Op 2 oktober jl. fietste ik over het klompenpad door de Tollewaard. Snel bewegende insecten bij een sloot trokken mijn aandacht. Erop af. Ik zag libellentandems. De tandem is een onderdeel van het paringsritueel van libellen.
Als een mannetje een vrouwtje waarneemt, brengt hij het zaadpakketje van het negende achterlijfsegment naar zijn secundair copulatie-orgaan onder het tweede achterlijfsegment. Vervolgens grijpt hij het vrouwtje met zijn grijporgaan, dat aan het eind van het achterlijf zit, vast in de nek. Deze houding waarbij een mannetje een vrouwtje bij de nek vast heeft, heet de tandemhouding. Bij de eigenlijk paring daarna, middels een paringslus, haalt het vrouwtje met haar achterlijf sperma op uit het secundair copulatie-orgaan (Wikipedia). De tandemhouding vaker gezien. Maar nooit dansend! De gepaarde libellen bewogen zich snel op en neer – ik schatte wel 60 x per minuut! – bij de slootkant. Waarom deden ze zo? Ik stelde de vraag aan Koen van Setten, de Spees-Refugium bioloog. Heeft te maken met de eiafzetting! In tandem dansen de paren omhoog en omlaag waarbij het vrouwtje met haar achterlijfspunt even het wateroppervlak raakt en dan snel een eitje laat vallen. Wonderlijk dat hele paringsritueel en de huppelende eiafzetting. Zo’n bijzondere afstemming van mannetje en vrouwtje op elkaar kan nooit door toeval zijn ontstaan. Op de foto ziet u een niet helemaal scherpe tandem. De tandem danste te snel. Het mannetje is rood gekleurd. Het betreft een bloedrode of steenrode heidelibel. Aan een nauwkeuriger naamgeving waag ik me niet.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2023, Dansende tandems!, Het GemeenteNieuws 22 (43): 9.
