Een Europabrede prolifebeweging moet in gezamenlijkheid haar verantwoordelijkheid nemen. Haar opdracht is om bij een onbedoelde zwangerschap hoop te geven aan ouders en kind.

Menselijke waardigheid is niet alleen in het in West-Europa dominante liberale denken, maar ook binnen de christelijke traditie belangrijk. Ze komt dan ook vaak terug als grondslag in allerlei mensenrechtenverklaringen. Toch wordt ze dagelijks geschonden. Aan de randen van het leven, rond abortus en actieve stervenshulp, krijgt zowel Nederland als Duitsland wetgeving die de menselijke waardigheid steeds erger met voeten treedt. Ik zoom in op abortus. Hoe gaat het daarmee in Nederland?

Weggedrukt

In Nederland geldt sinds 1984 de Wet afbreking zwangerschap (Waz). Het eerste uitgangspunt van deze wet is dat abortus verboden is, tenzij de vrouw zich in een noodsituatie bevindt als gevolg van een onbedoelde zwangerschap. De wet valt terecht nog steeds onder het Wetboek van Strafrecht. Wat een noodsituatie inhoudt, laat de wetgever echter in het ongewisse. Dat baant de weg naar een abortuspraktijk waarin de reden voor abortus er nauwelijks toe doet.

Het tweede uitgangspunt van de Waz is dat het ongeboren leven bescherming toekomt. In de praktijk wordt de waarde van het ongeboren leven echter weggedrukt door de waarde van de autonomie van de vrouw. Dat blijkt bijvoorbeeld uit twee wetsveranderingen die het parlement vorig jaar goedkeurde. Beide maken de beschikbaarheid van abortus laagdrempeliger. Allereerst is de verplichte beraadtermijn van vijf dagen afgeschaft. Ten tweede hoef je voor een medicamenteuze afbreking (de abortuspil) niet meer naar een abortuskliniek; deze is op recept verkrijgbaar bij de huisarts.

Gevreesde tendens

De Nederlandse abortuswet biedt, net als de Britse, ruimte voor abortus tot 24 weken zwangerschap. Dit is in Europa de langste termijn. Vrouwen uit allerlei landen komen dan ook naar Nederland voor een late abortus.

In Nederland worden zo’n 30.000 abortussen per jaar uitgevoerd. Opmerkelijk in de jongste cijfers is dat de meeste abortussen plaatsvinden bij vrouwen tussen 30 en 34 jaar. In eerdere jaren betrof dit een jongere leeftijdscategorie.

Zorgwekkend is de sterke stijging (ruim 50 procent in enkele jaren) van het aantal zwangerschapsafbrekingen op basis van prenatale diagnostiek, dus op grond van een medische indicatie. De oorzaak ervan is niet bekend. Is het een gevolg van de invoering van de 13-wekenecho in 2021 en van de NIPT (niet-invasieve prenatale test)? Is dit het begin van de gevreesde tendens dat geïntensiveerde prenatale screening leidt tot meer abortussen? Dat zou aangrijpend zijn. Vanwege de moeilijke en medisch-ethisch complexe situaties die er kunnen zijn. Maar ook omdat dit cijfer mogelijk vertelt dat we steeds minder goed kunnen omgaan met lijden en gebreken.

Geborgenheid

Mensen staan in relatie tot anderen. Maar rond een onbedoelde zwangerschap voelen veel vrouwen zich juist eenzaam. Ze missen iemand die hen steunt in de keuze voor het leven. Door een abortus wordt niet alleen een zwangerschap afgebroken, maar ook de relatie tussen het ongeboren kind en de moeder en vader. Verder loopt de relatie tussen de moeder en haar partner na een abortus regelmatig stuk (de cijfers variëren van 25 tot 75 procent). Een abortus beschadigt dus wezenlijke relaties en is als zodanig mensonwaardig.

Menselijke waardigheid is ook te zien als een opgave. In relaties gaat het om erkenning en liefdevolle zorg. We hebben als mensen de waardige opdracht om elkaar aandacht en liefde te geven. Menselijke waardigheid is kwetsbaar. Het ongeboren leven is kwetsbaar. Onbedoeld zwangere vrouwen en vrouwen en mannen na een abortus kunnen beschadigd zijn. Juist dan zijn bescherming en liefdevolle geborgenheid van relaties nodig.

Het goede nieuws vandaag is dat prolifemensen hoopbrengers en vredestichters zijn. We zijn geroepen om sjalom te brengen. Dat betekent vrede, harmonie en heelheid brengen waar gebrokenheid is. Sjalom staat voor een samenleving waarin abortus onnodig en ondenkbaar is. Sjalom staat voor gemeenschappen waarin het ongeboren leven welkom is, ook al is het onverwacht of gehandicapt. Sjalom is een arm om een onbedoeld zwangere vrouw heen slaan en tegen haar zeggen: „Ik steun je, je staat er niet alleen voor.” Sjalom staat voor leven dat niet wordt afgebroken en voor het intact blijven van moederschap en vaderschap. Sjalom is de erkenning dat we afhankelijke wezens zijn en niet zonder elkaar kunnen.

Dat geldt ook internationaal. Er worden niet alleen ”Marsen voor het Leven” in Duitsland gehouden. Op 11 november is er de Mars voor het Leven in Nederland, in Den Haag. Laten we als Europabrede prolifebeweging in gezamenlijkheid onze verantwoordelijkheid nemen en samen werken aan een menswaardig Europa dat hoop voor moeder en kind ademt.

Laten we geborgenheid bieden aan mannen en vrouwen rond onbedoelde zwangerschap en aan het ongeboren leven zelf. Dan kunnen we samen met de kwetsbaren, zoals Dietrich Bonhoeffer dichtte, „getrost erwarten was kommen mag. Gott ist bei uns am Abend und am Morgen, und ganz gewiss an jedem neuen Tag”.

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit het Reformatorisch Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Alderliesten, A., 2023, Prolifebeweging moet menswaardig Europa beogen, Reformatorisch Dagblad 53 (145): 24-25 (artikel).