Een stuk ruimtepuin dat op een fietsenhok belandt, zorgt op De Regenboogschool voor een zoektocht naar het ontstaan van het leven. Deze zoektocht, die het onderwerp is van Het geheime logboek van topnerd Tycho, zou kinderen moeten helpen met de spanning tussen wetenschappelijke inzichten en de Bijbel. Wat daarbij sneuvelt, is het Schriftgezag. Een kritische weging van het boek.
Het boek is goed geschreven, waardoor het lijkt alsof je zelf in de klas zit en meegaat in de zoektocht. Het boek kent daarnaast interessante wetenschappelijke feitjes en weetjes. Zo kun je zelfs als docent het boek gebruiken om er inspiratie uit op te doen voor excursies en werkvormen in de klas. Hoewel Corien Oranje goed kan schrijven, zijn er veel bezwaren te noemen tegen dit boek. Om te beginnen worden creationisten neergezet als ietwat simpele gelovigen. Nu is daar op zich niets mis mee, maar het doet geen recht aan de werkelijkheid. De personages die in het boek opgevoerd worden om de kinderen te laten inzien dat de evolutietheorie strookt met het christelijke geloof, zijn een professor, een aardrijkskundeleraar en een dominee. Degenen daarentegen die vasthouden aan een Bijbels standpunt van een zesdaagse schepping en een historische zondeval, zijn de ouders die niet gestudeerd hebben. Waarom komen er geen wetenschappers en dominees met een traditionele visie op de schepping in het verhaal voor?
Foutjes
Een ander punt is dat het boek wetenschappelijke foutjes bevat. Om een voorbeeld te noemen: de auteurs stellen dat het stuitbeen nergens goed voor is. Dit is onjuist. Het stuitje is nodig voor de bevestiging van verschillende spierdelen en daarmee onmisbaar voor het rechtop lopen. Ander voorbeeld: de Archaeopteryx, een fossiele vogel, zou de eerste vogel zijn die geleefd heeft. Maar er zijn veel oudere vogels gevonden. Of deze: volgens de auteurs zijn de dinosauriërs uitgestorven door een komeetinslag bij Mexico, zo’n 65 miljoen jaar geleden. Hier zijn ze zelfs zo zeker van dat het minstens zes keer genoemd wordt in het boek. Zelfs als je uitgaat van de naturalistische wetenschap is dit allerminst zeker, er zijn minstens tien hypothesen hoe de dinosauriërs zijn uitgestorven en de discussies daarover gaan er niet altijd zachtzinnig aan toe. De wetenschappelijke bezwaren tegen de evolutietheorie en het ontstaan van leven worden ook niet genoemd.
Twijfel
Het grootste probleem met het boek is dat kinderen aan het twijfelen gebracht worden als het gaat om het lezen van de Schrift. Volgens de auteurs is het wereldbeeld van de Schrift een platte aarde die op pilaren staat en vier hoeken heeft. Wat ze er niet bij vermelden, is dat het hier veelal om poëtische teksten gaat. Daarnaast blijkt uit een studie dat Israël vanuit een ervaringsbeeld sprak. Zo zeggen ook wij bijvoorbeeld dat we de zon in de zee zien zakken. Kinderen wordt hiermee geleerd dat de Schrift achterhaalde informatie bevat. Dit ondermijnt het Schriftgezag. In het boek wordt de Schrift als tijdgebonden beschouwd. Dat het dan lastig wordt om te beoordelen wat nog wel geldt en wat niet, wordt niet vermeld. Verwarrend!
Ook wordt de kinderen Genesis 1 en 2 afzonderlijk aangeboden, met de vraag: zoek de verschillen. Ze gaan daarbij voorbij aan het feit dat het boek Genesis een eenheid vormt. Het gaat niet om twee verhalen maar Genesis 1 gaat over de algemene schepping terwijl Genesis 2 inzoomt op de schepping van de mens en zijn plaatsing in de Hof van Eden. Het is funest voor het kinderlijke geloof om te vertellen dat de Schrift achterhaalde en foutieve informatie bevat. Zoals ds. P. Mulder onlangs zei: „We moeten onze kinderen niet leren kritisch te lezen, maar wel gehoorzaam.” Lezen van dit boek is dan ook sterk af te raden. Het ondermijnt het Schriftgezag en is eenzijdig in de omgang met de evolutietheorie. Misschien zou het goed zijn als er een tweede deel kwam waarin de evolutietheorie niet omarmd maar grotendeels verworpen wordt en waar geen Schriftkritiek maar Schriftgezág plaats krijgt.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen. Bron: Meerten, J.W. van, 2015, Funest voor het kinderlijke geloof, GezinsGids 68 (10): 118. Het publiceren van deze bespreking is onderdeel van het project ‘Onderwijzen en opvoeden voor de toekomst – Leren over onze vroegste geschiedenis in 2022’. In de komende maanden zal dit project verder uitgekristalliseerd worden. Een dergelijk opvoedings- en onderwijsproject zal ook onderdeel zijn van het jaarplan ‘Fundamentum 2022-2023’.
