Komende woensdag debatteert de Tweede Kamer over het wetsvoorstel dat het mogelijk maakt om embryo’s te kweken, speciaal voor onderzoek. Wanneer embryokweek toegestaan wordt, gaat een belangrijke wissel om. Er ontstaat een nieuwe categorie van menselijk leven: menselijk leven dat puur bestemd is als onderzoeksmateriaal en daarna wordt weggegooid. De NPV spreekt zich uit tegen het wetsvoorstel in de campagne ‘menselijk leven kweek je niet, dat koester je’.1
Waar voorstanders van de wetswijziging wijzen op kansen voor onderzoek op het terrein van vruchtbaarheidstechnieken en aangeboren aandoeningen, pleit de NPV voor het handhaven van het verbod. Evident is dat ook tegenstanders van het wetsvoorstel -net als voorstanders- recht willen doen aan het lijden van mensen met vruchtbaarheidsproblematiek of erfelijke, aangeboren aandoeningen. Echter, zoals bij elk medisch-wetenschappelijk onderzoek, dient kennis op ethisch verantwoorde wijze verkregen te worden. Het kweken van embryo’s overschrijdt een ethische grens.
Embryokweek in strijd met de menselijke waardigheid
Een embryo is als pril menselijk leven heel bijzonder. Het heeft uniek DNA met persoonlijke informatie. Ooit waren wij allemaal een embryo. Net als de peuterfase en de pubertijd hoort deze prille periode helemaal bij de levenscyclus van de mens. Aan deze levenscyclus is de menselijke waardigheid inherent. Een embryo is méér dan alleen materie: menselijk leven draagt het beeld van God. Ook velen die geen Schepper erkennen, onderkennen de spirituele dimensie van het embryo. Wie heeft ooit kunnen meten wanneer gedachten ontstaan? Of wanneer het karakter wordt gevormd? Bij zo’n wonderlijk mysterie past voorzichtigheid en bescherming, geen verbruikende experimenten.
Een stap verder
Op dit moment mag er in Nederland alleen onderzoek gedaan worden op embryo’s die overblijven na een ivf-behandeling. Deze embryo’s, die niet uitgekozen zijn voor terugplaatsing, hebben de aanduiding ‘restembryo’s’ gekregen en zijn drie tot vijf dagen oud als zij gedoneerd worden aan de wetenschap.
Omdat zij al een paar dagen oud zijn, is onderzoek naar de bevruchting en de eerste dagen van de menselijke ontwikkeling dus niet goed mogelijk in ons land. Het kweken van embryo’s zou hiervoor een oplossing bieden, omdat de bevruchting dan al onderdeel is van het onderzoek.
Door embryo’s te kweken speciaal voor onderzoeksdoeleinden wordt echter nóg een stap verder gegaan op het terrein van embryo-onderzoek. Hierbij verandert de intentie waarmee embryo’s worden gecreëerd. Embryo’s laten ontstaan met de intentie familiale waarden te dienen is in lijn met het ontwerp van het menselijk leven. Menselijk leven is bedoeld om te ontwikkelen en geboren te worden. Leven is bedoeld voor relaties: dat blijkt uit gevolgen van eenzaamheid, maar dat zie je ook al aan het feit dat een embryo binnen 48 uur na de bevruchting al via de ‘early pregnancy factor’ met de moeder communiceert. Ontwikkelingen die de relatiegerichtheid en het doel van de mens zó tegenstaan, dienen ontmoedigd te worden. Met het kweken van embryo’s ontstaat er een nieuwe categorie menselijk leven: leven dat puur bestemd is als onderzoeksmateriaal en daarna wordt weggegooid.
Naïef
Als eenmaal de fundamentele beslissing genomen is om menselijk leven te mogen verbruiken voor onderzoeksdoeleinden, zijn er altijd nobele en uitdagende doelen te bedenken waarom méér kweek mogelijk zou moeten worden. Het opheffen van het verbod op embryokweek haalt het slot van de deur richting allerlei typen (controversieel) onderzoek. Denk aan onderzoek naar kweekvloeistoffen om bij ivf de slagingskans te verhogen, maar denk ook aan onderzoek naar het wijzigen van embryo-DNA (kiembaanmodificatie) of aan het maken van kunstmatige geslachtscellen (ivg): een techniek waarmee vruchtbaarheid behouden kan worden in geval van ziekten, maar die ook nieuwe vormen van genetische voortplanting introduceert (denk aan postmenopauzaal moederschap, solo voortplanting of genetische voortplanting bij koppels van gelijk geslacht).
Dat ruimte voor allerlei type onderzoek wordt gelaten, blijkt uit de formuleringen in het conceptwetsvoorstel die breed interpretabel zijn. Zo staat er bijvoorbeeld dat alleen onderzoek toegestaan wordt waarbij het ‘redelijkerwijs aannemelijk is dat het zal leiden tot de vaststelling van nieuwe inzichten op het terrein van onvruchtbaarheid, het terrein van kunstmatige voortplantingstechnieken, het terrein van erfelijke of aangeboren aandoeningen of het terrein van de transplantatiegeneeskunde’
Ook schrijven de initiatiefnemers: ‘Wel zijn initiatiefnemers van mening dat onderzoek naar technieken die nog niet wettelijk toegestaan zijn, niet per definitie hoeft te worden verboden.’ Het gevolg is dat er embryo’s, collectieve middelen en tijd wordt opgeofferd ten dienste van onderzoek dat verboden, maatschappelijk onwenselijk of maatschappelijk nog discutabel is.
En dat heeft ook weer grote gevolgen, want techniek is niet neutraal. Als men de onderzoeken op dit terrein wil uitbreiden, zullen er mogelijkheden ontstaan waarvan het gebruik zich aan ons gaat opdringen. Dit heeft impact op waardevolle structuren in de maatschappij, ouder-kind relaties en onze kijk op ziekten en aandoeningen. Embryo-onderzoek gaat over ons allemaal.
Bezinning op alternatieven
De mogelijkheden en beloften van embryo-onderzoek zijn groot(s). Tegelijk is de prijs van het opofferen van waardevolle embryo’s echter te hoog en blijft het onzeker of zowel individuen als de maatschappij uiteindelijk baat hebben bij de onderzoeksresultaten. De NPV roept op tot bescherming van embryo’s en bezinning als het gaat om alternatief onderzoek, bijvoorbeeld op embryomodellen die gemaakt zijn uit iPS-cellen. Een mensenleven heeft een intrinsieke waarde die gerespecteerd en beschermd dient te worden door de overheid, in welke fase van het leven het ook verkeert. Rechtdoen aan de menselijke waardigheid betekent dat medisch-wetenschappelijk onderzoek niet ten koste gaat van, maar ten dienste staat van de mens. De beschermwaardigheid van de mens betekent: de mens verdient bescherming, omdat hij het waard is.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website CVandaag. Het originele artikel is hier te vinden.