Home » Scheppingsparadigma » ‘Evolutie om het even’-antwoord zorgt voor verontrusting

‘Evolutie om het even’-antwoord zorgt voor verontrusting

Door inScheppingsparadigma, Theologieop.

Begin mei 2019 kwam er een nieuwe catechismus uit onder de titel Gewone catechismus. Daarin wordt het christelijk geloof in 100 vragen en antwoorden toegelicht. Bewaar het Pand, een stroming binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken, maakt zich zorgen over de ruimte die hier wordt gegeven aan de evolutiegedachte. We willen een drieluik plaatsen over deze Gewone Catechismus.

Vandaag willen we een beschrijving geven van de ontstane verontrusting. In het tweede deel maken we een uitstapje naar de dogmatiek van dr. Van Genderen en dr. Velema die prof. Huijgen citeert en bekijken wat deze dogmatiek zegt over schepping en evolutie. In het slotstuk van dit drieluik willen we de Gewone Catechismus doornemen en kijken wat deze Catechismus zegt over de schepping, de zondeval en de zondvloed. We reageren in dit drieluik dus slechts op de eerste hoofdstukken van Genesis omdat daar de verontrusting over gaat. Er is veel meer te zeggen over deze Catechismus, maar dat laten we rusten

Vraag en antwoord 25

Op bladzijde 72 wordt de volgende vraag gesteld: “Wat bedoel je als je zegt dat God de wereld heeft gemaakt – de evolutietheorie zegt toch dat alles spontaan ontwikkeld is?” Het antwoord luidt dan: “Ik geloof dat alles wat bestaat, is voorgekomen uit een idee van God, dat alle variatie tussen planten, dieren en mensen door Hem is bedacht. Of het nu kort of lang heeft geduurd, of alle soorten apart zijn gemaakt of dat ze uit elkaar zijn voortgekomen, dat doet niets af van de liefdevolle bedoeling waarmee God deze wereld, maar ook mij, tot zijn1 eer gemaakt heeft.” Op bladzijde 73 staat een toelichting op vraag en antwoord 25.2 Deze wordt in de discussie echter helaas (nog) niet meegenomen.

Interviews

Op zaterdag 4 mei 2019 verscheen in het Nederlands Dagblad een interview met de opstellers van de Gewone Catechismus. Daarin wordt niet gesproken over schepping (of evolutie). Wel wordt als afbeelding de 25e vraag en het antwoord weergegeven.3 Op donderdag 16 mei 2019 verscheen er een interview met de drie opstellers in het Reformatorisch Dagblad. Ook daarin wordt de Gewone Catechismus toegelicht. De interviewer vraagt aan de opstellers of het gedeelte over de evolutie een compromistekst is. Dr. Huijgen geeft aan dat dit juist niet het geval is. “Dat hele debat over schepping en evolutie wordt momenteel gevoerd met de laatste ernst alsof wanneer de wereld niet in zes dagen van 24 uur gemaakt zou zijn, je alles verliest. Waar het om gaat, is dat deze wereld Gods wereld is en op Hem gericht is.” Dr. Pleizier laat als antwoord weten: “Wie heeft ons bedacht en waartoe zijn wij gemaakt? De dingen eromheen moet je open kunnen laten”. Als laatste van de opstellers geeft dr. Te Velde aan dat het hier om een primaire geloofstekst gaat: “De wereld is door Gods wil en bedoeling geschapen. Dat is een heel ander perspectief dan van een spontane en toevallige evolutie”.4

Bewaar het pand

Vanuit Bewaar het Pand is kritisch gereageerd op de Gewone Catechismus en het interview in het Reformatorisch Dagblad. Doordat prof. Huijgen een van de drie opstellers is, zo geeft de auteur van het artikel aan, “zijn onze kerken ook betrokken bij dit project”. Ze verwijzen in het bericht naar vraag en antwoord 25 en het antwoord van prof. Huijgen aan de interviewer van het Reformatorisch Dagblad. Volgens het bericht wordt hier (in het interview) “een simplificatie toegepast, die de lezer op het verkeerde been zet”. Het zou hier niet alleen om een schepping van zes dagen gaan, alhoewel dat volgens de auteurs van dit bericht wel vastgehouden moet worden, maar om het expliciet ruimte geven aan de mogelijkheid van de evolutiegedachte. “Het kan namelijk kort of lang geduurd hebben, de soorten kunnen uit elkaar voortgekomen zijn. Hiermee is de evolutiegedachte ingevoerd en geaccepteerd.” Volgens de schrijvers heeft dat grote gevolgen. Ze noemen deze afwijking ernstiger dan de zaak over de positie van de vrouw (in het ambt)5 en dit brengt de kerken in verwarring. Als deze gedachten terrein winnen dan, zo zijn de schrijvers van mening, dan dreigen Adam alsook Christus te vervagen. Als laatste verwijzen ze nog naar de brede discussie die ontspon in het Reformatorisch Dagblad rond het boek van prof. Gijsbert van den Brink. In het komend nummer van het tijdschrift Bewaar het Pand zal dieper ingegaan worden op deze kwestie. Ze concluderen: “We mogen hopen en bidden dat de Heere onze kerken verder zal behoeden voor een totale afglijding van het Woord van God”.6

