In 1990 promoveerde chemicus dr. Evert van der Heide aan de Technische Universiteit Delft op een proefschrift met als titel ‘Heterogeneous Wacker Oxidation’. Hij bestudeerde de heterogene Wacker oxidatie. Een ingewikkeld onderwerp dat alleen chemici in detail kunnen volgen. Het proefschrift werd verdedigd op 13 september 1990 en bevat een interessante stelling over het zogenoemde creationisme.¹

Rolmodel

Dr. Evert van der Heide is wat mij betreft een rolmodel voor studenten die uitgaan van het klassieke scheppingsgeloof. Helaas is hij het laatste decennium niet meer actief in het bestuderen van de aardgeschiedenis vanuit het perspectief van dit klassieke scheppingsmodel. Tot 2009 was hij echter actief in het schrijven van artikelen en het geven van lezingen. De laatste keer dat Van der Heide een openbare lezing gaf over het zogenoemde creationisme is, voor zover ik weet, op 6 juni 2009 geweest op een congres onder de titel ‘Darwin in de tuin van Eden’.² Op het congres, dat door diverse organisaties werd georganiseerd, werd door zowel jongeaardecreationisten als theïstisch evolutionisten gediscussieerd over Gods schepping. Daarvoor hoorde ik dr. Van der Heide in het openbaar spreken op 5 februari 2009 tijdens een lezingenserie voor het Historisch Documentatiecentrum en het Nederlands Dagblad.³ Wat mij van beide lezingen bijgebleven is dat Van der Heide wél overtuigd is van het klassieke scheppingsgeloof, maar dat hij (weliswaar positief-)kritisch was ten opzichte van een scheppingsparadigma. Hij zag nogal wat onopgeloste vraagstukken voor de, op het klassieke scheppingsgeloof gestoelde, wetenschapsbeoefening. Niet alle medecreationisten waardeerden deze kritische benadering. Echter, juist deze kritische zelfreflectie is broodnodig en wordt wel eens gemist bij sommige creationisten. Dit terwijl het voor de opbouw van een robuust scheppingsparadigma onmisbaar is. Daarom zie ik dr. Evert van der Heide als een rolmodel voor studenten die overtuigd zijn van het klassieke scheppingsgeloof. Slik niet alle theorievorming voor zoete koek, zelfs of juist creationistische theorievorming niet, maar onderwerp dit aan een kritische reflectie.⁴

Stelling

In de inleiding werd het proefschrift van dr. Evert van der Heide genoemd. Tijdens de verdediging van dit proefschrift werden ook wat stellingen opgevoerd. Veruit de meeste stellingen hebben uiteraard te maken met het onderwerp waarop gepromoveerd werd. De laatste vier stellingen gaan over andere zaken. In een van deze stellingen wordt het zogenoemde creationisme genoemd. De stelling luidt:

In het creationisme speelt het verklaren van geologische verschijnselen uit de gevolgen van katastrofes in het verleden een centrale rol. Het verdient daarom aanbeveling om de term creationisme te vermijden en te veranderen in katastrofisme.

Het proefschrift stamt nog uit de tijd dat catastrofisme en catastrofes met een ‘k’ geschreven werd. Voor creationisten is zowel de schepping als de catastrofes die in later tijd plaatsvonden belangrijk. Hoewel ikzelf ook worstel met de term ‘creationisme’ dekt het ‘catastrofisme’ de lading óók niet helemaal. Van der Heide heeft wel een punt dat creationisten niet alleen met de schepping bezig zijn⁵, maar mogelijk zelfs vaker met de zondvloed en catastrofes die daarvoor en/of daarna plaatsvonden. Toch heeft ook de scheppingsleer een centrale rol binnen het zogenoemde creationisme, zoals ook de zondeval dat heeft. Het is in ieder geval mooi dat dr. Van der Heide in zijn stellingen behorend bij zijn proefschrift positieve aandacht heeft gegeven aan het creationisme.

Voetnoten

1. Het proefschrift is inclusief de stellingen te vinden op de website van de TU Delft: https://repository.tudelft.nl/islandora/object/uuid:a117cf46-c127-450f-8cb9-8fcf209c501b/datastream/OBJ/download.
2. Omdat het van belang is voor de voorgang van het klassieke scheppingsgeloof en een creationistisch wereldbeeld, wil ik de komende tijd aandacht besteden aan congressen die al geweest zijn en daar lessen uit trekken voor de nabije toekomst.
3. Zie hier voor een samenvatting: https://www.nd.nl/opinie/opinie/733210/is-creationisme-nog-steeds-goed-alternatief-. In het boekje ‘Botsen over het begin’ is zijn lezing verder uitgewerkt.
4. Het is goed dat creationisten elkaar blijven ontmoeten en bevragen in een besloten setting. Op 19 november 2022 hopen wij een besloten geologiebijeenkomst te organiseren waar hier gelegenheid voor is: https://oorsprong.info/besloten-geologiebijeenkomst-creageo-op-19-november-2022-d-v/. Zie ook de uitgaande mails hiervoor, resp. https://oorsprong.info/e-mail-ter-uitnodiging-van-vrienden-en-bekenden-voor-de-besloten-geologiebijeenkomst-van-19-november-2022-d-v/ en https://oorsprong.info/vervolgmail-op-de-uitnodiging-van-de-besloten-geologiebijeenkomst-op-19-november-2022-d-v/.
5. Onlangs was er nog een theoloog die in een bundel opschreef dat creationisten niet verder kijken dan Genesis 1 en 2. Dit is evident onjuist!