Proefschrift ds. C.J. Meeuse (1) De heerszucht van ons verstand

2 september 2024

Noot van de De Saambinder: Op 28 juni 2024 promoveerde ds. C.J. Meeuse op het proefschrift ‘De bestrijding van het cartesianisme door Jacobus Koelman’. De redactie vroeg hem om de inhoud van zijn proefschrift toe te lichten voor onze lezers. Dit is het eerste van vier artikelen.

Wij zijn na de zondeval geneigd met ons verstand over God te willen heersen. Dan willen we God in Zijn daden ter verantwoording roepen, terwijl wij moeten leren dat wij ons voor Hem zullen moeten verantwoorden voor heel ons leven.

De aanvechtingen die ik in mijn studietijd als twintigjarige had, brachten me op de zeef van de duivel. De Heere heeft dat echter gebruikt om me te leren hoe hoogmoedig wij mensen door de zondeval geworden zijn. Het steunen op ons verstand is een satanische strik, die ons doet vertrouwen op onszelf en leert om God en Zijn waarheid te wantrouwen. In die tijd las ik werken van de existentiefilosoof Sartre en van moderne theologen zoals Bultmann, Gogarten en anderen. Ik werd erdoor aan het twijfelen gebracht ten aanzien van Bijbelse waarheden. Dat ging zelfs zover dat ik ben gaat twijfelen aan het Godsbestaan. Tegelijkertijd kon ik in die tijd niet zonder God leven, waardoor de wanhoop zich van me meester dreigde te maken. Het heeft God behaagd mij te tonen hoe de duivel me ertoe aanzette om van mijn verstand een afgod te maken. Daardoor daagde ik God als het ware voor de rechterstoel van mijn rede. Wat een gruwelijke hoogmoed! De strik is echter gebroken. Opnieuw mocht ik zien hoe groot en goed God is en hoe dwaas wij door onze val in de hoogmoed geworden zijn.

Bemoedigingen

God leert ons door Salomo de les: ‘Vertrouw op den HEERE met uw ganse hart, en steun op uw verstand niet’. Het steunen op mijn verstand had mij wel in de wanhoop gebracht, maar de openbaring van God in Zijn Woord en in de Zoon van Zijn liefde, Die Zichzelf de Weg, de Waarheid en het Leven noemt, heeft me daaruit gehaald. Daarna kreeg ik een bijzondere liefde tot Gods werken in de schepping en in de herschepping en mocht ik leren zien hoe de wereld vervuld is met wonderen. In de natuur zag ik Gods deugden schitteren en in het genadewerk ervoer ik Zijn opzoekende zondaarsliefde. Door Zijn zondaarsliefde wilde Hij zo’n grote dwaas een Leidsman zijn.

Psalm 94 heeft mijn toestand verklaard: ‘Wanneer ik zei: ‘Mijn voeten glijden’, toen het Gij mij gesterkt in ‘t lijden. Wanneer mij ‘t afgepeinsde hart, door al mijn denken werd verward, en ik in druk schier was gestikt, toen heeft Uw troost mijn ziel verkwikt’. Maar ook de berijmde regels uit Psalm 119 vers 36 verwoorden de les die ik leren mocht: ‘t Is goed voor mij verdrukt te zijn geweest, opdat ik dus Uw Godd’lijk recht zou leren; sinds heeft mijn hart voor hovaardij gevreesd’. Mocht die vrees voor hovaardij ons maar bijblijven. Hovaardij is een wortelzonde, die we zo gemakkelijk niet uitroeien maar die, als we de Heere liefhebben, wel veel pijn moet doen.

Een plaats voor filosofie

In de tijd dat ik studeerde aan de Rijksuniversiteit in Utrecht, was filosofie een van de verplichte vakken bij de propedeuse. Voor bepaalde aspecten van de theologische studie was dit wel nuttig. Zo kregen we onder meer ook taalfilosofie. Daarbij werd het betekenisveld van bepaalde woorden nagegaan. Dat is ongetwijfeld nuttig voor een goed gebruik van de taal, ook bij vertaling. Vóór die tijd, al bij mijn opleiding voor de hoofdakte aan de Driestar, kreeg ik filosofieles als keuzevak. Mr. L.J.M. Hage vestigde mijn aandacht op Koelman en op de wezenlijke strijd die deze had gevoerd tegen de cartesiaanse filosofie.

