Home » 2023 » oktober (Pagina 3)

Maandelijkse archieven: oktober 2023

Omkleden!

12 oktober 2023

De eerste Smienten zijn in onze regio al weer te zien. Of deze vroege vogels in ons land hebben gebroed, of hier overzomerd hebben, of vroege trekkers zijn, is niet te zeggen. Het opvallende aan deze Smienten is het verenkleed van de mannetjes, de woerden. Ze hebben namelijk nog niet geruid naar hun broedkleed en hebben nog vrijwel geheel hun eclipskleed. Hierdoor lijken ze behoorlijk op de vrouwtjessmienten!

Op de foto, van 2 oktober 2020, ziet u vijf smienten. Van het drietal rechts draagt de middelste duidelijk het eclipskleed: lijkt op adult vrouwtje, maar meer bruinachtig rossig getint. (Mannetje in bruiloftskleed: grijs met wit lichaam, borst grijsachtig roze en prachtige roomgele kruin).

Wat nu te verstaan onder een eclipskleed? Veel vogels kennen een zomerkleed en een winterkleed. Een winterkleed is dikker, vaak ook grauwer van kleur. Het zomerkleed is dunner en in de regel mooier met het oog op de paartijd. Het zomerkleed is dus eigenlijk een bruiloftskleed. Het winterkleed wordt door volledige rui na de broedtijd gevormd. De vogels kunnen dan een korte tijd niet vliegen. Door het inwisselen van de opvallende veren voor een verenkleed als dat van de vrouwtjes, zijn de mannetjes in deze kwetsbare periode net zo goed gecamoufleerd als de vrouwtjes. Wonderlijk dat omkleden! Het eclipskleed is dus het winterkleed, dat alleen gedragen wordt in het najaar. In de loop van oktober krijgen de mannetjes namelijk steeds meer hun fel gekleurde veren terug en dragen ze dat verenpak de rest van het hele jaar.

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2023, Omkleden!, Het GemeenteNieuws 22 (40): 14 (artikel).

Advertentie ‘Bijbel & Wetenschap 2023’ zaterdag 21 oktober 2023 D.V.

11 oktober 2023

Begin deze maand viel Weet Magazine op de mat. In dit drieëntachtigste nummer is een advertentie geplaatst van het congres. Hieronder is de advertentie te vinden en hier kunt u uzelf aanmelden.

‘Niettemin biedt dit boek een schat aan informatie dat met groot enthousiasme wordt opgediend’ – Bespreking ‘Vergeten Rijkdom’

10 oktober 2023

Daniël de Waele, docent Nieuwe Testament aan het Hoger Instituut voor Protestantse Godsdienstwetenschappen te Brussel, ontpopt zich als een productief schrijver. Twee jaar geleden brak hij bij een breed publiek door met zijn veel geprezen handboek Ontluikend christendom, waarin hij de ontwikkeling van het christendom in haar Joodse en Grieks-Romeinse context beschrijft. Sindsdien heeft hij alweer twee nieuwe boeken geschreven.

In Vergeten rijkdom behandelt hij de veelkleurige literatuur van Israël uit de periode van de zesde eeuw voor Christus tot de eerste eeuw na Christus, waarbij het accent ligt op literatuur die buiten de bijbelse canon valt en daardoor minder bekend (‘vergeten’) is.

De Waele begint met inleidende hoofdstukken over de historische achtergrond, over technische aspecten van het schrijven, wie schreven er, in welke taal, op welke manier en met welk materiaal, en over de ontstaansgeschiedenis en de verschillende vertalingen en versies van de Tenach (het Oude Testament). De boeken van het Nieuwe Testament laat hij buiten beschouwing, omdat hij daarover al eerder een boek had geschreven. Dan volgen hoofdstukken over verschillende soorten buiten-bijbelse literatuur: pseudepigrafische literatuur, de Dode Zeerollen, rabbijnse literatuur en Griekstalige literatuur uit de diaspora.

De pseudepigrafische literatuur is het meest omvangrijk. Deze geschriften werden gepubliceerd onder pseudoniem van gezaghebbende bijbelse personen als Abraham, Jozef en Mozes en gaan vaak in op allerlei vragen die door het lezen van de Tenach worden opgeroepen, maar daarin niet of nauwelijks worden behandeld. Wat gebeurde er met Adam en Eva toen ze uit het paradijs werden verdreven? Welke hemelse gezichten kreeg Henoch? Wie waren de godenzonen die seksuele omgang hadden met de dochters van de mensen? Wat deed Jaël nog meer, nadat zij Sisera gedood had? Ook de theodiceevraag (over de relatie tussen God en het kwaad) komt veelvuldig aan de orde. Hierbij wordt ook apocalyptische literatuur uit die periode behandeld (hoewel niet alle apocalyptische boeken pseudepigrafisch zijn) die van belang is om de apocalyptische geschriften uit de Bijbel (delen van Ezechiël, Daniël en de Openbaring aan Johannes) beter te begrijpen.

