Home » Gastbijdrage (Pagina 2)
Categorie archieven: Gastbijdrage
Is Morganucodon een overgangsvorm? – Zoöloog dr. Marc Surtees bespreekt dit bijzondere fossiel
Zoöloog dr. Marc Surtees publiceerde in 2020 een paper in Journal of Creation met als titel ‘Is Morganucodon a transitional fossil?‘1 Door sommige naturalisten wordt dit beestje gezien als gemeenschappelijke voorouder van alle zoogdieren, inclusief de mens.2 Dr. Surtees denkt daar anders over. Naast de publicatie in het voornoemde tijdschrift, maakte hij hier een video over voor zijn YouTube-kanaal ParadigmShift. Met dank aan Surtees delen wij deze video hieronder.
Voetnoten
Archeologen stuiten in Jeruzalem op zeldzame oorbelhanger uit de tijd van koning Salomo
Archeologen en onderzoekers stuitten in 2018 op een mysterieus voorwerp waarvan ze jaren geen idee hadden wat het is. Nu blijkt het om een 3000 jaar oude oorbelhanger te gaan. Dat meldt All Israel News. Volgens onderzoekers toont de oorbelhanger de aanwezigheid van de Phoeniciërs in Israël tijdens de regeerperiode van koning Salomo. De Phoeniciërs, die hun eigen koninkrijk hadden, onderhielden goede banden met het koninkrijk van Salomo.1
Dit buitengewone sieraad, ontdekt tijdens opgravingen in het Ophel-gebied in Jeruzalem, werd officieel aan het publiek gepresenteerd bij de opening van de tentoonstelling “King David and Solomon Discovered“. Dit wereldpremière-initiatief, georganiseerd door het Armstrong Institute of Biblical Archaeology (AIBA), vindt plaats tot volgend jaar januari en dient als eerbetoon aan de overleden Israëlische archeologe dr. Eilat Mazar.
In de Bijbel is te lezen over een periode van nauwe samenwerking tussen Israël en de Phoeniciërs, met name tijdens de regeerperiodes van koning David en zijn opvolger, koning Salomo. Geschriften, zoals 1 Koningen 5:1, portretteren de bewondering en steun van de Phoenicische koning Hiram voor Koning Salomo, wat de goede verstandhouding tussen de twee koninkrijken symboliseert. De Bijbelse verhaallijn schetst een beeld van wederzijdse hulp en partnerschap, waarbij de Phoeniciërs bijdragen aan middelen en expertise voor monumentale bouwprojecten in Jeruzalem.
De Phoenicische oorbelhanger werd ontdekt in de oude ruïnes van het Ophel-gebied van Jeruzalem – tussen de oude stad van David en het koninklijk paleis in het zuiden en de Tempelberg in het noorden. De oorbel biedt tastbaar bewijs van een Phoenicische aanwezigheid in de stad in de tiende eeuw voor Christus (IJzertijd II). Deze ontdekking voegt een nieuwe dimensie toe aan het begrip van het historische landschap van Jeruzalem, waarbij het ingewikkelde web van culturele interacties en handelsnetwerken wordt onthuld dat kenmerkend was voor de tiende eeuw voor Christus.
De opgravingen op het Ophel hebben herhaaldelijk aangetoond dat de Bijbel, met zijn verwijzingen naar een machtig koninkrijk onder Salomo in de tiende eeuw voor Christus en het koninkrijk Juda dat daarna bloeide, correct was. De archeoloog Eilat Mazar heeft veel ontdekkingen gedaan die dit bevestigen, met name de beroemde zogenaamde “Poort van Salomo” uit deze periode, inscripties die koninklijke administrateurs vermelden, evenals inscripties van zegels die koning Hizkia en de profeet Jesaja vermelden.
De reis naar het ontrafelen van de geheimen van de hanger was niet zonder uitdagingen. Opgravingen geleid door dr. Eilat Mazar, van 2009 tot 2018, maakten gebruik van innovatieve technieken, om zorgvuldig door bodemlagen te kunnen zeven. Het was door deze nauwgezette inspanningen dat de hanger uiteindelijk werd ontdekt. De unieke vormgeving en samenstelling getuigen van het vakmanschap van oude ambachtslieden. Volgens Brent Nagtegaal van het Armstrong Institute is er sprake van de vroegst ontdekte gouden artefact tijdens een archeologische opgraving in Jeruzalem.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website CVandaag. Het originele artikel is hier te vinden.
Calvijn en Swaab: Twee zielen, één gedachte?
Een onderzoek naar de verhouding tussen het denken van Calvijn en Swaab over de menselijke ziel en geest.
Johannes Calvijn en Dick Swaab, op het eerste gezicht lijken deze twee mannen weinig gemeenschappelijk te hebben. De een geboren in de 16de-eeuw, de ander in de 20ste-eeuw. De een theoloog in Genève, de ander geneeskundige in Amsterdam. De een theïst, de ander atheïst. Toch zijn er niet alleen verschillen tussen beiden, er zijn ook een aantal kenmerkende overeenkomsten.
Zo hebben ze allebei boeken geschreven die zonder twijfel betiteld kunnen worden als bestsellers. Ook hebben ze beiden te maken gehad met de nodige controverse. Zo moest Calvijn vanwege zijn overtuigingen op de vlucht voor zijn leven1 en kreeg Swaab vanwege zijn publicaties verschillende doodsbedreigingen op zijn deurmat. Een andere noemenswaardige verbintenis tussen beide mannen is dat de opvattingen van Swaab ook wel betiteld worden als “neurocalvinisme”.2 Het is niet waarschijnlijk dat een van beiden dit als een compliment zou beschouwen.
Calvijn heeft de confrontatie met de neurobiologie niet gekend, hij werd vier eeuwen te vroeg geboren. Wanneer Calvijn en Swaab in dezelfde tijd en plaats geleefd hadden zou een debat tussen deze twee auteurs van bestsellers zeker niet ondenkbaar zijn. Hoe zou zo’n confrontatie er uit hebben gezien? Een vlugge blik op de standpunten van beiden doet vermoeden dat hun denken aan alle kanten botst. Maar is dit werkelijk zo? En indien dit zo is, is dit het enige wat er over de verhouding tussen hun denken over ziel en geest te zeggen valt? Of zijn er ook raakvlakken en is er eensgezindheid op sommige punten?