Onze vaderen gebruikten op de universiteiten bij hun studie een filosofische denkwijze. Vanuit de Middeleeuwen was de heersende filosofie in de tijd van Koelman de scholastiek in een gereformeerde vorm. Het was een denksysteem dat gebruikmaakte van de Bijbel, de Griekse filosofie en de kerkvaders. De gereformeerden wilden die filosofie met name in hun apologetische werk wel gebruiken, maar dan vrij van de heidense smetten. Ze wilden de rede niet laten heersen over de openbaring van de Bijbel. En dat laatste is van groot belang!

Moderne filosofie

Koelman bleef tijdens zijn zwerversbestaan als Zeeuwse balling actief in het opstellen van reformatieprogramma’s. Hij bestreed overheidsbemoeiing in kerkelijke zaken en bevorderde de heiligmaking op alle terreinen van het leven, zoals de handhaving van kerkelijke tucht, de viering van de sabbat, het houden van godsdienstige gezelschappen, de bestrijding van labadisme en het benadrukken van het werk van de Heilige Geest in wedergeboorte en bekering.

Ook bestreed Koelman de moderne filosofie. Toen Descartes daarvoor een nieuwe methode wilde invoeren, en niet meer wilde weten van de autoriteit van de Schrift, de kerkvaders en de Griekse filosofie, dreigde er een breuk met bestaande zekerheden. Descartes wilde door middel van de twijfel tot nieuwe waarheidsvinding komen en nam daarvoor zijn toevlucht tot de rede, tot het logische denkvermogen. Hij meende dat de ratio het fundament bood voor wat waar is.

In de Griekse oudheid had Archimedes, een groot wiskundige, eens de wet van de hefboom ontdekt. Hij riep toen uit: ‘Geef mij een vast punt en ik kan wel de aarde uit haar voegen lichten’. Hiernaar verwijst Descartes met betrekking tot het vinden van zekerheid. Hij stelde dit punt in de ratio. Zo kunnen we spreken van een archimedische omwenteling in het zoeken naar vastheid voor de waarheid. Hiertegen hebben veel gereformeerde theologen zich verzet. Koelman behoorde bij de bestrijders van deze nieuwe filosofie.

Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit De Saambinder. De originele bronvermelding luidt: Meeuse, C.J., 2024, Proefschrift ds. C.J. Meeuse (1) De heerszucht van ons verstand, De Saambinder 102 (28): 8-9.

RONDOM DE PROMOTIE VAN DR. C.J. MEEUSE
Serie in De Saambinder

  1. De heerszucht van ons verstand.
  2. Het verstand bij de Schriftuitleg.
  3. Het verstand en de wonderen.
  4. Ons verstand en dwalingen.

Overige artikelen op de website ‘Oorsprong’

  1. Predikant en theoloog drs. C.J. Meeuse promoveert op 28 juni 2024 D.V. aan de Theologische Universiteit Apeldoorn.
  2. Meeuse schrok van knieval hedendaagse gereformeerde theologen voor evolutieleer.
  3. Opname verdediging en promotie dr. C.J. Meeuse.
  4. ‘De filosofie mag niet méér zijn dan een ‘ancilla theologiae’’.
  5. De ontmaskering van de verderfelijke doorwerking van het cartesianisme.

Statistieken van de website oorsprong.info – Augustus 2024

2 september 2024

De maand augustus van dit jaar is alweer ten einde. Deze maand was qua websitebezoek een gemiddelde maand. Hieronder vindt u een top-10 van de drukst bezochte dagen (in het aantal weergaven). Daaronder vindt u een top-10 van meest gelezen artikelen in de maand augustus 2024. U kunt deze artikelen (nog een keer) lezen of bekijken door op de titel te klikken. (Opbouwende) kritiek op deze artikelen kan geleverd worden via de pagina ‘Hier mag u uw hart luchten’ (hier). De statistieken van de maand juli zijn hier gepubliceerd.

Top-10 drukste dagen

Hieronder de top-10 van de drukste dagen deze maand voor de website oorsprong.info. We zien dat het bezoek vaak komt door een nieuw gepubliceerd artikel. Of dat een ouder artikel opnieuw in de picture komt, doordat wijzelf, een vriend of kennis deze deelt via social media of e-mail.