De Waele is ook in dit boek weer een uitstekende docent en een boeiende verteller. Hij weet steeds een gevarieerde selectie te maken van teksten die representatief zijn voor de verschillende genres en thema’s en die met treffende voorbeelden te illustreren. Daarbij plaatst hij de literatuur steeds in de context van religieuze en culturele ontwikkelingen in het Middellandse Zeegebied en het Oude Nabije Oosten. Onnauwkeurigheden zijn bij een handboek met zo’n brede opzet helaas onvermijdelijk. Om te zeggen dat de koningen David en Salomo wel literaire maar geen archeologische sporen hebben nagelaten (blz. 103), is na de ontdekkingen van de afgelopen decennia, onder meer de Tel Dan stele, de Mesha stele en opgravingen in Khirbet Qeiyafa, niet meer vol te houden.

Niettemin biedt dit boek een schat aan informatie dat met groot enthousiasme wordt opgediend. Het is net als zijn vorige boek fraai uitgegeven, gebonden, voorzien van een verklarende woordenlijst en literatuurverwijzingen voor verdere studie. Dit toegankelijke overzicht van de buiten-bijbelse Joodse literatuur uit die periode kan een goede dienst bewijzen om de bijbelse boeken in hun literaire context te lezen.

Dit artikel is met toestemming overgenomen uit De Waarheidsvriend. De volledige bronvermelding luidt: Heikoop, D.M. van, 2023, Boekbespreking, De Waarheidsvriend 111 (38): 18.

Dr. M. Klaassen: “Het blijft niet zoals het is” – In gesprek met Florian

9 oktober 2023

Een jaar geleden ging Florian Pronk in gesprek met predikant en theoloog dr. Maarten Klaassen. Hieronder is het interview te bekijken of te beluisteren.

‘In die opzet zijn de schrijvers vanuit hun geloofsperspectief in zekere zin geslaagd’ – Bespreking van de bundel ‘Inzicht: Wetenschap voor Gods aangezicht’

7 oktober 2023

Deze bundel heeft tot doel om christelijke wetenschappers verantwoord te laten spreken over de waardevolle relatie die zij tussen geloof en wetenschap waarnemen. Op basis daarvan willen ze hun achtergronden en keuzes belichten. Achttien mannelijke deskundigen kruipen in de pen om dat op hun manier te doen. Zes artikelen in de bundel gaan over theologische fundamenten van het christelijk geloof, vier over lessen uit de (kerk) geschiedenis, drie over wetenschapsvisies en filosofie en vijf over de natuurwetenschappen.

Het doel van de artikelen is telkens aan te tonen dat wetenschap en christelijk geloof niet met elkaar in strijd zijn. Wat betekent het om op die manier in studie en wetenschap bezig te zijn als je zelf wel in God gelooft? (p. 8) In die opzet zijn de schrijvers vanuit hun geloofsperspectief in zekere zin geslaagd. Wel verschillen de artikelen zeer sterk in wetenschapsniveau. De lezer zal daarbij merken dat elk artikel een afzonderlijke bijdrage is die afhankelijk van de eigen interesses, vooronderstellingen en achtergrond meer of minder aanspreekt.

Doordat het niet de bedoeling is in dit korte bestek alle artikelen te bespreken, noem ik twee wetenschappelijke topartikelen uit de bundel. Het betreft ‘De ene Schepper en de vele goden’ en ‘Wiskunde en geloof in het spoor van Newton en Gödel’. Het eerste artikel onderzoekt in hoeverre de breed aanvaarde evolutionaire godsdienstontwikkeling van polytheïsme naar monotheïsme nog te verdedigen valt en laat de hiaten in dat wetenschapsmodel zien. Het tweede artikel toont vanuit de geschiedenis aan hoe sterk vooronderstellingen in de wiskundewetenschappen een rol speelden.