Het lijkt erop dat het gemakkelijk is om beiden tegen elkaar uit te spelen. Het is daarom interessanter om te zoeken naar vlakken waarop overeenstemming tussen beide benaderingen mogelijk is. Calvijn staat ervoor open en ziet dit zelfs als zijn plicht, hij vindt dat men zeker gebruik dient te maken van de werken van ongelovigen.3 Ook Swaab laat zien dat hij openstaat voor dergelijke gesprekken.4 Dit brengt bij de volgende vraag: Hoe verhouden het zielsbegrip van Johannes Calvijn en Dick Swaab zich tot elkaar? Een antwoord daarop krijgen we door te letten op hoe beiden over ziel en geest denken en dit met elkaar te vergelijken. Om vervolgens de vraag te stellen hoe zich dit tot elkaar verhoudt.
Ziel en geest
De ziel wordt volgens Calvijn soms ook geest genoemd.5 Swaab geeft aan dat wanneer men over ziel spreekt, men vaak geest bedoelt. Als het gaat om de richting van ziel naar geest zijn er dus niet zozeer verschillen tussen Calvijn en Swaab. Maar andersom zegt Calvijn ook dat in de gevallen wanneer het woord ‘geest’ op zichzelf staat, het volgens hem dezelfde betekenis heeft als ziel. Dat zal Swaab niet zeggen, omdat hij de geest neurobiologisch beschouwt en de ziel zijns inziens een religieuze connotatie heeft waar hij niet mee instemt. Op dit punt botsen Swaab en Calvijn, maar dit vormt niet het belangrijkste verschil.
(On)sterfelijkheid
Een van de belangrijkste verschillen is er als het gaat over de (on)sterfelijkheid van de menselijke geest. Calvijn verbindt de onsterfelijkheid van de ziel nauw aan de opstanding van het lichaam.6 In zijn Institutie onderbouwt Calvijn de onsterfelijkheid van de ziel door te wijzen op het menselijke geweten, het Godsbesef, de schitterende gaven die de menselijke geest rijk is en het slapen van de mens.7 De vier door Calvijn genoemde argumenten vormen voor Swaab louter neurobiologisch goed te verklaren fenomenen, zonder dat dit voor hem een reden is om de onsterfelijkheid van de menselijke geest te beamen. Dit past in Swaabs typering van zichzelf als neuroreductionist.
Gezien deze zelfkwalificatie is het niet verwonderlijk dat hij de geest reduceert tot materie. Volgens Calvijn is de ziel of menselijke geest echter een onlichamelijk wezen. Calvijn keert zich dan ook stevig tegen het reductionisme en reductionisten.8 Samen met de (on)sterfelijkheid van de menselijke geest is dit het aspect waarop het denken van Calvijn en Swaab over ziel en geest het meest frontaal met elkaar botsen.
Verhouding tussen lichaam en ziel
Als het gaat om de verhouding tussen lichaam en ziel wijst Calvijn op de nauwe verbondenheid tussen beide. Wat dat betreft is hij geen dualist. Tegelijkertijd onderscheidt hij lichaam en ziel en kent hij de ziel zelfstandigheid toe. De zelfstandigheid van de ziel is voor Calvijn van belang vanwege de continuïteit van de persoonlijke identiteit voor en na het sterven. Calvijn is dus zeker ook geen monist zoals Swaab. Swaab keert zich tegen het dualisme en typeert zichzelf als een hersenmonist, waarbij de geest en het brein beide materie zijn en met elkaar samenvallen. Hoewel hij tegelijkertijd spreekt over de geest als het product van het brein en daarin dus in zekere zin ook een onderscheid maakt en deze niet compleet met elkaar laat samenvallen.
Als het gaat om het verstand en de wil noemt Calvijn deze vermogens van de ziel.9 Voor Swaab zijn het verstand en de wil een functie of product van het brein.10 Hier botsen beiden, doordat de richting in de verhouding tussen lichaam en geest tegenovergesteld is. Bij Swaab is hier een beweging te zien van lichaam naar geest: Het lichamelijke brein dat het denken mogelijk maakt en zo de productie van de geest. En bij Calvijn een beweging van geest naar lichaam: De ziel of menselijke geest heeft als vermogen onder andere het verstand. Hij stelt dat de ziel levenskracht geeft aan alle delen van het lichaam.11 Ook de zintuiglijke waarneming behoort volgens Calvijn tot het verstandelijke deel van de ziel. In het verlengde hiervan ligt Calvijns stelling dat wanneer de mens een met rede begaafd levend wezen genoemd wordt, dit nog niet betekent dat verstand iets is wat tot het lichaam behoort. Het voorgaande toont aan dat Swaab ten opzichte van Calvijn een tegenovergestelde richting ziet in de verhouding tussen lichaam en geest.
Verwondering
Volgens Calvijn zijn er in de mens genoeg wonderen te vinden om onze geest mee bezig te houden. Qua strekking zou Swaab dit kunnen beamen, hoewel het woord ‘wonder’ niet in zijn vocabulaire past. Maar gezien zijn loftuitingen over het brein als een fantastische machine, een ingewikkeld commandocentrum voorzien van de modernste apparatuur en de luchtverkeersleiding van een groot vliegveld, is hij onder de indruk van het brein.12 Hij geeft dan ook aan dat alle metaforen voor het brein tekortdoen, om uit te kunnen drukken hoe indrukwekkend het brein is. Het verschil is echter dat de wonderen die Calvijn in de mens ziet, voor hem een uitzonderlijk toonbeeld zijn van Gods macht, goedheid en wijsheid.13 En dat hier daarom niet in ondankbare onnadenkendheid of achteloosheid aan voorbijgegaan moet worden. Voor Swaab is de complexiteit van de mens en de menselijke geest slechts het gevolg van miljoenen jaren evolutie, zonder dat de indrukken die hij opdoet over het menselijke brein maken dat hij dit aan Gods macht, goedheid en wijsheid toeschrijft.
Wat de mens werkelijk mens maakt
Calvijn laat de ziel vrijwel samenvallen met het menszijn, de ziel is voor Calvijn het belangrijkste en het edelste deel van de mens.14 Voor Swaab is het brein het voornaamste deel van het lichaam en is het brein het meest belangrijk als het gaat om het menszijn. Dat komt naar voren in zijn stelling dat hetgeen de mens werkelijk mens maakt, in het brein gezocht moet worden; namelijk de complexe cognitieve activiteiten van het extra hersenweefsel die creativiteit mogelijk maken.
