Dr. Roelof Bisschop van de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) stelde 31 maart 2022 Kamervragen aan de minister van Primair en Voortgezet Onderwijs, Dennis Wiersma (MA).¹ Na bijna drie maanden verscheen er, op 28 juni 2022, een antwoord.² Deze brief is mede beantwoord door prof. dr. Robbert Dijkgraaf, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W).³

Respechtvol

De ministers geven aan bekend te zijn met het lesmateriaal en de leerlijn van de LHBTIQ+-belangenorganisatie COC Nederland en de oproep tot doorontwikkeling van deze leerlijn. In antwoord op de vragen twee tot en met vier van Bisschop geven de ministers aan dat het kabinet het belangrijk vindt dat ‘iedere leerling zichzelf mag zijn en dat niemand gepest wordt om wie die is, daarbij hoort ook dat leerlingen respectvol leren omgaan met seksuele- en genderdiversiteit’. Volgens de ministers draagt juist het besteden van aandacht aan en het bevorderen van het respect mee aan de sociale veiligheid van alle leerlingen. Er wordt verwezen naar een brief ‘Vrij en veilig onderwijs’ die 4 maart 2022 naar de Tweede Kamer is gestuurd.⁴ In deze brief werd aangegeven dat er specifiek aandacht zal (moeten) zijn voor LHBTIQ+-leerlingen.

Scholen verplicht

De scholen zijn volgens Wiersma en Dijkgraaf verplicht om invulling hieraan te geven. Deze verplichting is tot uitdrukking gekomen in kerndoel 38 voor het primair onderwijs, Burgerschapswet en Wet Sociale Veiligheid. In het kader hierboven wordt dit kerndoel weergegeven. De ministers: “Zo staat in dit specifieke kerndoel opgenomen dat leerlingen leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.” De opstellers van de brief wijzen erop dat de aanpassing van de burgerschapswet meer richting geeft aan scholen en dat deze minder vrijblijvend is. “In de wet is vastgelegd dat scholen leerlingen kennis en respect moeten bijbrengen voor de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en ieders grondrechten en dat scholen op een doelgerichte en samenhangende wijze werken aan burgerschapsvorming.” Sociale veiligheid staat voor de ministers voorop en dient gestimuleerd en gemonitord te worden door de scholen. Sociale veiligheid voor alle leerlingen is uitermate belangrijk en burgerschap kan bijdragen aan de vraag hoe wij als christen op een positieve manier leven in en bijdragen leveren aan onze samenleving. Verspreiden wij de aangename liefdesgeur van de Heere Jezus Christus? Paulus schrijft in 2 Korinthe 5:20: “Zo zijn wij dan gezanten van Christus wege, alsof God door ons bade wij bidden van Christus wege: laat u met God verzoenen.” (SV) De scholen dienen wegwijzers te zijn voor het aardse burgerschap en de leerlingen heen te wijzen en (zover het in ons vermogen ligt) ook voor te bereiden voor het hemelse burgerschap.

Scholen vrij

Of het lesmateriaal van COC Nederland hieraan voldoet is volgens de ministers niet aan de rijksoverheid om dat te beoordelen. De ministers: “Scholen hebben daarbij steeds de vrijheid om een eigen invulling aan deze verplichtingen te geven. Het staat scholen dus vrij het materiaal van het COC te gebruiken, maar ook om hier een eigen invulling aan te geven en ander materiaal te gebruiken.” Wiersma en Dijkgraaf tekenen hierbij aan dat scholen zich hierbij wel aan de wet dienen te houden en dat de inspectie scherp toezicht houdt op de invulling van burgerschap. De inspectie zal dit doen bij alle scholen ongeacht afkomst, kleur of religieuze overtuiging. In antwoord vijf herhalen de ministers nogmaals dat het aan scholen zelf is hoe ze invulling geven aan kerndoel 38 en dat scholen zelf mogen bepalen of ze daarbij gebruikmaken van materiaal van COC Nederland. Ouders en leerlingen hebben hierin ook een rol. De ministers: “Ouders en leerlingen kunnen kwesties via de vertegenwoordiging in de medezeggenschapsraad bij het schoolbestuur aankaarten. Indien daar aanleiding toe is, kan er een klacht worden ingediend via de daarvoor geldende klachtenregeling.” De vrijheid om zelf invulling te geven aan de invulling van kerndoel 38 leidt ook tot verantwoordelijkheid en de school mag daarop aangesproken worden. Verder geven de ministers aan dat er een verbod komt op het gebruik van leermiddelen die ‘antidemocratische of antirechtstatelijke elementen in zich dragen’. Hoe dit verbod in de praktijk eruit ziet wordt nog nader uitgewerkt, maar de ministers geven aan dat er geen aanleiding bestaat om aan te nemen dat deze antidemocratische of antirechtstatelijke elementen ook van toepassing zijn op het materiaal van COC Nederland.

Financiering

De laatste vraag van Bisschop gaat over financiële invloed van de overheid op de leermiddelenmarkt. De ministers geven aan dat er geen financiële invloed is op de leermiddelenmarkt. Wiersma en Dijkgraaf: “Omdat staatssteun vermeden moet worden, wordt elke subsidieverlening getoetst op staatssteun voordat de subsidie wordt verleend.” In het geval van COC Nederland gaat de subsidieverlening vooral om de zogenoemde Paarse Vrijdag ook binnen bassischolen bekend te maken. “Het is uiteindelijk aan scholen zelf om te bepalen of en hoe en of zij aan Paarse Vrijdag willen meenemen [sic].”⁵ Het is goed dat christelijke scholen het COC materiaal toetsen⁶ en een eigen leerlijn opzetten/eigen lesmateriaal ontwikkelen voor seksuele- en genderdiversiteit. Burgerschap is gelukkig uiteindelijk veel breder dan seksuele diversiteit. Christelijke scholen doen er daarom goed aan om het brede plaatje voor ogen te zien en seksuele diversiteit niet als stokpaardje te nemen waardoor de kernpunten van burgerschap ondersneeuwen. We hoeven seksuele- en genderdiversiteit niet te hypen zoals dit momenteel in onze seculiere samenleving wordt gedaan.

Voetnoten

1. https://oorsprong.info/bisschop-stelt-kamervragen-naar-aanleiding-van-nieuwe-leerlijn-genderdiversiteit-van-coc-en-de-doorontwikkeling-daarvan/.
2. Dit is tien dagen nadat ik dit artikel schreef: https://oorsprong.info/na-twee-maanden-nog-geen-antwoord-van-de-minister-op-kamervragen-van-dr-roelof-bisschop-aangaande-leerlijn-coc-nederland/.
3. Het antwoord van de ministers is hier te vinden: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/06/28/antwoorden-op-kamervragen-over-het-lesmateriaal-en-de-leerlijn-van-coc-over-genderdiversiteit-en-het-voornemen-tot-doorontwikkeling.
4. Het gaat om deze brief: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/03/04/veilig-en-vrij-onderwijs.
5. De laatste zin van de brief is krom geformuleerd. Deze zal waarschijnlijk zo luiden: “Het is uiteindelijk aan scholen zelf om te bepalen of en hoe zij aan Paarse Vrijdag willen deelnemen.”
6. COC lesmateriaal draagt de naam Astra en kan in de volgende link getoetst worden of dit ook aansluit bij de christelijke normen en waarden: https://basisschool.coc.nl/.