Elk artikel wil daarbij aan geïnteresseerden en jongeren uit de hogere leerjaren van de middelbare school (p. 8, 11) laten zien wat er binnen de christelijke wetenschap aan waardevols te vinden is. Wel dient de lezer te beseffen dat de schrijvers er niet op uit zijn om in gesprek te gaan met andersdenkende of niet-christelijke wetenschappers. Het bedrijven van ‘wetenschap voor Gods aangezicht’ demonstreert vooral het spreken over wetenschap vanuit de eigen geloofsovertuiging.

De redactie maakte de keuze om aan bovengenoemde vier thema’s grote aandacht te besteden (theologie, geschiedenis, filosofie, natuurwetenschap). Ze erkent echter dat de artikels illustratief zijn en niet alle bloemen in het veld bespreken (p. 10). In mijn eigen Vlaamse context ervaar ik als leerkracht op de middelbare school dat christenen vooral worstelen met dateringsvraagstukken vanuit de geologie en biologie. Een reflectie op deze vraagstukken ontbreekt echter in de bundel. De reden hiervoor is dat de redactie vermoedt dat in de door haar gekozen vakgebieden de grootste uitdagingen liggen op het gebied van het Schriftgezag (het onderwerp dat de bundel voorop plaatst). Vooral de keuze om Genesis 1-2 als historisch verslag te lezen, stoot in de maatschappij en het daarbij horende onderwijs op verzet. Daarbij is er echter niet enkel te denken aan vraagstukken rondom Genesis 1-2, maar juist ook aan dateringskwesties van het universum, de mensheid en elementen zoals een wereldwijde watervloed.

Hoewel ikzelf het Schriftgezag van Genesis vanuit mijn evangelische geloofsvisie hoog wil houden, liggen daar in de gesprekken tussen wetenschap en geloof grote vraagstukken die roepen om de vraag naar mogelijke combineerbaarheid. Wie vanuit het christelijk geloof een bundel zoekt die aantoont hoe wetenschappers vanuit dezelfde christelijke geloofsovertuiging wetenschap proberen te bedrijven zal veel vreugde aan het boek beleven. Wie vanuit datzelfde christelijke geloof wil leren hoe een besef van vooronderstellingen het gesprek tussen het christelijke geloof en de algemene wetenschap vooruit kan helpen, zal echter minder voorbeelden daarvan in dit boek tegenkomen, aangezien het niet die doelstelling heeft.

De bundel is via dit bestelformulier verkrijgbaar.

Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit StudieBijbel Magazine. De bronvermelding luidt: Hausoul, R.R., 2023, Inzicht. Wetenschap voor Gods aangezicht, StudieBijbel Magazine 17 (1): 24-25.

Voetnoten

Tussentijdse nieuwsbrief d.d. 5-10-2023 met het persbericht voor het congres ‘Bijbel & Wetenschap 2023’

5 oktober 2023

Zoals we in de vorige nieuwsbrief beloofd hebben, sturen wij u het persbericht van het komende congres ‘Bijbel & Wetenschap 2023’ op 21 oktober 2023 D.V. Dit persbericht werd afgelopen dinsdag verzonden naar diverse media. Het persbericht is ook via deze link te bekijken en verder te verspreiden. U kunt de flyer hier downloaden. Wilt u het congres financieel of op een andere wijze ondersteunen dan kunt u via deze link de mogelijkheden daartoe bekijken. Hieronder volgt het persbericht.

  • Op 21 oktober 2023 D.V. organiseert Fundamentum een congres ‘Bijbel & Wetenschap’ in ‘De Bron’ te Hardinxveld-Giessendam.
  • Verwondering over Gods schepping is het thema.
  • Tien gepromoveerde wetenschappers spreken over theologie, medische ethiek en natuurwetenschap.
  • Ter bestrijding van de onkosten wordt een entree 10 euro (7,50 voor studenten) gevraagd.
  • Het congres is ook kosteloos thuis te volgen via de livestream.
  • Meer informatie is te vinden via www.oorsprong.info/congres.

 
HARDINXVELD-GIESSENDAM – Gods schepping en menselijke verwondering zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. De schoonheid en complexiteit van het Boek der Natuur doet ons duizelen. Het bestuderen hiervan laat ons met een oude dichter uitroepen: ‘Wat is de mens, dat Gij zijner gedenkt, en de zoon des mensen, dat Gij hem bezoekt?’ Deze scheppingsverwondering is het ultieme doel van het congres ‘Bijbel en Wetenschap 2023’. Dit congres, met een tiental gepromoveerde wetenschappers, wordt georganiseerd door Fundamentum. Tot eer van onze Schepper en tot heil van de naaste, dat is de wens van de organisatie.
 