Hier vertonen Calvijn en Swaab raakvlakken als het gaat om de onderwaardering van respectievelijk het lichaam en de rest van het lichaam, een logisch gevolg van het verheffen van ziel en brein tot het belangrijkste voor het menszijn. Daarom kan gesteld worden: Wat voor Calvijn de ziel is, is voor Swaab het brein. Zowel Calvijn als Swaab verbinden aan wat in hun ogen het belangrijkste deel van de mens is cognitieve activiteiten. Calvijn stelt dat de ziel als het belangrijkste en edelste deel van de mens hemel en aarde doorzoekt, het verleden met de toekomst verbindt, het geheugen gebruikt en zich voorstellingen maakt.15 Stuk voor stuk zijn dit cognitieve activiteiten. Het behoeft weinig uitleg dat Swaab cognitieve activiteiten verbindt aan datgene wat in zijn ogen het belangrijkste deel van de mens is, namelijk het brein. Swaab en Calvijn hebben daarmee als raakvlak dat het belangrijkste voor het menszijn in beider ogen gekenmerkt wordt door cognitieve activiteiten.
Conclusie
Calvijn en Swaab staan diametraal tegenover elkaar in het lichaam-geest debat. De positie van Swaab in dit debat valt ongeveer samen met de monistische positie van het materialisme. Swaab spreekt zelf dan ook over een hersenmonistische positie. In samenhang hiermee hebben beiden zeer uiteenlopende opvattingen over de (on)sterfelijkheid en (on)stoffelijkheid van de ziel. Dit komt het meest helder naar voren in de uiteenlopende antwoorden die zij geven op existentiële vragen die zij beiden aan de orde stellen in hun boeken.
Enigszins gemeenschappelijk is Calvijns verwondering en Swaabs fascinatie voor hoe de mens in elkaar zit. Beiden kunnen lyrische woorden gebruiken voor hoe de mens in elkaar zit. Wanneer het gaat om Swaabs conclusies met betrekking tot existentiële vragen ontstaat er grote discrepantie tussen beiden, maar in de weg naar die conclusies zijn er verschillende beschrijvende elementen die in Calvijns benadering gebruikt zouden kunnen worden om invulling en concreetheid te geven. Calvijn geeft immers aan dat de waarheid niet veracht kan worden waar deze ook maar te vinden is, ook als het gaat om deze thematiek.
Het geheim van de menselijke persoon is voor Calvijn de ziel, maar voor Swaab het brein. Hoewel hierin een duidelijk verschil te zien is, is het des te opmerkelijker dat Calvijn en Swaab beiden cognitieve activiteiten toeschrijven aan dat wat in hun ogen het voornaamste deel van de mens is. Dit resulteert in een waardering van respectievelijk de ziel boven het lichaam en het brein boven de rest van het lichaam. Swaabs hoge waardering van het brein resulteert in een onderwaardering van de rest van het lichaam. Bij Calvijn is er een onderwaardering van het gehele lichaam, doordat hij de ziel vrijwel geheel koppelt aan het menszijn. Het voornaamste deel van de mens wordt door zowel Calvijn als Swaab gekenmerkt door cognitieve activiteiten. Dit zit dermate ingenieus in elkaar dat Swaab aangeeft dat metaforen hier geen recht aan kunnen doen. Calvijn heeft die beperking in zijn spreken niet omdat hij het verstand kwalificeert als deel van het beeld van God.
Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit Kerux. De volledige bronvermelding luidt: Toorn, C.R. van der, 2024, Calvijn en Swaab: Twee zielen, één gedachte?, Kerux 2024 (voorjaar): 2. (Volledige artikel).
Voetnoten
Een uitleg van Jona die zowel aan het historische als literaire karakter van dit Bijbelboek recht doet
In de serie Zondervan Exegetical Commentary on the Old Testament verscheen in 2019 een tweede editie van de uitleg van Kevin J. Youngblood op het boek Jona. De auteur is hoofdocent Biblical Studies aan Harding University. De serie heeft een aantal onderscheidende kenmerken:
- De hoofgedachte van de besproken passage wordt weergegeven.
- De literaire context van de passage binnen het bewuste Bijbelboek en vervolgens binnen breder verbanden wordt belicht.
- Een eigen vertaling van de hand van de auteur gevolgd door een weergave die de voortgang van de gedachten binnen de besproken passage laat zien.
- De structuur en literaire vorm van de passage.
- Een uitleg van de tekst.
- De canonieke en praktische betekenis ervan.
Youngblood stelt aan de orde dat Jona een plaats kreeg in de bundel van de twaalf Kleine Profeten. Hij vraagt er de aandacht voor dat de ordering van de Kleine Profeten in de Hebreeuwse Bijbelhandschriften verschilt van die van de Septuaginta. Dat moet ons voorzichtig maken om aan de ordering te grote betekenis toe te kennen. Een tweede vraag is of wij de boeken van de twaalf Kleine Profeten allereerst in onderlinge samenhang moeten uitleggen of het boek als een zelfstandige eenheid moeten zien. Terecht stelt de auteur dat wij met het laatste moeten beginnen.
Om het boek Jona te begrijpen moeten we zowel aan de historische, literaire en canonieke aspecten recht doen, zo stelt Youngblood en ik volg hem daarin graag na. De drie aspecten overlappen elkaar en zijn met elkaar verbonden.
In overeenstemming met het zelfgetuigenis van Jona houdt hij vast aan het historische karakter ervan. Dat allerlei historische details ontbreken verklaart hij uit het feit dat Jona pas lang nadat de verhaalde gebeurtenissen plaats vonden op schrift werd gesteld. In de taal van Jona vindt hij ook daarvoor een aanwijzing. Zelf zou ik iets voorzichtiger zijn met de bewering dat taal van Jona post-exilisch is. De profeet kwam uit het Tienstammenrijk. De verschillen het Standaard Bijbelse Hebreeuws kunnen ook te maken hebben met de doorwerking van een noordelijk dialect.
Terecht legt Youngblood de vinger bij de parallelismen en woordherhalingen in het boek Jona. De eerste twee hoofdstukken corresponderen met de laatste twee. In het boek Jona komt een opmerking, groot aantal woorden of uitdrukkingen meerdere malen voor, terwijl een aantal woorden meerdere malen hetzelfde subject van handeling aangeeft, hetzij binnen het gehele boek, hetzij binnen een kleine literaire eenheid.
Met andere uitleggers wijst Youngblood erop dat het boek Jona in twee delen uiteen valt: Jona 1-2 en Jona 3-4. Elk deel begint met de woorden: ‘en het woord des HEEREN geschiedde tot Jona’. Het vrezen van de HEERE door de heidense zeelieden correspondeert met de bekering van de Ninevieten. De psalm van Jona in de vis staat in contrast met zijn houding, beschreven in Jona 4. Youngblood wijst erop dat men bij een verdere onderverdeling binnen kleine marges verschillende keuzes kan maken.
