Trilobieten zijn een van de bekendste bewoners van het Cambrium, een van de onderste fossielhoudende aardlagen die er gevonden worden. Ook in hogere aardlagen, tot en met het Perm, komen deze beesten voor. Kennis over hun anatomie kunnen we afleiden uit de fossielen die er worden gevonden. We kennen daardoor een grote diversiteit onder de trilobieten. Paleontologen hebben maar liefst 20.000 soorten beschreven. Daardoor weten we ook dat deze beesten verbazingwekkend complex zijn, in het bijzonder de trilobietenogen zijn een aanwijzing voor Intelligent Design. In het laatste nummer (28 juni 2024) van het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Science stond een artikel over een opmerkelijke trilobietenvondst in het Atlasgebergte (Hoge Atlas) van Marokko.
Men heeft daar onlangs een fossielhoudende aardlaag ontdekt waar iets bijzonders mee aan de hand is. In die aardlagen zijn trilobieten gevonden die uiterst goed en 3D bewaard zijn gebleven. Hierdoor kunnen valt er opnieuw meer te leren van de anatomie van deze beesten. Wanneer beesten snel begraven worden zullen ze beter bewaard blijven. Volgens de onderzoekers is dat hier ook gebeurd. De trilobieten zijn begraven in de as van een pyroclastische stroom (een superhete vulkanische modderstroom) die hun ondiepe mariene milieu binnendrong. In de wandelgangen wordt deze ramp daarom het Pompeï van de trilobieten of trilobietenpompeï genoemd. De trilobieten konden niet snel genoeg wegkomen en werden bedolven. Een geluk bij een ongeluk is, dat er nu opmerkelijke details te zien zijn, zoals de voelsprieten, het spijsverteringsstelsel en ander zacht weefsel. Dr. Greg Edgecombe, één van de onderzoekers, laat aan Eurekalert weten dat hij al bijna veertig jaar trilobieten bestudeerd heeft, maar dat hij nog nooit zó het gevoel heeft gehad naar levende dieren te kijken. “De 3D-conservatie hier is werkelijk verbazingwekkend.” Volgens hoofdonderzoeker dr. Abderrazak El Albani zouden we dit soort catastrofale pyroclastische stromen in de toekomst vaker aan een zorgvuldige inspectie moeten onderwerpen. Dit ‘gezien hun uitzonderlijke potentieel voor het invangen en conserveren van biologische resten, inclusief hun delicate zachte delen.’ Vanwege de vondst zijn we veel meer te weten gekomen over de anatomie van trilobieten en moeten zaken die eerder over deze beesten gedacht werden worden herzien. De redactie van Science zag ook de waarde van het verhaal in en heeft deze zelfs verheven tot coverstory. Veel creationisten beschouwen het Cambrium als zondvloedafzetting. Deze pyroclastische stroom, zo menen zij, zal dan aan het begin van de zondvloed zijn afgezet, toen het wateren nog niet de overhand hadden op de aarde. Hoe het ook zij, over deze vondst zal nog lang doorgesproken worden. Dat geldt zowel voor creationisten als voor naturalisten.
Science: El Albani, A., Mazurier, A., Edgecombe, G.D., Azizi, A., El Bakhouch, A., Berks, H.O., Bouougri, E.H., Chraiki, I., Donoghue, P.C.J., Fontaine, C., Graines, R.R., Ghnahalla, M., Meunier, A., Trentesaux, A., Paterson, J.R., 2024, Rapid volcanic ash entombment reveals the 3D anatomy of Cambrian trilobites, Science 384 (6703): 1429-1435.
Eurekalert: https://www.eurekalert.org/news-releases/1049560.
