Rond onbedoelde zwangerschap en abortus hebben mannen een ondergeschoven rol. Dat kan gevolgen hebben voor hun gezondheid. De man verdient volgens Arthur Alderliesten meer erkenning, hulp en aanmoediging om partner en vader te zijn.
Een man belde vorige week met onze hulpverleningsafdeling: ‘Mijn vrouw is zonder dat ik het wist naar de abortuskliniek gegaan voor een abortuspil. Mag dat zomaar?’ Ja, dat mag zomaar. Juridisch heeft de man niets in te brengen. Ook in de hulpverleningspraktijk rond onbedoelde zwangerschap en abortus, zoals de gesprekken binnen de abortusklinieken is er nauwelijks ruimte voor de man, zo blijkt uit richtlijnen voor abortusklinieken in Nederland van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen. Het (feministische) ideaal ‘de vrouw beslist’ is juridisch en protocollair verankerd. Dit heeft een prijs. Bij een abortus geldt dat niet alleen voor het ongeboren kind, maar ook de mannelijke partner, al is dat natuurlijk afhankelijk van de mate van betrokkenheid.
Betrokken mannen
Uit Australisch onderzoek (diepte-interviews) onder tien jonge mannen (2015) bleek dat hoe langer de relatie al standhield, en dus hoe meer emotionele gehechtheid en toewijding er was tussen beide partners, hoe meer de jonge mannen wensten betrokken te zijn in het beslissingsproces. De Belgische onderzoeker Joke Vandamme kwam tot vergelijkbare conclusies. Wanneer mannen niet werden betrokken, voelden zij zich ondergewaardeerd, machteloos en boos. De ideale rol die ze voor zichzelf beschouwden in dit proces was de rol van iemand die verschillende opties voorstelt en hun vriendin ondersteunt. De uiteindelijke beslissing lieten zij over aan de vrouw. Hun eigen emoties onderdrukken zij in een poging om hun partners te steunen.
Vrouwen wegen de kwaliteit van hun relatie en de mate van steun van de betrokken partner die ze ervaren mee bij de beslissing om hun zwangerschap al dan niet te beëindigen. In de Amerikaanse studie uit 2014 onder 954 vrouwen die dit aantoont, werden de volgende drie redenen om te kiezen voor abortus het meest genoemd door vrouwen: een zwakke relatie, het willen vermijden van alleenstaand moederschap, het hebben van een partner die niet wil of niet in staat is de vrouw te steunen bij het opvoeden van de baby en partnereigenschappen die niet passen bij de rol van een vader. Hieruit blijkt de beslissende betekenis van een partnerrelatie. Dit biedt een interessant en hoopvol perspectief: een relatie tussen man en vrouw, en zeker een kwalitatief goede relatie, kan een factor zijn om de zwangerschap en daarmee het kind te behouden.
Rouw en verlies
Abortus kan gevoelens van opluchting brengen, maar mannen kunnen ook andere emoties ervaren waaronder angst, verdriet, schuldgevoelens, hulpeloosheid en machteloosheid. Dat blijkt uit tal van onderzoeken. Machteloosheid heeft ofwel te maken met het gevoel geen keuze te hebben gehad (omdat abortus wordt beschouwd als de enige oplossing) of met de ondergeschikte positie van de man ten opzichte een zwangere vrouw. Er treden vooral gevoelens van rouw en verlies op.
PTSS
Mannen worstelen op zijn minst met ambivalentie zowel voor als na de abortus. Mannen lijken, ondanks het feit dat ze zich hulpeloos voelen, gemotiveerd om behulpzaam te zijn om hun partners te steunen, ook al is er onenigheid over de abortusbeslissing. Tegelijk blijkt onenigheid met partners over abortusbeslissingen te kunnen leiden tot PTSS-gerelateerde klachten. Vanuit het hulpverleningsperspectief is er alle aanleiding om meer ruimte te vragen voor de rol van de man en hem te helpen deze rol in te vullen. Niet om naar een situatie te gaan waarin de man beslist, maar een waarin – met behoud van de autonomie van de vrouw – de morele positie van de mannelijke partner wordt recht gedaan.
Persoonlijk netwerk
Ook het persoonlijke netwerk van een vrouw die onbedoeld zwanger is en mogelijk abortus overweegt, doet er goed aan om ook oog te hebben voor het welzijn en de behoeften van de (eventueel) betrokken partner. Dit geldt ook voor hulpverleners, medewerkers van abortusklinieken en huisartsen.
Hulpverlening aan mannen zal expliciet aangeboden moeten worden. Betrek de partner erbij als de vrouwelijke hulpvrager dat wil. Het helpt om mannen en vrouwen samen te laten praten over wat een abortus betekent, maar ook hoe de keuze voor het leven er uit zal zien. Relaties zorgen ervoor dat je elkaar aanvult en hebben een helende werking. Dat is de kracht van de geschapen menselijke structuur. Laten we daarvan gebruik maken.
Stichting Schreeuw om Leven organiseert morgenavond (D.V. 18 september 2024) een symposium met het bovenstaande als thema. Zie dit persbericht voor meer informatie.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit het Nederlands Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Alderliesten, A., 2024, Betrek man meer bij onbedoelde zwangerschap en mogelijke abortus, Nederlands Dagblad 80 (21.774): 16 (artikel).