Zowel op grond van literaire analyse als van discoursanalyse komt hij tot een zevenvoudige structuur. Met hem meen ik dat voor deze structuur het meest valt te zeggen. Tweemaal zijn er drie delen die met elkaar corresponderen en het boek eindigt een vraag in aansluiting op de tweede climax.
Het eerste hoofddeel kan als volgt worden verdeeld: 1. achtergrond (Jona 1:1-4a); 2. aanloop naar top (Jona 1:4b-17a); 3. top (Jona 1:17b-2:10). Bij het tweede hoofddeel kunnen we eenzelfde structuur aanwijzen: 1. achtergrond (Jona 3:1-3a); 2. aanloop naar top (Jona 3:6-10); 3. top (Jona 4:1-4). Het boek eindigt met een les van de HEERE voor Jona (Jona 4:5-11). Deze les is de climax van het boek. Een climax waarvan de kern in de laatste twee verzen van Jona wordt verwoord.
Van de zeven delen die zo worden onderscheiden beginnen er vier met de Hebreeuwse uitdrukking wajehi (Jona 1:1; 4b; 17b en 3:1). Een uitdrukking die wij in de Statenvertaling weergegeven vinden met ‘en het geschiedde’ (Jona 1:1; 3:1), ‘er werd’ (Jona 1:4b) en met ‘en was’ (Jona 1:17b). Ik merk op dat wij hier een van de vele voorbeelden hebben van het op zijn minst ten dele verdwijnen in een vertaling van verbanden die zichtbaar zijn in de brontekst.
De auteur stelt dat we naar twee kanten het historische karakter en het hoge literaire gehalte van het boek Jona niet tegen elkaar moeten uitspelen. De kracht van zijn uitleg is dat hijzelf aan beide aspecten recht doet.
N.a.v.: Kevin J. Youngblood, 2019, Jonah, second edition, Zondervan Exegetical Commentary on the Old Testament: A Discourse Analysis of the Hebrew Bible (Grand Rapids: Zondervan).
Deze gastbijdrage is met toestemming overgenomen van de website van dr. P. de Vries. Het originele artikel is hier te vinden.
Volop tweelettergrepige zang!
U vindt me misschien een rare vogel want elk voorjaar is het weer zover. Het horen van de eerste vogelzang – of het nu is van een Zanglijster, een Vink, of een Tjiftjaf – doet iets met me. Dan resoneren in mij de Hoogliedwoorden uit het Boek der boeken: De bloemen worden gezien in het land, de zangtijd genaakt!
In dit stukje vraag ik uw aandacht voor een van onze meest algemene broedvogels, de Tjiftjaf. Het aantal Nederlandse broedparen bedraagt ongeveer een half miljoen. De Tjiftjaf is een kleine, onopvallend bruingeelgroen gekleurde trekvogel. De vogel is nu bijna overal te horen. Op 4 maart – en ik was daarmee echt geen vroege vogel – hoorde ik de Tjiftjafzang om 14.35u, voor het eerst in 2024.
De Tjiftjaf (Common chiffchaff!) is vooral te herkennen aan zijn zang. Hij roept heel vaak – zeker nu – zijn eigen tweelettergrepige naam: tjif-tjaf. Verrijkend om te luisteren. Als u nu ergens komt waar wat bomen en struiken staan, is de kans groot dat u de zang hoort én herkent!
Op 25 maart fietste ik over de Rijnbandijk van Kesteren naar Lienden. In een kwartier telde ik 22 tjiftjaffende vogels. De soort is dus al weer massaal teruggekomen uit zijn overwinteringsgebied, uit Zuid-Europa of vooral uit Noord-Afrika.
De Tjiftjaf zoekt zijn voedsel bij voorkeur in hoger hout. Daarom is het leuk om over een dijk te fietsen, want dan sta jezelf ook wat hoger, dus dichterbij. De foto toont een tjiftjaffende vogel (10-12 cm), een heerlijke lentebode.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2024, Volop tweelettergrepige zang!, Het GemeenteNieuws 23 (14): 11.
‘Een relevant en actueel boekje’ – Bespreking van ‘Bijbelse principes voor Bijbeluitleg’ door Durk Jan Bolt
Jaren geleden lazen we het boek Schriftbeginselen ter Schriftverklaring en historisch overzicht over theorieën en wijzen van Schriftuitlegging. Het werd geschreven door prof. dr. S. Greijdanus (1871-1948) en gepubliceerd in 1946. Prof. Greijdanus was hoogleraar in de dogmatiek aan de Kamper Universiteit. Het boek was niet gemakkelijk door voor ons verouderde taal. De tekst bleek hier en daar doorspekt met Griekse zinnetjes uit het Nieuwe Testament, of met een andere taal.
Maar we hebben heel veel aan het boek gehad! Want het verdiepte het inzicht hoe we de Schrift moeten lezen. Het boek beantwoordt tal van vragen: wat zijn regels voor een goede Bijbeluitleg?, welke genres kun je er in onderscheiden?, hoe speelt de eigen vroegere situatie waarin een geschiedenis speelt mee?, wat is het gezag van de Schrift?, wat is de ‘rol’ van de Heilige Geest bij het begrijpen van een tekst? Enzovoort, enzovoort.
Het mooie is dat een boekwerkje is verschenen waarmee de waardevolle inhoud van Greijdanus’ boek heel toegankelijk is gemaakt. Het heet Bijbelse principes voor Bijbeluitleg. Het is geschreven door ds. P. Helmus predikant van GKN Zuidhorn. Hij verwoordt het doel van zijn boek als volgt:
‘Het doel van dit boek is om de rijke inzichten die het originele boek van professor Greijdanus uit 1946 bevat, opnieuw aan te bieden aan een algemeen christelijk lezerspubliek. Het origineel is echter wat betreft taalgebruik verouderd en bevat een overdaad aan voorbeelden en theologisch jargon. Mede daardoor is het minder geschikt voor een hedendaagse lezer en bestaat het gevaar dat de belangrijke inhoud gemist of verkeerd begrepen wordt. Dit alles is ondervangen door het boek flink in te korten en een opfrisbeurt te geven wat betreft taalgebruik.’
Wat ons betreft is de predikant daar geheel in geslaagd. Ook moeilijker begrippen worden helder samengevat zodat ook de niet-theologisch geschoolde lezer die kan begrijpen. Natuurlijk moet er wel eens (diep) worden nagedacht wat er nu precies bedoeld is maar dat is eigen aan de Schrift en haar uitleg.
