Op woensdagavond 27 maart 2024 D.V. spreekt prof. dr. A. Baars over hermeneutiek en homiletiek bij de puritein William Perkins (1558-1602). Deze ‘Studium Generale’-lezing wordt gehouden te Gouda in het gebouw van Driestar Educatief en is een samenwerking tussen Studium Generale en CGO. Volgens de geleerde hebben ‘Perkins en de zijnen (…) ons echt nog wel wat te zeggen’.¹

Inhoudelijk

Op de website van Driestar Educatief geeft prof. Baars aan dat er vandaag ‘allerlei nieuwere vormen van hermeneutiek’ te horen zijn.² Deze vormen houden ons voor ‘dat we de Bijbel op andere manieren moeten lezen dan doorgaans in het verleden’ Het lijkt er daarom op dat de hermeneutiek ‘hopeloos ouderwets en achterhaald’ is. Schijn bedriegt! “Perkins pleit voor weinig Schriftuitleg en heel veel gedetailleerde toepassingen. Kan dat zo wel op opent zijn visie op de toepassing juist verrassende mogelijkheden om de postmoderne hoorder te bereiken?” We hoeven, volgens de geleerde vandaag ‘niet zomaar een streep’ te zetten ‘door de klassieke manier van het verstaan van de Bijbel’. In dit opzicht wil prof. Baars de puritein Perkins ‘kritisch-positief of, zo je wilt, positief-kritisch benaderen’ Perkins wordt gezien als de ‘vader’ van het zogenoemde Engelse puritanisme. Zijn hermeneutiek wordt door prof. Baars ‘klassiek-calvinistisch’ genoemd.³ In de introductie op de avond wordt aangegeven dat Perkins in zijn visie op de Schrift ‘een volgeling van de grote reformatoren vóór hem, met name van Calvijn’ is. “Dit houdt onder meer in dat hij volstrekt uitgaat van het goddelijk gezag van de Schrift. Voor hem zijn de menselijke auteurs van de Bijbel de ‘schrijvers’ of ‘secretarissen van de Heilige Geest’. Hij hecht daarom zeer aan de letterlijke betekenis van de tekst en staat wat huiverige tegenover de allegorische exegese.” In plaats van de allegorische betekenis spreekt Perkins liever van de ‘figuratieve betekenis’. Als uitlegregel maakt Perkins veelvuldig gebruik van het zogenoemde ‘Schrift met Schrift vergelijken’. De introductie op de lezing vervolgt: “Wat zaken betreft die letterlijk zo niet in de Schrift voorkomen (bijvoorbeeld: voorschriften voor de invulling van de liturgie) moet men deze regel hanteren: men moet uitgaan van algemene Bijbelse principes en daaruit via logische conclusie concrete uitspraken doen.”⁴

Praktisch

De lezing wordt gehouden in het gebouw van Driestar Educatief te Gouda. De avond start om 19.45 uur en duurt tot ongeveer 22.00 uur. De kosten voor deze avond bedragen 12 euro en aanmelden is mogelijk via de website van Driestar Educatief (zie voetnoot).⁵

Voetnoten

1. Prof. dr. A. Baars is predikant en theoloog. Hij was hoogleraar praktische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA). De geleerde promoveerde in 2004 aan dezelfde universiteit op een proefschrift met als titel ‘Om Gods verhevenheid en Zijn nabijheid: de Drie-Eenheid bij Calvijn’. Zijn proefschrift verscheen ook in handelseditie en is hier digitaal te raadplegen: https://theoluniv.ub.rug.nl/468/1/2004%20Baars.pdf.
2. Voor het korte interview met prof. Baars zie: https://www.driestar-educatief.nl/over-ons/actueel/nieuws/hermeneutiek-en-homiletiek-bij-william-perkins.
3. De dissertatie van dr. G.W.S. Mulder gaat ook in op de hermeneutiek en homiletiek van Perkins. Zie daarvoor: https://oorsprong.info/tussen-tekst-en-toepassing-bestudering-proefschrift-predikant-en-theoloog-dr-g-w-s-mulder/ en https://oorsprong.info/moderne-hermeneutiek-tijd-waarin-we-leven-bepalend-voor-uitleg-dr-g-w-s-mulder-promoveerde-aan-de-vrije-universiteit-op-predikkunde/.
4. De introductie op de lezing is hier te vinden: https://www.driestar-educatief.nl/over-ons/algemeen/studium-generale/homiletiek-bij-de-puriteinen.
5. Aanmelden kan onderaan deze pagina: https://www.driestar-educatief.nl/over-ons/algemeen/studium-generale/homiletiek-bij-de-puriteinen.