Op 26 juni 2021 sprak ik op het congres van Geloofstoerusting en Fundamentum over het onderwerp: “Perspectief op de Schepping: van begrip naar geloof? Het vergezicht van de Nederlandse Geloofsbelijdenis.”¹ In het kader daarvan ontving ik na afloop vier reacties. Graag ga ik even in op de gemaakte opmerkingen.

Geloof in jezelf

De eerste opmerking: “Geloof in jezelf doortrekt de huidige maatschappij. Waar vinden we ingang om geloof in God naar voren te brengen? We zijn misschien te voorzichtig. Daarmee doen we toch tekort?”

In de inleiding had ik het over zelfontplooiing als opvoedingsdoel van de mens. Je mag zijn, wie je bent en een ander moet je accepteren zoals je bent. Je hoeft niet te veranderen. Leidt het leven zoals jij dat wilt. De Bijbel stelt gehoorzaamheid aan het gebod van God centraal en roept op tot bekering. Wij moeten dus wel veranderen.

Hoe kun je dit ter sprake brengen?

Art. 2 van de NGB gaat uit van het bestaan van God. Onze wereld is niet het gevolg van toeval en is niet door mensenhand gemaakt. Bijgevolg moet er een Schepper bestaan. De belijdenis put zich niet uit in bewijzen, maar proclameert het bestaan van God. Wat nu als je gesprekspartner daar niet voor open staat? We komen nu op het terrein van de polemiek. Dat is de vaardigheid om je eigen standpunt goed te verwoorden en de ander te wijzen op tekortkomingen in zijn redenering en gebruikte argumenten. In de inleiding heb ik geprobeerd voor dat laatste handvaten aan te reiken. Ik noem er een paar:

• Inconsequenties en contradicties in redeneringen.
• Heel gemakkelijk van standpunt switchen.
• Het gebrekkige en voorlopige karakter van wetenschap

De Heilige Schrift maakt wel duidelijk dat mensen hardnekkig aan een standpunt vast willen blijven houden. “De dwaas zegt in zijn hart: Er is geen God” (psalm 14). Polemiek mag niet opdringerig worden. Het is de verantwoordelijkheid van de ander om zijn eigen conclusies te trekken.

Op zoek naar waarheid?

Ik citeer eerst weer de vraag in zijn geheel. “Zou een volmaakt rechtvaardige God iemand verdoemen die gelooft in wat het meest redelijk is? Ook veel atheïsten zijn op zoek naar de waarheid en volgen hierbij de meest rationele verklaring.”

Het oordeel is aan God en niet aan mensen. De Heilige Schrift vraagt om geloof, ook in zaken die wij rationeel niet kunnen verklaren. Ongelovigen, zondaren die volharden in een levensstijl die de Bijbel afwijst, zullen het Koninkrijk van God niet beërven. Het gaat om gehoorzaamheid aan en vertrouwen op het Woord van God. Zie bijvoorbeeld de galerij van geloofshelden in Hebreeën 11. Ongetwijfeld zijn ook veel atheïsten op zoek naar waarheid. De Bijbel is dan het beste kompas. Als we ons vetrekpunt in de mens nemen, zullen we in de mens eindigen. Dan verdwalen we in een doolhof van opvattingen, ideeën en meningen. Denk maar aan het informatiebombardement in de moderne samenleving. Wij hebben een toetssteen nodig buiten onszelf. Art. 7 van de NGB stelt dat Gods Woord de Waarheid bevat. In de inleiding heb ik geprobeerd aan te geven dat het op die basis mogelijk is om theorieën te toetsen aan hun houdbaarheid. Denk bijvoorbeeld aan de dia waarin het ging om art. 2 van de NGB en de evolutiebiologen. Op drie punten zijn er gebreken aangewezen in het werk van evolutiebiologen. A. Het gemakkelijk wisselen van standpunten verhoogt de geloofwaardigheid niet. B. Het gebrekkige van wetenschappelijke modellen. C. De grote plaats die wordt ingeruimd aan het toeval. Wij veroordelen geen mensen, zoals gezegd past ons dat niet, maar wijzen wel opvattingen af die niet stroken met Bijbel en belijdenis.

Snelle opkomst van de Islam

Weer eerst de vraag. “Is de snelle opkomst van de Islam in de 7e eeuw dan ook een ‘wonder’ met de vinger van Allah/God?”

De opmars van de Islam in de 7e eeuw voltrok zich zeker wonderlijk en razendsnel. Het ‘bolwerk’ van het Afrikaanse christendom is er in korte tijd aan bezweken. Ook dit is zonder meer op basis van art. 2 van de NGB toe te schrijven aan God Die de geschiedenis leidt en bestuurt. Maar op de vraag waarom dit zo gebeurt, weten wij het antwoord niet. Het is met name Calvijn die ons waarschuwt om niet door te willen dringen in wat God voor ons verborgen houdt. Het antwoord op de vraag is wat mij betreft: “Ja”. Waarbij ik Allah weglaat, omdat ik die niet vereenzelvig met God. De Islam ontkent immers de Drie-eenheid van God. Onder de snelle opmars van Islamitische legers bezweek het Oosterse Christendom. Is dat een oordeel van God geweest? Waarom werd dan het Westerse Christendom gespaard? Dit soort vragen leidt tot speculeren. Wij weten het niet. De Bijbel roept op om in alle wisselvalligheden van het leven onze toevlucht te nemen tot de vleugelen van God, die Hij uitspreidt over ware gelovigen.

Compliment

De vierde reactie bevat geen vraag, maar een compliment voor de gehouden lezing. Hier ben ik erg blij mee. Want de lezing had tot doel kijkers/hoorders handvaten te bieden voor eigen meningsvorming. Hartelijk dank voor deze reactie.

Voetnoten