Greijdanus’ boek bevat ook een heel hoofdstuk (5) over de geschiedenis van de uitleg van de Schrift. B.v. door de Joden, Augustinus, de Roomsen, Piëtisten, enz. Ds. Helmus heeft dat in zijn boek weggelaten ‘als minder relevant voor het beoogde doel’. Terecht, denken we, hoewel de informatie best interessant is, soms ook actueel, bijvoorbeeld over de Remonstranten. Maar eerlijk gezegd, wij hebben dat gedeelte van Greijdanus’ boek ook niet doorgeploegd.
Het boek is relevant en actueel. We denken aan de hermeneutische (uitlegkundige) kwesties die vandaag spelen, zoals vrouw-in-ambt (1 Timotheüs 3), schepping en evolutie (Genesis 1), homoseksualiteit en de Bijbel. Het boek vergroot het inzicht en maakt sterker in gedachten en gesprekken over dit soort zaken. Maar het is bepaald niet beperkt tot dit soort ‘kwesties’.
Tot slot enkele opmerkingen die bij eventueel volgende drukken zouden kunnen worden meegenomen. We vragen ons af of het zinvol is noten, o.a. in het Grieks, toe te voegen, zo bv. op pag. 52. Het rijmpje op pag. 69 kan ons maar niet duidelijk worden. De auteur gebruikt de HSV in aanhalingen. Is het dan niet consequent Heere te schrijven?
We hebben ook nog een wens maar die zal wel niet vervuld kunnen worden. Er staan in deze boeken geweldig veel tekstverwijzingen. Wat zou het mooi zijn als die uitgeschreven onderaan de bladzij waar ze worden aangehaald zouden staan! Dat zou aanzienlijk helpen denklijnen vast te houden zonder ze te onderbreken met zoeken er naar. Maar dan wordt het boek natuurlijk wel een stuk dikker en duurder. Wij zouden het er graag voor over hebben! Maar ook als het dit niet heeft, van harte aanbevolen!
N.a.v. Helmus, P., 2024, Bijbelse principes voor Bijbeluitleg (Stichting Gereformeerd Maandblad).
Deze gastbijdrage is met toestemming overgenomen van de website Een in Waarheid. Het originele artikel is hier te vinden.
‘Monkey Business in the Chimp Genome’ – Dr. Jeffrey Tomkins sprak voor de livestream van Logos Research Associates
Dr. Jeffrey Tomkins is de geneticus van Institute for Creation Research (ICR).1 Hij heeft in de tijd bij ICR veel onderzoek gedaan naar het genoom van de mens en dit vergeleken met het genoom van de chimpansee. Dit werk heeft hij onder andere gepubliceerd in zijn In-Depth boek ‘Chimps and Humans‘.2 Een jaar geleden was hij te gast in de livestream van Logos Research Associates om daar delen van zijn werk te presenteren.
Onder de video staat een uitgebreide beschrijving (in het Engels):
“Evolutionists continue to contend that genetic studies have proved humans and chimpanzees share a common ancestor and have a 98-99% genome similarity. But many people don’t realize the current chimpanzee genome has not been constructed on its own merits. When genomes (a complete set of chromosomes for a given creature) are sequenced, the initial DNA is obtained in very small pieces and then assembled—essentially “stitched” together—with the aid of a computer. Since the chimpanzee genome hadn’t been previously sequenced, it lacked a good genetic framework to help guide the process. Given a strong evolutionary bias that humans evolved from a chimp-like ancestor, how do you suppose scientists assembled the chimpanzee DNA sequences? You guessed it! They used the human genome as a guide. But there’s even more monkey business involved in producing the chimp genome. Human DNA contamination is also present and may have produced a flawed chimp genome that would appear to be far more human-like than it is. Hear Dr Tomkins discuss his research project investigating these issues and the results of his comparison of over 2.5 million raw chimpanzee DNA sequences to both the human genome and the current version of the chimp genome. These results clearly show that many regions of the chimp genome are misassembled, the genetic similarity of the chimp genome to the human genome is much less than 98-99% and therefore can’t be used to support human evolution.”
Voetnoten
Kan een God van liefde opdracht geven tot genocide?
In Deuteronomium 7 wordt Israël opgeroepen om de volken van Kanaän volledig uit te roeien. Dat is een keiharde oproep tot genocide. Hoe zit dat precies? En hoe valt dat te rijmen met een God die liefde is? Dr. A.E.M.A. (Annechiena) Vrolijk is docent Oude Testament en Hebreeuws en geeft antwoord op die vraag.
“Straks zal de Heer, uw God, u naar het land brengen dat u in bezit zult nemen en veel volken voor u op de vlucht jagen: de Hethieten, de Girgasieten, de Amorieten, de Kanaänieten, de Perizzieten, de Chiwwieten en de Jebusieten – zeven volken die groter en machtiger zijn dan u. Wanneer de Heer, uw God, u de overwinning op hen schenkt, moet u hen doden. U mag geen vredesverdrag met hen sluiten en hen niet sparen.” (Deuteronomium 7:1-2)
De opdracht van God om de volken van Kanaän uit te roeien, is huiveringwekkend. Het kan toch niet waar zijn dat God zélf opdracht geeft om hele volken zonder pardon te doden? De gedachte alleen al roept weerzin op, zeker voor moderne, westerse mensen, die gevoelig zijn voor geweld. Kan een God van liefde opdracht geven tot genocide?
In Deuteronomium 7 wordt Israël inderdaad opgeroepen om de volken van Kanaän volledig uit te roeien. Bij de intocht in het land wordt beschreven hoe deze opdracht wordt uitgevoerd. Dat gebeurt niet volledig, en dat wordt Israël dan ook verweten. De opdracht om hen uit te roeien wordt consequent gepresenteerd als een gebod van God zelf. Bovendien wordt het uitroeiingsbevel nergens in het Oude (of Nieuwe) Testament verworpen. Dat maakt de kwestie alleen maar nijpender. Hoe zit dit nu?
Het Oude Testament noemt vooral twee motieven: de zonden van de Kanaänieten (vooral kinderoffers en ongeoorloofde seksuele praktijken) en het gevaar van navolging door Israël. Als deze volken in leven blijven, zal Israël hun goden gaan dienen en hun praktijken overnemen. Daarmee komt de exclusieve relatie tussen de Heer en Israël op het spel te staan. Later in het Oude Testament wordt verteld hoe deze volken inderdaad worden gespaard en opgenomen in Israël, dat vervolgens hun levenswijze overneemt. Dat leidt uiteindelijk tot het oordeel van de ballingschap. De uitroeiing wordt dus niet onderbouwd vanuit racisme, vergelding of een strijd om het land, het gaat om het behoud van de unieke band van God met zijn volk. Het gaat er nadrukkelijk niet om dat Israël ‘beter’ zou zijn; integendeel, in het Oude Testament staat dat Israël met zijn zonden de Kanaänieten evenaart en zelfs overtreft. Dan dreigt voor Israël net zo goed de ondergang (Deut. 8:19-20).