  1. 31 augustus 2024 met 410 weergaven.
  2. 13 augustus 2024 met 352 weergaven.
  3. 22 augustus 2024 met 337 weergaven.
  4. 3 augustus 2024 met 331 weergaven.
  5. 14 augustus 2024 met 320 weergaven.
  6. 30 augustus 2024 met 313 weergaven.
  7. 17 augustus 2024 met 308 weergaven.
  8. 16 augustus 2024 met 304 weergaven.
  9. 2 augustus 2024 met 281 weergaven.
  10. 15 augustus 2024 met 279 weergaven.

Top-10 meest bezochte artikelen

Hieronder de top-10 van de meest bezochte artikelen van de maand augustus 2024. Er werden 196 artikelen gepubliceerd waarvan de meesten raakvlakken hadden met genealogie. Het aantal weergaven geldt alleen deze maand en het totaal aantal weergaven ‘aller tijden’ kan per artikel hoger liggen.

  1. Rouwdienst en begrafenis Jerphaas Karel (Jarco) van Meerten (2015-2022) met 926 weergaven.
  2. Grafsteen van Jerphaas Karel (Jarco) van Meerten (2015-2022) met 215 weergaven.
  3. Aarde is niet plat in de Bijbel met 159 weergaven.
  4. Sommige christenen wijzen op vondst ark des verbonds: terecht? en Onderzoek wijst op recente oorsprong mens en dier met 114 weergaven.
  5. Verschuivend Godsbeeld met 113 weergaven.
  6. ‘Tectonics of Western North America during the late stages of the Biblical Flood’ – Dr. Sarah Petersen sprak voor de livestream van Logos Research Associates met 103 weergaven.
  7. Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe – Een overzicht met 86 weergaven.
  8. ‘De Bijbel leert klip en klaar dat God alles in zes dagen heeft geschapen’ – Wetenschapsjournalist schrijft zijn eerste brief aan bioloog én wetenschapsjournalist met 84 weergaven.
  9. ‘Bijbel en homoseksualiteit’ – Dr. Maarten Klaassen hield op 25 mei 2024 referaat voor ‘Kerngroep Bezinning GKV’ met 83 weergaven.
  10. VU verloochent christelijke achtergrond door aanpassing votum met 81 weergaven.

Parenteel van Trijneke van Meerten (1747-1837) en Gijsbert van Brenk (1745-1804)

2 september 2024

Trijneke van Meerten werd in maart 1747 te Lienden1 geboren als dochter van Cornelis van Meerten (1721-1795) en Grietje Vonck van Lienden (?-1780). Het parenteel van haar ouders is hier te vinden. Zij is overleden op 11 december 1837 te Lienden.2 Zij trouwde op 2 september 1772 te Lienden3 met Gijsbert van Brenk. Gijsbert van Brenk werd in maart 1745 te Muiden4 geboren als zoon van Cornelis van Brenk (1711-?) en Gerritje Soet (?-?). Hij is overleden op 8 maart 1804 te Lienden.

Kinderen

Uit dit huwelijk werden de volgende zes kinderen geboren:

  1. Cornelis van Brenk (1773-1830).
  2. Gerritje van Brenk (1776-?).
  3. Gijsbert van Brenk (1779-1847).
  4. Willem van Brenk (1783-1830).
  5. Gerrit van Brenk (1787-1868).
  6. Johannis van Brenk (1792-?).

Meer informatie over dit echtpaar

Dit parenteel wordt nog verder compleet gemaakt. Hieronder volgen tijdelijk de linkjes naar artikelen op deze website die onder meer dit echtpaar vermelden. Later, als de Heere leven geeft, willen we dit omwerken tot een overzichtelijk en leesbaar geheel.

Voetnoten

Overlijdensakte van Trijneke van Meerten (1747-1837)

2 september 2024

Overlijdensakte van Trijneke van Meerten (1747-1837) uit de Burgerlijke Stand van de Gemeente Lienden.

