerten (op bladzijde 322-323) uit in een afzonderlijk artikel. Hendrik van Meerten wordt op bladzijde 325 nog genoemd in de beschrijving van een perceel in de schuldbekentenis van 900 gulden door Frans Wijckniet (weduwnaar van Agnes Heshusius) aan Richard Bottenbroek. Er staat: “ompaalt oost Hendrik van Meerten”. Hieronder een situatieschets van deze locatie. De straat die ten noorden loopt, wordt de Steeg of de Ingense Steeg genoemd. Deze Hendrik is twee keer ouderling geweest in de Hervormde Gemeente te Ingen⁴ én was getrouwd met Adriaantje van de Peppel.

Jan Jansen van Meerten

Jan Jansen van Meerten komt in dit boek één keer voor. Hij was getrouwd met Neeltje van Wees.⁵ In het stuk geeft hij, samen met zijn vrouw, een verklaring dat de bezating van Johan Paulis Wolsson niet zal verjaren. Het stuk wordt gedateerd op 15 augustus 1731. De letterlijke transcriptie luidt:

“Jacob Taree, locus sigilli.

#Geregistreert den 15 augustus 1731#

Compareerde voor den hoogwelgeboore heere Christiaan Rijnold van Wijhe, heer van den hoge en vrije heerlijkheijd Isendoorn etc. etc. etc., gesubstitueerde amptman en rigter des Ampts Nederbetuwe, en gerigtsluijden nabenoemt, Jan Janssen van Meerten en Neeltje van Wees egteluijden. En verklaarden vrijwillig over te geven dat de bezating van de weledele heer Johan Paulis Wolsson op haar egteluijden voorschreven gedaan, de dato den 29 augustus 1730, niet zal konnen bejaren of bedagen. Waarvoor de comparanten zig aldus betuijgt gegeven hebben. Actum voor gerichtsluijden Otto Blom en Hendrick van Lebbeck den 15 augustus 1731.”

Voetnoten

1. Het voornemen ligt er om dit proefschrift in een drieluik te bespreken voor deze website.
2. Bron: Spies, A., 2023, Ambt Nederbetuwe Gerichtelijke Handelingen en Overgiften 1655-1804. Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe deel 48 (Pumbo.nl).
3. Het parenteel van Adriaen hebben we hier gepubliceerd: https://oorsprong.info/parenteel-van-adriaen-van-meerten-en-anneke-van-der-eem/.
4. Zie: https://oorsprong.info/van-meertens-in-het-getranscribeerde-vierde-boek-van-de-handelingen-van-de-kerkenraad-van-de-nederduitsch-gereformeerde-gemeente-te-ingen/.
5. Het parenteel van dit echtpaar is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-jan-van-meerten-en-neeltje-van-wees-1693/.