Het uitroeiingsbevel is een opdracht van God zelf. Dat is geen uitzondering; in meer dan duizend teksten in het Oude Testament is sprake van de toorn, de wraak of het oordeel van de Heer. Wie recht wil doen aan wat de Bijbel over God zegt, kan dit thema dus niet aan de kant schuiven. In het Oude Testament horen Gods liefde en toorn vaak bij elkaar. Als gevolg van Gods toorn kan een vernietigend gericht plaatsvinden. Dat oordeel is huiveringwekkend, al is het niet willekeurig; het laat zien dat de Heer een ontzagwekkend God is. Tegelijk klinkt telkens weer de boodschap dat Gods liefde uiteindelijk het overwicht heeft.
De christelijke kerk leest het Oude Testament altijd samen met het Nieuwe. Met de komst van Jezus Christus breekt een nieuwe fase in Gods heilshandelen aan. Sinds Pinksteren gaat Gods heil uit naar alle volken. Zijn oordeel treft niet langer één specifiek volk. Bovendien wordt het oordeel van God nu nadrukkelijker in Gods hand gelegd en grotendeels uitgesteld tot het laatste oordeel. Ten slotte kan in het Nieuwe Testament over het oordeel van God slechts gesproken worden in het licht van Golgota, waar God in zijn Zoon zelf het oordeel over de zonde op zich nam.
Wat laat deze opdracht nu zien over wie God is? Deze opdracht klinkt in een unieke situatie. Slechts eenmaal, met het oog op één specifieke groep volken en voor een beperkte tijd, wordt Israël opgeroepen dit te doen. De uitroeiing is uitsluitend verbonden met de vestiging van Israël in het land Kanaän. Van vreemdelingenhaat of een algemene oproep tot geweld, is geen sprake. Deze opdracht bevat wel wezenlijke aspecten van wat God in het Oude en Nieuwe Testament van zichzelf openbaart, namelijk zijn heiligheid en afkeer van de zonde.
Geeft het uitroeiingsbevel geen aanleiding voor gebruik van geweld in het heden? Nee, als deze teksten gelezen worden in het verband van het hele Oude en Nieuwe Testament, bevatten ze daar geen enkele rechtvaardiging voor. Het betreft een unieke situatie. Bovendien is in het Nieuwe Testament de plaats van de volken anders geworden. Na de dood en opstanding van Jezus Christus kan Gods volk onmogelijk worden opgeroepen om een bepaald volk te doden.
Wat moet je als christen nu met deze opdracht van God om de Kanaänitische volken uit te roeien? Het is geen oplossing om dit gebod te beschouwen als een onjuiste, menselijke interpretatie; daarvoor is het te nauw verbonden met het beeld van God in het Oude Testament als geheel. Blijkbaar is dit gebod in die specifieke situatie, op dat moment in de heilsgeschiedenis, een besluit van God geweest.
Dit is geen oplossing voor onze vragen. Het blijft niet te begrijpen waarom God het ene volk uitkiest en het tegelijk gebiedt om een ander volk uit te roeien, of waarom dit de consequentie moet zijn van de redenen die het Oude Testament noemt. Het is wel te verklaren waarom wij het niet kunnen begrijpen. Dat heeft deels te maken met onze cultuur, die een afkeer heeft van geweld, maar vooral met het feit dat wij leven na de komst van Jezus Christus. De positie van de volken en de mogelijkheid van het gebruik van geweld door het volk van God zijn beslissend veranderd. Wij kunnen niet terug achter deze voortgang in de heilsgeschiedenis, hetzij om wel even te verklaren waarom God zijn gebod gaf in die situatie, hetzij om dat te veroordelen.
Deuteronomium 7 is een onderdeel van de weg die God in de geschiedenis is gegaan. De geschiedenis van Gods gericht en genade loopt uit op de komst van zijn Zoon Jezus Christus. Hij heeft zich plaatsvervangend in Gods gericht gesteld. In hem heeft God zijn liefde ten volle geopenbaard.
Dit artikel staat ook in het boek ‘Ongemakkelijk teksten’ uit het Oude-Testament.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website CVandaag. Het originele artikel is hier te vinden.
Christendom roept niet op tot geweld
Het is volstrekt ongepast om te beweren dat er een verband bestaat tussen monotheïstische godsdiensten en geweld, stelt ds. J. R. Visser.
Na de aanslagen in Parijs klinkt opnieuw de vraag: Is godsdienst niet de grote aanjager van het geweld op deze aarde? Deze vraag wordt versterkt door terroristen die bij hun daden uitroepen: „Allah is groot en Mohammed zijn profeet.”
De vraag wordt ook versterkt door mensen die stellen dat ook de Bijbel vol geweldsteksten staat. Het christelijk geloof zou dus ook de kiem tot geweld in zich dragen. Te denken valt aan de nieuwe pennenvrucht ”Bloedboek” van Dimitri Verhulst.
Het is niet goed om als gelovigen onze kop in het zand te steken voor de vraag naar godsdienst en geweld. Is het zo dat godsdienst de aanjager is van het geweld dat we meemaken? En heeft het Evangelie ook een kiem van geweld in zich?
Misbruik
Wat betreft de eerste vraag: het is waar dat er in de naam van Allah, in de Naam van Christus en in de naam van andere goden veel geweld in de geschiedenis heeft plaatsgevonden. Maar is dat op zich de oorzaak van geweld en onderdrukking? Als dat zo zou zijn, zou in landen waar godsdienst geen of nauwelijks een rol speelt het onderdrukkende geweld moeten verdwijnen.
De geschiedenis leert dat dit niet het geval is. De grootste slachtingen in de geschiedenis vonden niet plaats in naam van een godsdienst. Hitler liet op grond van zijn ”Blut und Boden”-ideologie 6 miljoen Joden ombrengen. De atheïst Jozef Stalin is verantwoordelijk voor de moord op zeker 20 miljoen medemensen. De communist Mao Zedong liet 40 tot 60 miljoen mensen uit de weg ruimen.
Het is onredelijk om te beweren dat godsdienst de grote aanjager van geweld is. De oorzaak van geweld ligt dichter bij huis. Het is vrijwel altijd de zucht naar macht en bezit die mensen tot geweld drijft. Met deze vaststelling komen we uit bij ons eigen egoïstische, zondige hart.