Het congres wordt op 21 oktober 2023 D.V. georganiseerd in De Bron aan de Maasstraat 1 te Hardinxveld-Giessendam. Het congres wordt, als zijn gezondheidstoestand het toelaat, geopend door Jan van Meerten. De thema’s op het congres omvatten drie onderdelen: een theologisch gedeelte, een medisch-ethisch gedeelte en een natuurwetenschappelijk gedeelte. We starten het theologische gedeelte met een lezing van dr. Henk van den Belt over het Sola Scriptura van de Reformatie en waarom dit nog steeds relevant is voor deze tijd. De tweede theologische lezing wordt verzorgd door dr. Pieter Lalleman. Hij zal ons inleiden in de historische betrouwbaarheid van de Evangeliën. We verwonderen ons in dit theologische gedeelte over (de overlevering van) Gods Woord. Na deze twee theologische lezingen volgt er een medisch-ethische lezing van dr. Bert-Jan Heusinkveld. Naar aanleiding van zijn proefschrift ‘De betere mens’ zal deze ethicus zich verwonderen over het menselijke medisch-wetenschappelijke vernuft om te komen tot mensverbetering, maar ook verkennen wat de medisch-ethische grenzen hiervan zijn. Mag alles wat kan?
 
Het grootste deel van de congrestijd gaat uit naar natuurwetenschappelijke verwondering. Na de etenspauze, waarbij een eenvoudige lunch verzorgd zal worden door de organisatie, trapt astrofysicus dr. Herbert Koekkoek dit gedeelte af met fotografische verwondering over het heelal. Na deze macro-wereld dalen we af naar slechts één, maar onmisbaar, element: water. Dat water een alledaags wonder is, dat is te zien in ontwikkelingslanden waar (soms) uren gelopen moet worden voor schoon drinkwater. Dr. Gerdien van Genderen-de Kloe geeft een lezing over de wereld van water. Dr. Nico Overeem brengt ons met zijn lezing in de wereld van de pathogenen. Zijn deze ziekteverwekkers speciaal gemaakt om zich aan te passen? Dat lijkt een tegenstrijdigheid. Dr. Jan-Hermen Dannenberg is uitgenodigd om te spreken over de wonderlijke eigenschappen van DNA. Tenslotte sluit dr. Roel Jongeneel het dagprogramma af door met ons te kijken naar economie en rentmeesterschap. We kunnen ons verwonderen over de schepping, maar de mens kan met zijn handelen ook de schepping verwoesten. In hoeverre kunnen we dankbaar en verantwoord omgaan met het goed dat aan ons is toevertrouwd?
 
Het avondprogramma zal alleen via de livestream worden uitgezonden. In de avond zijn twee Angelsaksische sprekers uitgenodigd. Dr. Danny Faulkner denkt met ons na over creationistische astronomie en dr. Kenneth Coulson heeft als aardwetenschapper stromatolieten bestudeerd en wil zijn kennis met ons delen. Zijn interpretatie van deze paleontologische verschijnselen heeft gevolgen voor de kijk op de start van de zondvloed. Fundamentum is een creationistische organisatie. We geloven en belijden een zesdaagse schepping door God, een historische zondeval en de Heere Jezus Christus als ‘enig middel, waardoor wij deze straf zouden kunnen ontgaan en wederom tot genade komen’.  De bekende theologische vierdeling van schepping, zondeval, verlossing en voleinding. Sprekers en schrijvers die worden uitgenodigd kunnen verschillend denken over de invulling en de natuurwetenschappelijke gevolgen van deze belijdenis, maar zijn er in ieder geval van overtuigd dat God de Schepper is van hemel en aarde.
 
Deelname aan dit congres is mogelijk door aanmelding via de webpagina www.oorsprong.info/congres. De entree voor het congres bedraagt 10 euro als regulier tarief en 7,50 euro voor studenten. Dit geringe bedrag wordt gebruikt ter bestrijding van de onkosten. Voor mensen die slecht te been zijn, te ver weg wonen of om andere reden verhinderd zijn wordt het congres ook via de livestream uitgezonden. Hiervoor is een afzonderlijke webpagina aangemaakt: www.oorsprong.info/livestream-congres-2023. Deze livestream is kosteloos en vrij toegankelijk. Het programma is geschikt voor geïnteresseerde leken, studenten en academici. Ook opvoeders, onderwijsgevenden en onderwijsondersteunend personeel, predikanten en overige kerkelijke werkers kunnen tijdens dit congres nieuwe inzichten opdoen, die ze daarna kunnen gebruiken in de klas of in de kerk. Mensen die kritisch staan tegenover de schepping door God of daaraan twijfelen, zoals atheïsten en agnosten, worden door de organisatie ook uitgenodigd. Het is de wens van de organisatie dat dit congres mag leiden tot Gods eer en tot heil van de naaste.

