In 2007 promoveerde dr. Peter D. Spies aan de Theologische Universiteit Apeldoorn op een belangrijke studie naar de classis van Tiel. De titel van zijn proefschrift luidt ‘De classis van Tiel 1579-1816: De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen’.¹ Daarna heeft dr. Spies ook niet stilgezeten en heeft hij diverse gerichtelijke transcripties en ander transcriptiewerk uitgegeven. Zo ook de ‘Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe’. We hopen de komen de tijd, als de Heere het leven en de gezondheid geeft, deze transcripties door te nemen op zoek naar stamgenoten. Het betreft vooral individuen met de achternaam ‘Van Meerten’ of aangetrouwde leden van deze familie. Als het gaat om de vrouwelijke lijn nemen we, gewoontegetrouw, alleen de kinderen en aan die kinderen aangetrouwde gezinsleden (dus man of vrouw) mee. Na verloop van het genealogisch onderzoek is het mogelijk dat dit artikel wijzigingen ondergaat, bijvoorbeeld als wordt ontdekt dat naam X of Y ook tot (afstammelingen van) dit geslacht behoort. Hieronder de bestudering van het eenentwintigste deel.²

Dr. Spies geeft aan dat dit drieëntwintigste deel met name in de beginperiode een aantal bezatingen bevat, ‘maar voor het overige vooral ontzatingen, opposities, uitleidingen, protesten tegen veiligen, verpachtingen, verkopingen enz., dus een veelheid aan onderwerpen’. Dit heeft volgens Spies alles te maken met de rechtspraak van die tijd. De auteur geeft aan dat het boek volledig en bevat het slechts een klein gedeelte van alle zaken. In dit boek komen enkele telgen uit het geslacht Van Meerten voor.

Jan van Meerten

Op 6 december 1687 (pagina 12) komen we Jan van Meerten tegen die ontzating gedaan heeft tegen Gijsbert van Zijl. Om welke Jan het gaat wordt niet direct duidelijk.

”#Ontsatinge#
Den 6e decembris heeft Jan van Meerten ontsantinge gedaan tegens zoodane besatinge als Gijsbert van Zijl op zoodane appelen, als hij sustineert Dirck Wouters toe te koomen, heeft geïntenteert.”

Gerrit, Anthonis en Peter van Meerten

Op 1 november 1706 (bladzijde 62) komen drie Van Meertens voor bij een ontzating. Om wie het hier gaat wordt niet duidelijk. Mogelijk is ‘Peter’ dezelfde als degene die met Jantje van Lienden getrouwd is.

”Gerrit, Anthonis en Peter van Meerten hebben ten allen regten ontsaetingh gedaen tegens soodaene nulle besaetingh als Gerard van Westrenen op haerlieder persoonen heeft geïntenteert, den 1 november 1706.”

Dirck van Meerten

De laatste Van Meerten die we tegenkomen in dit boek is Dirck van Meerten. Deze Dirck was een zoon van Jacob van Meerten (1648-?) en Hendersken van Roothuijsen (?-?).³ Hij komt op 27 september 1735 (bladzijde 131) en op 11 februari 1736. Het gaat over de erfenis van Rutger Francken, de eerste man van Gerritje de Koningh. Rutger was eerder getrouwd geweest met Caetje van Ommeren en had drie kinderen bij haar gekregen. Na het overlijden van Caetje hertrouwde Rutger met Gerritje. Nadat Rutger overleden was, hertrouwde Gerritje met Dirck van Meerten.⁴ Hieronder, met dank aan dr. Spies, de transcriptie. Resp.:

”#Gerrit de Koning#
Dirck van Meerten, als man en momboir sijner huijsvrouw Gerritje de Koningh, voormaals weduwe van Rutjer Francken, heeft op den 27 september 1735 onder de gewoonlijcke clausullen ontsaetinge gedaan teegens de besaetinge als Theodora en Lijsbeth Francken, meerderjarige kinderen van van saliger Rutjer Francken en Caetje Teunisse van Ommeren, in leeven eghteluijden, en Jan Gerritse van Ommeren als oom en bloedtmomboir van Dirck Francken, onmundige soon van gedagte egteluijden, den 19 augustij 1735 op de gereede goederen als geseijde Rutjer Francken heeft naergelaaten en bij de ontsetterse souden werden gepossideert, en wel in specie op huijs, hof en boomgaert onder Ommeren aghter de kerck geleegen, geïntenteert. Doet meede ontsaet voor alle kosten en schaaden met reght. Registratum den 27 september 1735.”

“Dirck van Meerten en Gerritje de Koningh, mitsgaders de voogden van de onmundige kinderen van Rutjer Francke ter eerstere he bij voorzeijde Gerritje de Koningh verweckt, hebben ontsaatinge tegens de besaetinge van Simon Laets van den 23 januarij 1736 op der ontsetteren reede en ongereede goederen geïntenteert. Vermogens ontsaet van den 20 februarij 1736. Registratum eodem die.”

Cornelis van de Sand

Tenslotte komt Cornelis van der Sand voor. Hij was hertrouwd met Maria van Meerten, na het overlijden van Petronella van Roothuijsen. Petronella was na het overlijden van Adriaen van Meerten namelijk hertrouwd met Cornelis. Het gaat om een ontzating van 21 november 1740 (bladzijde. 137).

”Cornelis van de Sand doet ontsating tegens sodaene besating als Teunis van Eck in dato den 21 november 1740 op sijn gereed heeft gedaan. Vermogens acte van den 25 november 1740. Registratum eodem die.”

Voetnoten

1. Het voornemen ligt er om dit proefschrift in een drieluik te bespreken voor deze website.
2. Bron: Spies, P.D., 2019, Ambt Nederbetuwe Signaat van Ontzating en Oppositie. Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe deel 23 (Pumbo.nl).
3. Het parenteel van dit echtpaar is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-jacob-van-meerten-1648-en-hendersken-van-roothuijsen/.
4. In het veertiende deel van deze Gerichtelijke Transcripties wordt ook het een en ander weergegeven van dit echtpaar en de complexe familiegeschiedenis: https://oorsprong.info/het-geslacht-van-meerten-in-de-serie-gerichtelijke-transcripties-nederbetuwe-deel-14-gerichtssignaat-bank-kesteren-1733-1738/.