In 2007 promoveerde dr. Peter D. Spies aan de Theologische Universiteit Apeldoorn op een belangrijke studie naar de classis van Tiel. De titel van zijn proefschrift luidt ‘De classis van Tiel 1579-1816: De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen’.¹ Daarna heeft dr. Spies ook niet stilgezeten en heeft hij diverse gerichtelijke transcripties en ander transcriptiewerk uitgegeven. Zo ook de ‘Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe’. We hopen de komen de tijd, als de Heere het leven en de gezondheid geeft, deze transcripties door te nemen op zoek naar stamgenoten. Het betreft vooral individuen met de achternaam ‘Van Meerten’ of aangetrouwde leden van deze familie. Als het gaat om de vrouwelijke lijn nemen we, gewoontegetrouw, alleen de kinderen en aan die kinderen aangetrouwde gezinsleden (dus man of vrouw) mee. Na verloop van het genealogisch onderzoek is het mogelijk dat dit artikel wijzigingen ondergaat, bijvoorbeeld als wordt ontdekt dat naam X of Y ook tot (afstammelingen van) dit geslacht behoort. Hieronder de bestudering van het eenentwintigste deel.² Dit boek sluit opnieuw aan op de vorige. Spies schrijft in de inleiding: “Het boek bevat verschillende handschriften, waardoor met name veel persoons- en perceelsnamen op zeer diverse wijzen worden weergegeven. Tevens is opvallend dat de stukken regelmatig kriskras door elkaar staan, dus niet op datum.” In dit boek komt één ‘Van Meerten’ en twee ‘Van Bemmels’, kinderen van een ‘Van Meerten’.

Bertha van Bemmel

In dit deel komt Bertha van Bemmel het meest voor van de genoemde telgen. Bertha was de dochter van Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten, en getrouwd met Gijsbert van Hardenbroeck.³ Op bladzijde 17 gaat het over een boomgaard van Bertha, die Metgen Otten in pacht heeft. Dit wordt besproken op de Kesterensche banck binnen Tiel van maandag 21 september 1646. We citeren het stuk:

“In strijdende zaecke in cas van ontwaeronge ende desselfs herstellonge aen desen gerichte gecommen tusschen Cornelis Willemsen met zijne consorten, requiranten eens- ende Hermken Cornelissen weduwe van Anthonis Ghijsbertsen, erfgenaeme van Willem Dircksen, gerequireerde anderdeels, gesien de deductiën ende debatten mette respective bewijsstucken ende alles behoorlick overwogen, verclaeren die ridderschappen (nae gepleechden raedt van rechtzgeleerden) voor recht, dat de requiranten te mainteneren zijn, gelijck zij gemaintineert worden bij desen in den prossessie van den ackeren landts tot Rijswijck, tusschen Onse Lieve Vrouwe ende de Breij, voorts tusschen d’ erfgenaemen van Gerrit Hooft ende Grietje, Jan Suirmondts wijff, gelegen, aen zijn genade van Culemborch leenroerich, met de gesequestreerde ende afgehaelde vruchten van dien. Voorbehouden de gerequireerde ’t petitorium, soo zij eenich meijnt te hebben. Ontseggende de voorschreven requiranten de versochte ontwaeronge van den helft van vier mergen landts, gemeijn met joffrouwe Berta van Bemmel, weduwe van Hardenbroeck, sampt van huijs, boomgaerdt ende ooftgewasch, daervan Metgen Otten pachtersche is, almede tot Rijswijck liggende, de gerequireerde daerinne herstellende ende daerbij mainterende. De costen van desen om redenen compenserende.”

Op pagina 58 komt Bertha van Bemmel voor in een aanspraak. Het gaat om een Kesterensche banck op maandag 19 juni 1648. Ik citeer:

“#Aenspraeck#
Die weledele heere Arndt Vijgh, Heer tot Soelen, amptman ende richter in Nederbetuwe nomine officii, aenlegger spreeckt aen met recht tusschen pandongh ende pandtkerongh Roeloff van Eck Jobsen verweerder voor een breucke van hondert goltguldens, ofte soo veel min off meer etc., uut oorsaecke dat verweerder hem heeft laten lusten in den voorleden jaer 1647 de volmachtiger van joffrou Bartha van Bemmel weduwe indracht tegens de richters volsegelde verwinsbrieven op des verweerders goederen vercregen te doen, vermogens peijndonge ende condtschap daervan zijnde, ende voor den schaden met recht. Ende bedinght hiermede zijn wacht.”