Website 

De website ‘Oorsprong‘ wordt elke maand goed bezocht. Elke dag verschijnen er artikelen over het vraagstuk geloof en wetenschap. Welke artikelen worden veel gelezen of zijn nieuw? Hieronder een greep van vijf artikelen. Veel zegen bij het (her)lezen of het (opnieuw) kijken hiervan.

(1) Moederziel alleen overgebleven? (geschreven door ir. Henk van der Kooij).
(2) De buitengewone ontstaansgeschiedenis van de Noorse fjorden (geschreven door drs. Hans Hoogerduijn).
(3) Kunstenares maakte duizenden beeldjes van Asjera: wie is deze heidense godin? (geschreven door dr. Mart-Jan Paul).
(4) Kees van Helden (Kies Leven) over gedenkplaats voor vrouwen die lijden na een abortus (video met Kees van Helden op Family7).
(5) Vlaamse ondernemer, politicus en miljardair Fernand Huts geeft miljoenen uit aan een Tyrannosaurus rex (geschreven door Jan van Meerten)

De volgende nieuwsbrief verschijnt, als de Heere leven en gezondheid geeft, op 31 oktober 2023 D.V. Tussentijds zal met u de link naar de livestream van het congres nog gedeeld worden. (Iemand laten) Aanmelden voor deze nieuwsbrief kan hier.

Moederziel alleen overgebleven?

5 oktober 2023

In juni vond ik zeven klutennesten in de Gouverneurspolder bij Ochten (Hét GemeenteNieuws van 12 juli). Van zeker drie nesten kwam door vertrapping van vee niets terecht. Hoe verging het de andere nesten?

Op 6 juli zag ik slechts twee broedende Kluten en aan de waterkant één paar met drie klutenbolletjes. Na het uitkomen van de legsels verplaatsen de Kluten zich namelijk naar het nabije water om met hun kuikens te foerageren. Kleine klutenkuikens eten vrijwel continu. Ruim een week later: twee alarmerende paren met een onbekend aantal kleine jongen. Verder twee volwassen Kluten rustend, geen jongen te zien: rustend in de vegetatie (grotere jongen rusten vaker op droge delen)? Op 22 juli slechts twee alarmerende paren met in totaal maximaal vijf jongen. Mijn totaalindruk: de zeven broedparen hebben 0,7 tot hooguit 1 jong per paar grootgebracht. Ecoloog Jan van der Winden stelde in 2018 een broedsucces van 1,7 tot 2 jong per paar vast voor de Marker Wadden! Dus globaal 2x hoger. Maar daar loopt geen vee rond. Vogelbescherming adviseert niet voor niets: heeft u als agrariër broedende Kluten op uw land, schakel dan de lokale agrarische natuurvereniging in, want nesten moeten dan beschermd worden tegen vertrapping. Op 18 augustus nog maar één juveniele (volgroeide) Kluut gespot. Moederziel alleen overgebleven? Ach, het is waar, richting volwassenheid moet je leren op eigen klutenstelten te staan. Maar wij mensen hebben ook een taak. Wij hebben de natuur te behouden en te beheren. Dat we goede rentmeesters zijn!

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2023, Moederziel alleen overgebleven?, Het GemeenteNieuws 22 (36): 7.

‘Trueman wil de vinger leggen bij achtergronden ideologische strijd’ – Bespreking ‘Een vreemde nieuwe wereld’

3 oktober 2023

Carl Trueman, hoogleraar Bijbel en godsdienstwetenschappen aan het Grove City College (VS), schreef in 2020 het wetenschappelijke werk The Rise and Triumph of the Modern Self. Op verzoek publiceerde hij de essentie hiervan in een meer toegankelijke uitgave. Eind 2022 verscheen de Nederlandse vertaling. Wie het succes van de seksuele revolutie wil begrijpen, en dan vooral van de lhbti-beweging, krijgt in dit boek een rake cultuuranalyse aangereikt.

