Home » Genealogie » Twee familiewapens (Van Meerten en Van Eck van Panthaleon) in ‘Album Amicorum’ van Arnoldus Buchellius

Twee familiewapens (Van Meerten en Van Eck van Panthaleon) in ‘Album Amicorum’ van Arnoldus Buchellius

Door inGenealogieop.

Arnoldus Buchellius (Aernout van Buchell) was een ware wapenkunstenaar. Hij tekende diverse rouwborden en talloze wapens van adellijke geslachten. Een van zijn werken kreeg de titel ‘Album Amicorum’ en bevat een aantal wapens van adellijke families. Ook het familiewapen van ‘Van Meerten’ en ‘Van Eck van Panthaleon’ kregen een plaatsje in dit boek. Met dank aan de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit Leiden is dit boek digitaal in te zien. De wapens Van Meerten en Van Eck van Panthaleon worden hieronder uitgelicht. Onder de wapens een korte uitleg, met behulp van de uitleg van Kees Smit.1

Smit heeft het boek bestudeerd, getranscribeerd en uitgelegd voor de online exhibition ‘Het album amicorum van Aernout van Buchell’.2 Aan het begin van het document legt Smit uit wat een ‘album amicorum’ is en vertelt hij meer over de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van het album. Hieronder richten we ons echter op de uitleg van Smit aangaande twee familiewapens.

Het valt Smit op dat de tekening van het Familiewapen Van Meerten (zie hierboven) ongedateerd is. De uitvoering is volgens de scribent hetzelfde als de wapens van Janus Ruysius. “Er lijkt bij deze wapens eenzelfde sjabloon gebruikt te zijn voor schildvorm, helm en dekkkleden.” Hij meent, op grond van de bijdrage van Ruysius (die gedateerd wordt op 26 april 1590, dat het ongedateerde wapen van Van Meerten daarom op circa 1590 gedateerd te kunnen worden. Het wapen van Van Meerten is te vinden op folio 30. Op bladzijde 30 van het document van Smit wordt dit familiewapen besproken. “In zwart een springende zilveren windhond, goud getongd en genageld en met een gouden halsband; dekkleed zilver, gevoerd van zwart; helmteken: tussen een gesloten vlucht van zwart en zilver de hond uit het schild, zittend. De gebruikte ijzergallusinkt uit het schild is grotendeels verkleurd naar bruin. Voor het dekkleed is een andere inkt gebruikt die ook bruin aandoet; hier lijkt echter geen sprake van verkleuring te zijn. Toch moet wel zwart bedoeld zijn, aangezien het schild zelf ook zwart is.” Smit geeft aan dat dit een bijdrage is van een onbekende. De scribent speculeert dat het hier gaat om een lid van de Utrechtse familie Van Meerten. “Zo liet Arnout van Meerten dit wapen aanbrengen in het album amicorum van Reinout van Brederode (1567-163).” Smit voert als bron hiervoor aan: ‘UB Leiden, hs. PAP 22, fol 16’. Omdat dit wapen direct volgt op het wapen Van Eck van Panthaleon denk ik zelf dat het gaat om een afstammeling van Dirck van Meerten en Bertha van Eck van Panthaleon. Dit is geen Utrechtse Van Meerten, maar een Betuwse (Ingen/Huissen).3 Dezelfde combinatie Van Meerten en Van Eck van Panthaleon is ook te vinden bij het echtpaar Dirck van Meerten en Christina van Eck van Panthaleon4 en Bartholomeus van Eck van Panthaleon en Katrijn van Meerten.5 Als literatuur wordt ‘Rolland 1912, pl. 178 (wapen Van Meerten)’ genoemd. In de literatuurverwijzing (p. 94) lezen we: “Rolland 1912 = V. Rolland, Planches de l’Armorial Général de J.-B. Rietstap 4. Parijs 1912.” 6

Het valt Smit op dat die Van Eck van Panthaleon ook ongedateerd is. Maar de scribent ziet gelijkenis met het wapen van Philibert van Tuyll van Serooskerke. “Wellicht kan dit wapen daarom op circa 1638 gedateerd worden.” Op bladzijde 76 wordt het wapen kort door Smit beschreven. “Gedeeld van groen en rood en een zilveren verheven schuinbalk over alles heen; dekkleed zilver, gevoerd van rood; helmteken: drie struisveren, groen, zilver en rood, komende uit een gouden adelaarsbeen.” Het betreft volgens Smit een bijdrage van een onbekend lid van het geslacht Van Eck van Panthaleon. Voor mijn persoonlijke duiding zie hierboven. Er wordt verwezen naar: ‘Wijnaendts van Resandt 1914; NA 82 (1992)’. In literatuurlijst (p. 95) is de volledige referentie te vinden: “Wijnaendts van Resandt 1914 = W. Wijnaendts van Resandt, ‘De herkomst van de tak van het geslacht van Eck, thans geheeten van Panthaleon van Eck’, in: De Nederlandsche Leeuw 32 (1914), kk. 273-279.” NA is het Nederlands Adelsboek de 82e editie (1992).

Voetnoten

  1. Bron: https://digitalcollections.universiteitleiden.nl/view/item/1646730#page/1/mode/1up.
  2. Het tentoonstellingenboekje van Smit naar aanleiding van het ‘Album Amicorum’ is hier digitaal te vinden: https://digitalcollections.universiteitleiden.nl/view/item/1843478?solr_nav%5Bid%5D=eb42db287fe730c759f3&solr_nav%5Bpage%5D=1&solr_nav%5Boffset%5D=10.
  3. Het parenteel van het genoemde echtpaar is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-dirck-van-meerten-1568-en-bertha-van-eck-van-panthaleon-1531/.
  4. Het parenteel van dit echtpaar is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-dirck-van-meerten-1530-en-christina-van-eck-van-panthaleon/.
  5. Over dit echtpaar hoopt binnenkort van ondergetekende een artikel te verschijnen in De Baron.
  6. Volgens mij is dit dezelfde bron als hier: https://oorsprong.info/heraldiek-en-het-geslacht-van-meerten-vier-familiewapens-in-het-wapenboek-van-rietstap/.

Archieven