Kortom, de stelling dat religie zorgt voor geweld en haat is als algemene stelling niet juist. Geweld vindt wel regelmatig plaats onder het mom van de godsdienst. Dergelijk gebruik van de godsdienst is echter misbruik. Er is bovendien zeker zo veel geweld onder mensen en in de geschiedenis waarbij godsdienst zelfs officieel geen enkele rol speelt.
Monotheïsme
Er is de afgelopen tijd vooral ook op gewezen dat een godsdienst waarin het geloof in één God wordt beleden (monotheïsme) een voedingsbodem is voor geweld. Een dergelijk godsbeeld maakt dat je namelijk moet opkomen voor die ene God Die door iedereen gediend moet worden.
Ik heb wel gedachten over de islam, maar weet er te weinig van af om er een oordeel over te kunnen geven. Ik lees daarover heel verschillende dingen. Wel zie en hoor ik om mij heen dat verreweg de meeste moslims het geweld dat we meemaken hartgrondig verwerpen.
Kun je zeggen dat het christendom, een monotheïstische godsdienst, aanzet tot geweld? Worden gelovigen in de Bijbel ertoe opgeroepen om met geweld de wereld voor Christus te veroveren en zo mensen als het ware tot geloof te dwingen?
De keren dat in de Bijbel door God wordt bevolen om geweld toe te passen, betreft concrete gebeurtenissen waarbij de mensen die door dat geweld getroffen worden, het onrecht laten heersen. Het onrecht –een gruwel in Gods ogen– is dan tot een toppunt gekomen. Vergelijk het met een situatie waarin besloten wordt om IS door middel van een totale oorlog te vernietigen vanwege hun onmenselijke handelen. Groot onrecht kan uitzonderlijke maatregelen oproepen.
Los van enkele bijzondere situaties waarin er in de Bijbel wordt opgeroepen tot geweld, is het gebruikelijk dat Jood en heiden door verkondiging worden opgeroepen om tot Christus te komen. Deze oproep heeft als doel mensen te brengen tot een leven in vrede met de enige God als hun Vader. Dat is niet alleen de boodschap van het Nieuwe Testament. Zie bijvoorbeeld ook Psalm 96.
Liefde
De Heere geeft in de Bijbel geen bevel om anderen met het zwaard op de keel of het geweer tegen de slaap te dwingen zich te ‘bekeren’. Het middel is het onderwijs. De boodschap dat Christus de enige Verlosser is, dat Hij de Heere is Die al onze liefde en gehoorzaamheid verdient, mag niet met geweld en dwang worden gebracht. Dat is anti-christelijk!
Christus roept ons juist ertoe op onze naaste lief te hebben (Matth 22:38-40), ja zelfs onze vijanden (Matth. 5:43-44). Christus bekommerde Zich in het bijzonder om mensen die een leven leidden dat tegen de wil van God inging. Hij riep ertoe op het Evangelie te brengen aan tollenaars, zondaren, hoeren en criminelen en ze met liefde en bewogenheid op te roepen om hun leven te veranderen en tot vrede met God te komen. Zonder geweld, met liefde!
Met geweld mensen dwingen te ‘geloven’ in de Heere als de enige God heeft niets met het christelijke geloof te maken. Het is een werkwijze van de duivel om zo het christelijke geloof verdacht te maken.
Laten we als christenen uitdragen dat het echte christelijke geloof niets met dit soort geweld te maken heeft. Het zijn mensen die macht zoeken of willen behouden die daarvoor het christelijke geloof misbruiken.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit het Reformatorisch Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Visser, J.R., 2015, Christendom roept niet op tot geweld, Reformatorisch Dagblad Puntkomma 45 (198): 6-7 (artikel).
Geen Verbond, Geen Genade (2)
In discussies in de media over geweld wordt nogal eens verwezen naar het Oude Testament. De Bijbel roept ook op tot haat; bijvoorbeeld in de opdracht van God om de Kanaänitische volken uit te roeien. Kunnen mensen zich op zulke gedeelten uit het Oude Testament beroepen om vandaag geweld te gebruiken? En wat moet je als christen met zo’n huiveringwekkende opdracht?
Geeft het gebod om de Kanaänieten uit te roeien aanleiding om geweld te gebruiken? Dat verwijt klinkt regelmatig. Een voorbeeld daarvan is de rechtsfilosoof Paul Cliteur. In zijn boek Het monotheïstisch dilemma, of De theologie van het terrorisme (2010) stelt hij dat monotheïstische godsdiensten per definitie intolerant zijn. Ook het Oude Testament bevat volgens hem allerlei aanknopingspunten om gewelddadig gedrag te legitimeren.
Oproep tot geweld?
Het verwijt dat de Bijbel aanleiding geeft om geweld te gebruiken is te begrijpen. Want helaas hebben mensen zich in de geschiedenis beroepen op het uitroeiingsbevel om andere volken te onderdrukken of te doden. Voorbeelden daarvan zijn de uitroeiing van de Indianen in Noord-Amerika en de onderdrukking van de zwarte bevolking in Zuid-Afrika. Ook wanneer wij een dergelijk Schriftberoep afwijzen, is het wel gebeurd.
Toch kun je daaruit niet de conclusie trekken dat Deut. 7 en dergelijke teksten aanleiding geven tot geweld. De christelijke kerk en theologie lezen deze teksten namelijk niet op zichzelf, maar met oog voor hun canonieke en heilshistorische context. Om vier redenen is een beroep op het uitroeiingsbevel om geweld in het heden te rechtvaardigen volstrekt illegitiem.
Ten eerste, het uitroeiingsbevel is in het Oude Testament beperkt tot de tijd van de inbezitneming van Kanaän. Het gebod om de volken van Kanaän uit te roeien wordt na de vestiging in het land niet meer herhaald. Israël wordt wel steeds gewaarschuwd om de zonden van deze volken niet over te nemen, maar zonder een oproep hen uit te roeien. De Kanaänieten worden later geleidelijk opgenomen in Israël.
Ten tweede, het uitroeiingsbevel heeft uitsluitend betrekking op de Kanaänitische volken. De houding die Israël moet innemen tegenover andere volken is heel anders. Hun grondgebied wordt gerespecteerd en Israël mag deze volken niet doden. Vreemdelingen moeten vriendelijk behandeld worden. Daaruit blijkt dat het bij de Kanaänitische volken ging om een uitzonderingssituatie.