Aan de hand van verlichte denkers als Rousseau, Nietzsche, Marx en Freud laat Trueman zien hoe de westerse wereld in de greep is gekomen van het ‘expressieve individualisme’, een ideologie die de menselijke identiteit primair verstaat vanuit de seksuele gerichtheid. Dit gaat gepaard met de inmiddels politieke opdracht de morele en maatschappelijke structuren uit de weg te ruimen die belemmerend en onderdrukkend zijn om volgens mijn eigen authentieke, psychische, seksuele zelf te handelen. Wat goed is en fout, wordt bepaald door wat ik fijn vind en niet fijn.

Ook technologische mogelijkheden, waarmee wij de natuur en zelfs ons lichaam naar eigen hand kunnen zetten, spelen hierbij een rol. Evenals het internet vol alternatieve verhalen en gemeenschappen, die vormend zijn voor onze identiteit en die de plaats innemen van vroegere ankerpunten als kerk, gezin en natie.

Volgens Trueman zijn ‘traditionele christenen’ door deze ontwikkelingen in een wereld terechtgekomen die vijandig staat ten opzichte van hun overtuigingen. Dit blijkt vooral in de confrontatie met het transgenderisme. Immers, als het fundamentele onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk wegvalt, heeft dat grote gevolgen voor onze opvattingen over privacy en veiligheid, goede manieren en fatsoen, gedrag in het openbaar en zedigheid. Bovendien – Trueman geeft daarvan ook voorbeelden – leidt dit tot een ‘cancelcultuur’. Opvattingen die de transgenderideologie bekritiseren worden gecensureerd. Het zet de vrijheid van meningsuiting en van godsdienst onder druk. Trueman besluit met een hoofdstuk waarin hij christenen oproept tot het organiseren van een tegencultuur. Concreet gaat het dan om het tonen van een ware visie op mens-zijn. Daarbij pleit hij voor aandacht voor de natuurwet, de betekenis van het lichaam en de vorming van onze intuïties door aanbidding. Deze insteek vraagt om kritische, bijbels-theologische reflectie. Te meer omdat Trueman nauwelijks oog heeft voor de complexiteit, nood en worsteling die ook christenen kunnen ervaren inzake gender, geaardheid en geslacht. Dat laatste is een pijnlijk gemis en werpt voor mij een schaduw over het geheel van het boek. Omdat Trueman er echter vooral op uit is de vinger te leggen bij de achtergronden van een ideologische strijd die woedt, blijft overeind staan dat hij veel inzichten biedt om over na te denken.

Dit artikel is met toestemming overgenomen uit De Waarheidsvriend. De volledige bronvermelding luidt: Meijeren, G.M. van, 2023, Boekbespreking, De Waarheidsvriend 111 (34): 10.

Kunstenares maakte duizenden beeldjes van Asjera: wie is deze heidense godin?

2 oktober 2023

Kunstenares Marieke Ploeg heeft 3000 beeldjes van de godin Asjera gemaakt en in Maarssen tentoongesteld. Ze vraagt hiermee aandacht voor de vrouwelijke verschijningsvorm van de God van Israël. Volgens haar werd Asjera enkele millennia terug vereerd als de wederhelft van Jahweh. Na de verwoesting van de tempel (586 voor Christus) was er voor haar geen plaats meer in de steeds patriarchaler wordende samenleving.

Op de website van de kunstenares staat te lezen: “Ooit werd God aanbeden als echtpaar. In de oude tempel van Jeruzalem stonden ze zij aan zij, Jahweh en Asjera, een mannelijke en een vrouwelijke verschijningsvorm van God.” Volgens haar veranderde de situatie tijdens de Babylonische ballingschap: “De identiteit van het volk wordt verstevigd en de verhalen in lijn gebracht met de heersende machtsstructuren. Er is in het oude testament nog maar ruimte voor één God, en die God is een man. Deze jaloerse God duldt geen anderen naast zich, zèlfs niet zijn vrouwelijke wederhelft. Hij laat Asjera’s beelden stukslaan, haar heilige palen afbreken en veroordeelt haar verering als afgoderij.”1 De kunstenares stelt zich als doel om de vrouwelijke helft van God weer zichtbaar te maken.

De Kanaänitische godsdienst

Levensboom van Ašerah. Bron: Wikipedia.

Over de actie van de kunstenares valt veel te zeggen, op zijn minst dat haar toelichting veel historische onjuistheden bevat.

