In 2007 promoveerde dr. Peter D. Spies aan de Theologische Universiteit Apeldoorn op een belangrijke studie naar de classis van Tiel. De titel van zijn proefschrift luidt ‘De classis van Tiel 1579-1816: De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen’.1 Daarna heeft dr. Spies ook niet stilgezeten en heeft hij diverse gerichtelijke transcripties en ander transcriptiewerk uitgegeven. Zo ook de ‘Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe’. De laatste delen in deze serie zijn van de hand van zijn broer Anton Spies. We hopen de komen de tijd, als de Heere het leven en de gezondheid geeft, deze transcripties door te nemen op zoek naar stamgenoten. Het betreft vooral individuen met de achternaam ‘Van Meerten’ of aangetrouwde leden van deze familie. Als het gaat om de vrouwelijke lijn nemen we, gewoontegetrouw, alleen de kinderen en aan die kinderen aangetrouwde gezinsleden (dus man of vrouw) mee. Na verloop van het genealogisch onderzoek is het mogelijk dat dit artikel wijzigingen ondergaat, bijvoorbeeld als wordt ontdekt dat naam X of Y ook tot (afstammelingen van) dit geslacht behoort. Hieronder de bestudering van het achtenveertigste deel.2
A. Spies heeft een mooi deeltje verzorgd met gerichtelijke handelingen en transporten. Het merendeel van dit deel betreft vrijwillige of gedwongen gerichtelijke transporten en vrijwaringen. “De meeste gerichtelijke verkopingen komen voort uit gedwongen schuldverkoop, waarbij de eigenaars van de goederen een aantal jaren de tijd kregen om die vrij te kopen. Bij gebrek daaraan werd uiteindelijk overgegaan tot gedwongen verkoop, eveneens om allereerst de schuldeisers te kunnen voldoend. Daarna moest de eigenaar in het bezit van die onroerende goederen worden gesteld en dat kon alleen via het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe.” Spies heeft weer een mooi deel verzorgd, waar ook telgen uit het geslacht ‘Van Meerten’ in voorkomen.
Jan Jansen van Meerten
Op bladzijde 109 van dit deel komt een verzoek tot inzetting en publieke verkoop van de landerijen en pas onder Kesteren voor. Het betreffen goederen die afkomstig zijn van Jan (Jansen) van Meerten (?-?) en Neeltje van Wees (1693-?).3 Uit het beschrevene blijkt dat de echtelieden, of in ieder geval één van de echtelieden al is overleden want er staat ‘gewesene egteluijden’. Het verzoek is afkomstig van Hendrica Cornelia Heeselt van Dinter (?-?) en wordt gedateerd op 12 september 1743. Hieronder volgt de volledige transcriptie:
“Jacob Taree, locus sigilli.
Aan die hooghwelgeboore gestrenge heere Diderik Louis van Brakel tot den Brakel en Vreedensteijn, gesubstitueerde amptman ende rigter des Ampts Nederbetuwe etc. etc. etc.
Hooghwelgeboore gestrenge heere,
Den heer Johan Paul Wolson nomine uxoris, ofte alnu juffrouw Hendrica Cornelia Heeselt van Dinter als testamentaire gelegateerde erfgenaam in deesen, in verwin, aanvank en possessie possideerende een perceel bouwlandt met een paske daar annex, groot anderhalven mergen, mitsgaaders nog de helfte van elf hondt bouwlandt genaamt Mommenlandt, item eenen mergen in twee mergen Juinenlandt genaampt, ende dat van eenen mergen bouwlandt, allen onder den kerspel Kesteren geleegen, voor dato van het verwin gecompteert hebbende aan Jan Jansen van Meerten en Neeltjen van Wees gewesene echteluijden. Waarvan de jaaren van redemptie sijn omgekoomen, soo versoeckt de juffrouw suppliante qualitate qua seer onderdanigh, dat den heere landtschrijver mag werde geauthoriseert, omme volgens den teneur van den 13 titul articul 13 landtregtens de nodige citatie aan de crediteuren ende andere geïnteresseerdens te verveerdige tot het indiennen van haar vermeendt regt en agterweesen, om vervolgens tot de subhastatie getreede te konnen werden.
’t Welk doende, pro stylo, Jacob Taaij.#Wordt het verzogte geaccordeert en den heer landtschrijver geauthoriseert en de noodige billette daartoe te late afgaan. Actum den 12 september 1743, Diederik Louis van Brakell tot den Brakell#”
Bij ‘nomine uxoris’ staat ‘namens zijn vrouw’. In dit geval is dat Hendrica Cornelia Heeselt van Dinter. bij ‘subhastatie’ staat ‘verkoping, opveiling’.
Claas van Meerten
De tweede ‘Van Meerten’ die wordt genoemd is Claas. Hij woonde te Zoelen. Hij was eerst getrouwd met Teuntje (Cornelis) en later met Claarken (Everts) van den Brenk.4 Hij moet op de datum van de verkoop van zijn hofstede wel hoogbejaard zijn of mogelijk al overleden. We weten niet precies hoe oud hij was toen hij de eerste keer trouwde (in 1666), waarschijnlijk rond de 20 (dus geboren rond 1646). Dan was hij ten tijde van de gedwongen verkoop 80 jaar. De hofstede en bijbehorende goederen wordt verkocht door Bernhard Cock, collecteur van de verponding op Zoelen en Avezaath, vanwege achterstallige verponding. Het stuk dateert van 17 juni 1726. De transcriptie luidt:
“Op voorschreven conditiën sal den heere convoijmeester Bernhard Cock als collecteur der verpondingh op Zoelen en Avesaat ten overstaan van amptman en gecommitteerde jonckeren voor aghterstallige verpondinge doen vercoopen, een hofsteede cum annexis, staende ende geleegen in de Jodestraet tot Zoelen, gecompeteert hebbende Claas van Meerten.
Waervan den hooghsten insetter sal profiteeren…………………1 – 0 – 0.
Schrijfloon…………………………………………………………………………….1 – 0 – 0.
Wijncoop………………………………………………………………………………1 – 10 – 0.
Armegelt……………………………………………………………………………….0 – 8 – 0.
Afslager…………………………………………………………………………………0 – 15 – 0.
……………………………………………………………………………………………..4 – 13 – 0.Ingeset bij Claes Heij voor eenhondert seven en seventigh guldens, ende heeft daarmeede den slagh bekomen.
Actum voor die hooghwelgebooren heeren Christiaan Reijnold van Wijhe, Heer van IJsendoorn en Johan Vijgh tot de Snor den 17 junij 1726, Adriaan Cock secretaris.”
Voetnoten
- Het voornemen ligt er om dit proefschrift in een drieluik te bespreken voor deze website.
- Bron: Spies, A., 2023, Ambt Nederbetuwe Gerichtelijke Handelingen en Overgiften 1655-1804. Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe deel 48 (Pumbo.nl).
- Het parenteel van dit echtpaar is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-jan-van-meerten-en-neeltje-van-wees-1693/.
- Zijn parenteel is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-claes-van-meerten-en-teuntien-cornelis/.