Hierboven wordt de overlijdensakte van Trijneke van Meerten (1747-1837) weergegeven.1 Op 12 december 1837 om tien uur in de ochtend verscheen Cornelis van Lienden (1790-1878) voor de Ambtenaar van de Burgerlijke Stand van de Gemeente Lienden om aangifte te doen van het overlijden van Trijneke. De ambtenaar in functie was burgemeester Aart Verbrugh (1772-1846). Cornelis was zes en veertig jaar oud en metselaar van beroep. Hij deed de aangifte samen met Jan van Ommeren (1807-1885), een en dertig jaar oud en herbergier van beroep. Zij verklaarden dat Trijneke op 11 december 1837 om drie uur in de middag is overleden in de leeftijd van twee en negentig jaar.2 Trijneke was weduwe van Gijsbert van Brenk (1745-1804) en volgens de akte geboren te Kesteren in 1748. Dit is niet juist, zij is geboren in de Marspolder in 1747.3 Zij was een dochter van Cornelis van Meerten (1721-1795) en de moeder is de aangevers onbekend. Dit was Grietje Vonck van Lienden (?-1780).4

Voetnoten

Tweede huwelijksinschrijving van Trijneke van Meerten (1747-1837) en Gijsbert van Brenk (1745-1804)

2 september 2024

Hierboven wordt de tweede huwelijksinschrijving1 weergegeven.2 Op 4 augustus 1772 ging dit aanstaande echtpaar in ondertrouw voor de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Lienden. Zij werden ingeschreven door ‘broeder’ Stroes van Grootveld (?-?), omdat de predikant van huis was. Gijsbert van Brenk was een jongeman geboren te Muijen3 en laatst gewoond hebbende te Rhenen. Trijneke was een jongedochter geboren in De Marsch.4 Na de gewone proclamaties zowel te Rhenen als te Lienden zijn zij op 2 september 1772. Dit was op woensdag. Omdat de predikant nog van huis was werd het huwelijk ingezegend door ds. G. (Gerardus) Marsman (?-?), predikant te Ommeren.

Voetnoten

Doopinschrijving van Gijsbert van Brenk (1745-1804)

2 september 2024

Hierboven wordt de doopinschrijving van Gijsbert van Brenk (1745-1804) weergegeven.1 Op 24 maart 1745 werd Gijsbert gedoopt in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Muiden. Hij was een zoon van Cornelis van Brenk (1711-?) en Gerritje Soet (?-?)2 Als peet was Teuntje Soet (?-?)3 De vader was afwezig tijdens de doop. Gijsbert werd gedoopt door ds. A. (Abraham) Preijger (?-1748).

Voetnoten

Huwelijksakte van Cornelia van Ingen (1779-1853) en Jan van Zetten (1786-1841)

2 september 2024

Huwelijksakte van Cornelia van Ingen (1779-1853) en Jan van Zetten (1786-1841) zoals weergegeven in de Burgerlijke Stand van de Gemeente Lienden.

Hierboven wordt de huwelijksakte van Cornelia van Ingen (1779-1853) en Jan van Zetten (1786-1841) weergegeven.1 Op 22 april 1813 verscheen dit aanstaande echtpaar voor de Burgerlijke Stand van de Gemeente Lienden om een huwelijk aan te gaan.

Jan van Zetten was een jongeman van zes en twintig jaar en planter van beroep. Hij was woonachtig te Ochten. Jan was de meerderjarige zoon van Cornelis van Zetten (1757-1820) en Gerritje van Tuijl (1759-1820). Het echtpaar woonde te Ochten en gaven toestemming tot dit huwelijk.

Cornelia van Ingen was een en dertig jaar oud. Zij was woonachtig te Lienden. Cornelia was weduwe van Jan Hendrik Berends (1782-1809). De hierna genoemde getuigen gaven aan dat Jan Hendrik overleden is in juli 1809. Cornelia was de meerderjarige dochter van wijlen Jan Otto van Ingen (1742-1795) en Maria van Meerten (1744-1832).2 Maria was op de bruiloft aanwezig en gaf toestemming voor dit huwelijk. Zij woonde te Lienden. Volgens de verklaring van de getuigen is Jan Otto overleden in het jaar 1795 te Lienden.

De huwelijksafkondigingen hebben onverhinderd plaats gehad op 11 april 1813 en 18 april 1813 voor het huis van de gemeente. Na de vragen van de ambtenaar hebben zij elkaar het ‘Ja’-woord gegeven.