Het Oude Testament verschaft inlichtingen over de godsdienst van de Kanaänieten, maar dat gebeurt heel fragmentarisch, omdat de nadruk ligt op de verschillen met de godsdienst van Israël. Vanuit buitenbijbelse teksten en archeologische vondsten hebben we aanvullende informatie. Vooral een grote bibliotheek van kleitabletten, in 1929 gevonden in Ugarit, een havenstad aan de Syrische kust, biedt veel inzage in de Kanaänitische godsdienst rond 1200 voor Christus.

In de Ugaritische teksten is Asjera de echtgenote van de god El. Ze wordt omschreven als ‘vrouwelijke schepper en verwekster van de goden’. Alle goden krijgen de benaming van ‘zonen van Asjera’. Soms wordt ze omschreven als Qudshu (‘heilige’). In het Oude Testament wordt ze echter niet als partner van El, maar als gezellin van de god Baäl genoemd (Richteren 3:7; 1 Koningen 18:19; 2 Koningen 23:4). Tevens komen we daar Astarte als partner van Baäl tegen (Richteren 2:13; 10:6). Blijkbaar vallen Asjera en Astarte inmiddels vaak samen en worden ze niet langer onderscheiden.

In veel gevallen duidt het woord Asjera in het Oude Testament een symbool aan, zoals een boom, een boomstronk of een houten afbeelding als verwijzing naar de godin (zie 2 Koningen 23:6-7). In ieder geval is Asjera een godin die in de Kanaänitische godsdienst vereerd werd.

Het Oude Testament maakt duidelijk dat de verering van de Kanaänitische goden grote aantrekkingskracht had op de Israëlieten. Daarom staan er zoveel waarschuwingen tegen die verering in de Bijbel. Die staan al in het boek Deuteronomium, daterend nog voor de intocht in het beloofde land. De Israëlieten krijgen daar de opdracht de heidense heiligdommen te vernietigen. Ze mogen naast een plaatselijk altaar voor de God van Israël geen Asjera(paal) plaatsen (Deut. 16:21). Dit Bijbelboek stamt uit de tijd van Mozes, circa 1400 voor Christus. Ook in de boeken Jozua en Richteren wordt duidelijk dat de Israëlieten zich niet mogen inlaten met de Kanaänitische goden.

Hetzelfde valt te lezen bij profeten uit de tijd van de koningen. Het betekent dat ruim voor de ballingschap (in de 6e eeuw v.Chr.) deze Kanaänitische godsdienst al afgewezen werd. Het is echt een verkeerde voorstelling van zaken om grote koerswijzigingen in de tijd van de ballingschap aan te nemen. De verering van Asjera heeft nooit een officiële plaats ingenomen in de godsdienst van Israël. En het is een geheel ongefundeerde bewering dat er ooit een beeld van haar in de tempel in Jeruzalem was.

Daar komt nog bij dat er ook een afbeelding van de God van Israël in de tempel in Jeruzalem gestaan zou hebben (“In de oude tempel van Jeruzalem stonden ze zij aan zij, Jahweh en Asjera”). Dit druist geheel in tegen het afbeeldingsverbod in de Bijbel. Het was de Israëlieten niet toegestaan een afbeelding van hun God te maken (zie de Tien Geboden). In de tabernakel en later in de tempel stond de ark van het verbond op de heiligste plaats.

Archeologische vondsten

De polemiek in de Bijbel geeft wel aan dat in de praktijk allerlei Israëlieten Baäl en Asjera vereerden. Dat blijkt ook uit archeologische vondsten. Er zijn zelfs enige teksten gevonden die JHWH, de God van Israël en Asjera met elkaar verbinden, bijvoorbeeld in Kuntilled ‘Ajrud. Het betekent dat Asjera door sommigen beschouwd kan zijn als de echtgenote van JHWH. Wanneer allerlei goden en godinnen gelijkgeschakeld werden, hoeft het niet te verbazen dat er ook zulke opvattingen waren. Deze vondsten geven aan dat het verzet van de profeten gericht was tegen bestaande praktijken. Maar er is geen enkele aanwijzing dat dit ooit de officiële opvatting geweest is.

Het is een wonderlijke opvatting dat in de tijd van de ballingschap, met allerlei gebrek aan middelen, ineens de eeuwenoude geschriften van Israël herzien zouden worden. En dat die herziene geschriften ook nog aanvaard zouden worden in allerlei verspreid wonende groepen, zowel in Babel als in Jeruzalem en omgeving. Die herziening zou niet alleen betrekking hebben op de kern van het geloof, maar ook de patriarchale inrichting van de maatschappij. De patriarchale benadering treffen we echter in alle Bijbelboeken van het Oude Testament aan, en is bij Abraham, Izak en Jakob al waarneembaar.