Op maandag 8 oktober 1649 komt bovengenoemde kwestie weer terug (bladzijde 90). Ik citeer:

“In zaecken van den weledele heere Arndt Vijgh, Heer tot Soelen, amptman ende richter in Nederbetuwe nomine officii in cas van pandongh aenlegger eens- ende Roeloff van Eck Jobsen verweerder anderdeels, gesien de peijndonge ende aenspraeck met d’ andtwoort van den verweerder ende ’t geene daerbij overgelevt, ende daerop ende voorts waerop in desen te letten stonde gelet, ’t gericht modererende des heeren aanleggers eijsch ende conclusie daerbij genomen, doende recht, condemneert den verweerder in de amende van vijff ende twijntich goltguldens over den gedanen indracht aen Anthonis Verhuedt als volmachtiger van joffrouwe Barta van Bemmel weduwe van Hardenbroeck volcomen verwin geobtineert hebbende op des verweerders goederen. Condemnerende daer beneffens den verweerder in de costen van dese proceduire tot taxatie des gerichts.”

De laatste vermelding van Bertha van Bemmel was op 6 maart 1650 als er constitutie wordt gedaan (bladzijde 105). De genoemde Everardt de Cock van Oppijnen was de zwager van Bertha, getrouwd met Hillegonda van Bemmel. Ik citeer:

“#Constitutie#
Joffrouw Berta van Bemmell, weduwe van zaliger jonckher Ghijsbert van Hardenbroeck, cum tutore in desen jonckher Everardt de Cock van Oppijnen, heeft geconstitueert ende volmachtich gemaeckt Sweeder Wttenweerdt ende Jan de Bonth sampt ende bezonder, om alle haere zaecken als haer edele in den Ampte van Nederbetuwe ofte voor den edele Hove van Gelderlandt als elders te doen heeft ende noch vercrijgen mach in der vrundtschap ofte met recht uut te vorderen ende te verrichten, sub communi forma cum potestate substituendi et cum ratificatione.

Actum voor den welledelen heeren amptman ende gerichtzluijden jonckheren Anthonis van Tellicht ende Henrick van Brienen den 8^e maii 1650.”

Diederick van Bemmel

Diederick van Bemmel is de zoon van Heijmerick van Bemmel en Anna van Meerten. Hij komt één keer voor in dit boek, maar dan door middel van volmacht omdat Diederick al is overleden. Op 20 juli 1657 heeft ene Welderen een oordeel uitgesproken. Vermoedelijk gaat het hier om Bernard van Welderen. Ik citeer:

“#Oordel#
Welderen

Baetgen Verhuet, weduwe van zaliger Johan van Darthuijsen, cum suis erfgenaemen van zaliger Anonis Verhuet, renuntiërende van soodaene arrest als zijluijden op penningen onder Jan Stevensen van Soelen hadden laeten doen, met presentatie van refusie van kosten soo eenige mochten aengewent zijn, aenleggeren spreecken aen met recht tusschen besatingh ende ontsatingh doctor Antonius Foijert, volmachtiger van d’ erfgenaemen van wijlen den weledele heere Didrick van Bemmel in leven eerste raedt in Gelderlandt, ut in scriptis. Ad proximam.”

Everhard Godfried van Meerten

Everhard Godfried van Meerten was de zoon van Arnt van Meerten en Francisca van Mevert. Zijn naam komt een aantal keren voor in dit deel. Hij geldt dan veel als aanwezige richter bij de Kesterensche bancke. Dat geldt voor 27 oktober 1656⁴, 20 juli 1657⁵ en 12 oktober 1657.⁶ Ook komt hij voor bij uitspraken in een zaak die qua goederen niet te maken heeft met het geslacht Van Meerten. Dat geldt voor 20 juli 1657.⁷

Op 2 mei 1656 lijkt het wel te gaan om een zaak die Everhard Godfried persoonlijk raakt (pagina 283). Ik citeer:

“Werbold Willemsen Modus aenlegger spreeckt aen met recht tusschen besatingh ende ontsatingh joncker Everard Godefrid van Meerten verweerder ut in scriptis.
Ad proximam.”

Voetnoten

1. Het voornemen ligt er om dit proefschrift in een drieluik te bespreken voor deze website.
2. Bron: Spies, P.D., 2019, Ambt Nederbetuwe Gerichtssignaat Bank Kesteren 1646-1657. Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe deel 11 (Pumbo.nl).
3. Het parenteel van haar ouders is hier te vinden: https://oorsprong.info/parenteel-van-anna-van-meerten-en-heijmerick-van-bemmel/.
4. Pagina 297.
5. Pagina 313.
6. Pagina 321.
7. Pagina 316 en 318.