Reactie

In het Nederlands Dagblad verscheen op 23 mei 2019 in een nieuwsbericht een verwijzing naar bovengenoemd artikel van Bewaar het Pand. In een foto bij het bericht wordt nogmaals ‘het gewraakte antwoord’ getoond van vraag en antwoord 25. De schrijver van het artikel, Gerard ter Horst, verwijst naar een Twitterbericht van prof. Huijgen waarin hij laat weten “de kritiek als een goede aanleiding te zien om in gesprek te gaan”. Ter Horst verwijst daarnaast naar het bericht in het Reformatorisch Dagblad waarin Huijgen wat uitvoeriger ingaat op de kritiek (zie onder).7 Een dag eerder verscheen namelijk een bericht op de website van het Reformatorisch Dagblad dat later ook als artikel verscheen in de papieren versie.8 Naast een beschrijving van het bericht van Bewaar het Pand bevat dit artikel ook een reactie van prof. Huijgen. Volgens hem voert de ‘Gewone Catechismus’ geen evolutiegedachte in. Vraag en antwoord 25 willen de wetenschappelijke theorievorming juist laten voor wat die is. Hij zegt: “In de kerk houden we ons aan de eenvoudige geloofsbelijdenis. Laat wetenschappers hun werk doen. Wij belijden God de Vader, de Schepper van hemel en aarde”. Volgens de auteur van het RD-artikel verbaast het Huijgen dat Bewaar het Pand suggereert dat het hier om iets heel nieuws en ernstigs zou gaan. Huijgen verwijst daarbij naar de Beknopte Dogmatiek van prof. J. van Genderen (1923-2004) en prof. W.H. Velema (1929-2019). Volgens deze geleerden zou de theologie “zich niet op wetenschappelijke theorieën en modellen” moeten “vastleggen, hoe plausibel ze ook lijken, want ze hebben altijd iets voorlopigs. De scheppingsgeschiedenis van Genesis 1 en 2 en het scheppingsmodel van het creationisme vallen niet samen”.9 Huigen citeert Van Genderen en Velema verder: “Het heelal kan ouder zijn dan de meeste creationisten aannemen, zoals het ook veel groter is dan men vroeger vermoeden kon. Het geloof staat of valt daar niet mee”. Huijgen geeft aan dat hij dat laatste zou willen onderstrepen: “Een beetje ontspanning in de discussie kan geen kwaad”.10 Huijgen had liever gezien dat het bestuur van Bewaar het Pand eerst contact met hem had gezocht. Hij hoopt op een gesprek en “niet een nieuw statement op een website”. Vandaag (24 mei 2019) wilde het Nederlands Dagblad nog iets rechtzetten. In het korte berichtje laat prof. Huijgen weten dat ‘niet de opstellers van de Gewone Catechismus (…), maar de door hen opgetekende vraag en antwoord 25 (…) de wetenschappelijke theorievorming over de evolutietheorie [laten] voor wat die is’.11

Volgende week (in mei 2019, red.) verschijnt er een artikel in het tijdschrift Bewaar het Pand. Dan zullen we zien wat de bezwaren zijn van deze groep. In het komend artikel van dit drieluik zullen we kijken naar wat dr. J. van Genderen en dr. W.H. Velema schrijven over schepping en evolutie en of het terecht is dat prof. Huijgen deze geleerden citeert ter verdediging van deze zaak.

Dit artikel werd in 2019 geschreven.

Voetnoten

  1. Ik zou als we spreken over God dat met een hoofdletter schrijven, dus Zijn i.p.v. zijn.
  2. Pleizier, T.T.J., Huijgen, A., Velde, R.T. te, 2019, Gewone catechismus. Christelijk geloof in 100 vragen en antwoorden (Utrecht: KokBoekencentrum), p. 72. Zie ook deze website waar vraag en antwoord 25 inclusief toelichting op te vinden is: https://www.theoblogie.nl/vertrouwen-op-god/.
  3. Houtman, W., 2019, Een nieuwe catechismus voor nu, Nederlands Dagblad 75 (20.127): 7.
  4. Zwaag, K. van der, 2019, ‘Gewone’ catechismus belicht kern van geloof, Reformatorisch Dagblad Kruispunt 49 (39): 2-3.
  5. Over het onderwerp ‘vrouw in het ambt’ is binnen de CGK discussie.
  6. Het artikel is op de voorpagina van de website van ‘Bewaar het pand’ te vinden: https://www.bewaarhetpand.nl/.
  7. Horst, G. ter., 2019, Kritiek op ‘evolutieparagraaf’ in de Gewone Catechismus, Nederlands Dagblad 75 (20.143): 15.
  8. Redactie, 2019, Bewaar het Pand hekelt visie op evolutie in Gewone Catechismus, Reformatorisch Dagblad 49 (44): 2.
  9. Genderen, J. van, Velema, W.H., 1992, Beknopte Gereformeerde Dogmatiek (Kampen: Uitgeversmaatschappij J.H. Kok), p. 259-260.
  10. Ibid., p. 260.
  11. Anoniem, 2019, Rechtgezet, Nederlands Dagblad 75 (20.144): 13.

Archieven