Als getuigen waren aanwezig:

  1. Jerphaas Jan van Lienden (1759-1841), vier en vijftig jaar oud, metselaar van beroep en woonachtig te Lienden.
  2. Jan van Lienden (1785-1849)3, zeven en twintig jaar oud, metselaar van beroep en woonachtig te Lienden.
  3. Hendrik van Ingen (1775-1846), zeven en dertig jaar oud, kuiper van beroep, woonachtig te Lienden en broer van de bruid.
  4. Barent van Ree (1781-1864), twee en dertig jaar oud en woonachtig te Lienden.

Voetnoten

Overlijdensakte van Jan van Zetten (1786-1841)

2 september 2024

Overlijdensakte van Jan van Zetten (1786-1841) uit de Burgerlijke Stand van de Gemeente Echteld.

Hierboven wordt de overlijdensakte van Jan van Zetten (1786-1841) weergegeven.1 Op 22 april 1841 verscheen Roelof van Zetten (1791-1861) voor de Ambtenaar van de Burgerlijke Stand van de Gemeente Echteld om aangifte te doen van het overlijden van zijn broer. De ambtenaar in functie was Hubartus Dideric van Riemsdijk (1809-1882). Roelof was negen en veertig jaar oud en planter van beroep. Hij deed de aangifte samen met Dirk Keuken (1789-1857), een en vijftig jaar oud en timmerman van beroep. Zij verklaarden dat Jan op 21 april 1841 om vijf uur in de ochtend is overleden in de leeftijd van vijf en vijftig jaar. Hij was geboren te Echteld.2 Jan was de echtgenoot van Cornelia van Ingen (1779-1853)3 en een zoon van wijlen de echtelieden Cornelis van Zetten (1757-1820) en Gerritje van Tuijl (1759-1820).

Voetnoten

Mijlpaal: vierenveertighonderd artikelen op oorsprong.info!

2 september 2024

Vandaag heeft oorsprong.info opnieuw een mijlpaal bereikt: er staan vierenveertighonderd artikelen op de website. Net iets meer dan de helft van die artikelen gaan over de genealogie van het geslacht Van Meerten. Er is dus veel meer. Hartelijk bedankt voor uw betrokkenheid de afgelopen tijd. Hieronder volgt een top-10 van meest gelezen artikelen aller tijden. Bij het (her)lezen hiervan veel leesplezier en zegen toegewenst. Feedback kunt u geven via de pagina ‘Hier mag u uw hart luchten’. Het vorige ‘mijlpaal’-artikel is hier te vinden.

Top-10

  1. Rouwdienst en begrafenis Jerphaas Karel (Jarco) van Meerten (2015-2022).
  2. Er is wel degelijk een stikstofprobleem – Hoogleraar Wim de Vries reageert op tegenwerpingen.
  3. COLUMN: De les van de kokmeeuw.
  4. “Adam niet geleerd, Christus niet begeerd” – Interview met Gereformeerd Venster.
  5. Homo-activist Leon Houtzager draaft door – Ds. Kort moet nog dieper door het stof.
  6. Tim Hofmans aanval op Pro-lifers is erger dan je denkt.
  7. ‘Kerngroep Bezinning GKV’ haakt vanwege doorwerking van moderne hermeneutiek af – Zaterdag 19 november 2022 studiedag voor verdere bezinning.
  8. Gebed gevraagd voor ds. Kort (OGGiN) in de zaak Houtzager-Kort – Predikant wordt vandaag gehoord.
  9. Ds. Kort wordt op 16 februari 2022 gehoord – Zaak Houtzager-Kort één van lange adem.
  10. ‘Het Evangelie zonder kleine lettertjes’, ‘Dordt zoals je Dordt niet kende’ en ‘Hyperdordt’ – Een overzicht.

Doopinschrijving van Jan van Zetten (1786-1841)

2 september 2024

Hierboven wordt de doopinschrijving van Jan van Zetten (1786-1841) weergegeven.1 Jan werd op 19 maart 1786 gedoopt in de Nederduitsch Gereformeerde Gemeente te Echteld. Hij was geboren op 12 maart 1786. Jan was een zoon van Cornelis van Zetten (1757-1820) en Gerritje van Tuijl (1759-1820). Als doophefster en – getuige was Willemke van Tuijl (1763-?) aanwezig.2

Voetnoten

Bericht navigatie

← Oudere berichten Nieuwere berichten →

Archieven