Monotheïsme

Een volgend punt is het monotheïsme. In de wetenschappelijke wereld is het gangbaar om aan te nemen dat er eerst een veelgodendom was en dat pas later de verering van één god opkwam. Een recent boek als Godenschemering van Daniël De Waele gaat ook daarvan uit. Er zijn echter veel argumenten om aan te nemen dat er eerst één Schepper vereerd werd en dat daarna andere godsdiensten ontstaan zijn. Dat heb ik nader uitgewerkt in het hoofdstuk ‘De ene Schepper en de vele goden’ in de bundel Inzicht. Wetenschap voor Gods aangezicht (2023).2

De conclusie is dat de kunstenares een onjuiste voorstelling van zaken geeft over de godsdienst van Israël. Ze meent terug te keren naar een vroegere vorm daarvan, maar helaas propageert ze de verering van een heidense godin. Het is triest dat het Bijbels museum daaraan meewerkt.3

Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website CVandaag. Het originele artikel is hier te vinden.

Voetnoten

Statistieken van de website oorsprong.info – September 2023

2 oktober 2023

De maand september 2023 is alweer ten einde. Deze maand was er meer websitebezoek dan de vorige maanden. Hieronder vindt u een top-10 van de drukst bezochte dagen (in het aantal weergaven). Daaronder vindt u een top-10 van meest gelezen artikelen in de maand september 2023. U kunt deze artikelen (nog een keer) lezen of bekijken door op de titel te klikken. De statistieken van de maand augustus zijn hier gepubliceerd.

Top-10 drukste dagen

Hieronder de top-10 van de drukste dagen deze maand voor de website oorsprong.info. We zien dat het bezoek vaak komt door een nieuw gepubliceerd artikel. Of dat een ouder artikel opnieuw in de picture komt, doordat wijzelf, een vriend of kennis deze deelt via social media of e-mail.

  1. 1 september 2023 met 1.110 weergaven.
  2. 27 september 2023 met 865 weergaven.
  3. 6 september 2023 met 643 weergaven.
  4. 22 september 2023 met 626 weergaven.
  5. 23 september 2023 met 510 weergaven.
  6. 21 september 2023 met 507 weergaven.
  7. 19 september 2023 met 506 weergaven.
  8. 7 september 2023 met 503 weergaven.
  9. 30 september 2023 met 485 weergaven.
  10. 20 september 2023 met 472 weergaven.

Top-10 meest bezochte artikelen

Hieronder de top-10 van de meest bezochte artikelen van de maand september 2023. Er werden 112 artikelen gepubliceerd waarvan de meesten raakvlakken hadden met genealogie. Het aantal weergaven geldt alleen deze maand en het totaal aantal weergaven ‘aller tijden’ kan per artikel hoger liggen.

  1. Rouwdienst en begrafenis Jerphaas Karel (Jarco) van Meerten (2015-2022) met 757 weergaven.
  2. NGK-predikant schrikt van ‘transgender-brochure’ NPV: terecht? met 383 weergaven.
  3. Urker huisarts en voormalig Urker predikant belijden het klassieke scheppingsgeloof en verwonderen zich over Gods schepping met 309 weergaven.
  4. Volt Nederland wil bijzonder onderwijs de das om doen – Pleidooi voor afschaffen bijzonder onderwijs in concept verkiezingsprogramma met 278 weergaven.
  5. Flyer congres ‘Bijbel & Wetenschap’ op 21 oktober 2023 D.V. met 255 weergaven.
  6. Interview met dr. Carl Trueman door dr. Maarten Klaassen van Bijbels Beraad M/V met 160 weergaven.
  7. Appelavond ‘Vreemde Nieuwe Wereld’ te Katwijk aan Zee – Opname 25 januari 2023 met 158 weergaven.
  8. Hoe hebben vissen de zondvloed overleefd? met 157 weergaven.
  9. Het echtpaar Everhard Godfried van Meerten en Elisabeth van Goltsteijn stellen hun goederen voor elkaar veilig met 154 weergaven.
  10. ‘Transgender met Spijt’ – Dr. Roelof Bisschop (SGP) vraagt aandacht voor transgenders met spijt met 151 weergaven.

Bericht navigatie

← Oudere berichten Nieuwere berichten →

Archieven