Ten derde, in het Nieuwe Testament is de positie van de volken anders geworden, vergeleken met het Oude Testament. De boodschap van Gods heil gaat nu uit naar alle volken; ook heidenen delen nu ten volle in het heil. Gods oordeel treft in het Nieuwe Testament niet langer specifieke volken die collectief gestraft worden. Alleen al daarom kun je het uitroeiingsbevel niet toepassen op volken in onze tijd.
Ten vierde, in het Nieuwe Testament wordt nadrukkelijker dan in het Oude Testament gezegd dat het oordeel van God en de uitvoering daarvan in Gods hand liggen. Bovendien wordt Gods grote gericht uitgesteld tot het eindgericht. Terwijl in het Oude Testament het volk van God werd opgeroepen om geweld te gebruiken, gebeurt dat in het Nieuwe Testament niet meer. De strijd waartoe wordt opgeroepen (Ef. 6: 10-20) is een geestelijke strijd met geestelijke wapens. Gods Koninkrijk kan niet worden gerealiseerd met menselijk wapengeweld.
Deze overwegingen leiden tot de conclusie dat ieder beroep op het uitroeiingsbevel om geweld in het heden te rechtvaardigen volstrekt is af te wijzen. Na de dood en opstanding van Jezus Christus is het in de geschiedenis van deze wereld onmogelijk dat het volk van God zou worden opgeroepen om andere volken te doden.
Geen ‘oplossing’
De laatste vraag die ik hier bespreek, is wat je als christen nu ‘moet’ met de opdracht van God om de volken van Kanaän uit te roeien. Ik beschouw het uitroeiingsbevel niet als een onjuiste, menselijke interpretatie, zoals vaak gezegd is. Dan zou het niet Gods gebod zijn, maar hebben mensen dit alleen ten onrechte gedacht, of ervan gemaakt. Daarvoor is het uitroeiingsbevel echter te zeer verbonden met Gods openbaring in het hele Oude en Nieuwe Testament. Het uitroeiingsbevel wordt later niet herhaald, maar er wordt evenmin ontkend dat dit eens een opdracht van God is geweest. Ook in het Nieuwe Testament wordt de uitroeiing van de Kanaänitische volken nergens veroordeeld. Bovendien spreekt de Heere Jezus zelf eveneens over het gericht van God, zelfs over een eeuwig oordeel. In die specifieke situatie, in die fase van de heilsgeschiedenis, is de uitroeiing van de volken van Kanaän blijkbaar de wil van God geweest.
Ik lees het uitroeiingsbevel als een onderdeel van de weg die God in de geschiedenis is gegaan. Dit laat zien dat God in Zijn heilige toorn met een vernietigend gericht over de zonde kan komen. Maar dat is nooit los te zien van Zijn liefde en barmhartigheid. Gods weg door de geschiedenis is onlosmakelijk verbonden met de verkiezing en het oordeel over Gods eigen volk en over Zijn eigen Zoon.
Daarmee blijft dit gebod huiveringwekkend. Ik kan niet geheel begrijpen waarom dit in die context blijkbaar Gods opdracht was. Waarom laat God het ene volk uitroeien, en kiest Hij een ander volk uit, terwijl dat niets beter was en de Heere meerdere keren op het punt heeft gestaan om Israël te vernietigen. Gods eigen volk heeft blijkbaar hetzelfde oordeel verdiend, maar wordt gered. De enige verklaring die hiervoor gegeven wordt, is Gods onverklaarbare liefde (Deut. 7: 7-8).
Het is echter vooral niet te begrijpen hoe God, die Zich in het Oude en Nieuwe Testament openbaart als een God vol liefde en barmhartigheid, kan opdragen om hele volken uit te roeien, zonder onderscheid, schijnbaar zonder waarschuwing of mogelijkheid tot redding. En ook al weeg je de motivering mee die het Oude Testament steeds aangeeft, dan nog is het voor ons niet te begrijpen waarom daar deze consequentie uit zou moeten volgen. Daar heb ik geen ‘oplossing’ voor, die onze vragen beantwoordt.
Toch verder
Ik begrijp wel waaróm ik het niet kan begrijpen. Dat is omdat er met de komst van Jezus Christus beslissend dingen veranderd zijn in de verhouding tussen Israël en de volken en in de mogelijkheid van het gebruik van geweld door het volk van God. Vanuit onze situatie ná de komst van Christus kunnen wij niet terug naar de situatie vóór de komst van Christus. Wij kunnen niet terug achter deze voortgang in de heilsgeschiedenis, ofwel om even uit te leggen waarom God dit gebod gaf in die situatie, ofwel om het uitroeiingsbevel te veroordelen.
Onze culturele situatie is eveneens anders, met name wat betreft de ervaring van geweld. De gevoelsmatige afstand en weerstand die wij ervaren bij het lezen van Deut. 7 is er net zo goed bij het vele geweld dat later in de geschiedenis in naam van God heeft plaatsgevonden, zoals de godsdienstoorlogen in Europa of het doden van ketters of heksen.
Vanwege de voortgang in de heilsgeschiedenis en vanwege onze veranderde culturele context kan ik Gods gebod om de volken van Kanaän uit te roeien niet volledig begrijpen of verklaren. Gelet op de boodschap van het hele Oude en Nieuwe Testament kan ik niet ontkennen dat dit gebod, in die unieke situatie, de wil van God is geweest. Ik lees Deut. 7 als een onderdeel van de weg die God in de geschiedenis is gegaan. De geschiedenis van Gods gericht en genade loopt uit op de komst van Zijn Zoon Jezus Christus. Hij heeft Zich plaatsvervangend in Gods gericht gesteld. In Hem heeft God Zijn liefde ten volle geopenbaard. Daarom, en daarom alleen, kan ik God die Zich in Zijn Woord openbaart, liefhebben en mij aan Hem toevertrouwen.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit De Wekker. De volledige bronvermelding luidt: Versluis, A., 2012, Geen Verbond, Geen Genade (2), De Wekker 121 (16): 8-9.
Het eerste deel is ook op deze website gepubliceerd. Zie ook zijn artikel ‘Genocide op Gods bevel?’.
Meest recente berichten
-
‘Pulsating hormones: The Drumbeats of Life’ – Presentatie dr. Tim Wells terug te kijken via zijn YouTube-kanaal
-
Tortelende communicatie
-
‘Dinosaur Biogeography’ – Rond de presentatie van dr. Marc Surtees (ICC), een drieluik
-
‘Ingen, een dorp zonder Heer’ – Joke Honders schrijft over dit Betuwse dorp
-
Alleen God bestaat zonder meer – Dr. P. de Vries over het Godsbestaan