Dit artikel ontvangt in de loop van deze dag nog een tekstuele fijnafstemming.

Op 20 september 2024 werd er een podcast gepubliceerd op de website van het Nederlands Dagblad. Het is de 168^ste podcast van ‘Dick en Daniël geloven het wel’.¹ In de podcast wordt stilgestaan bij de vraag of de evolutietheorie samen kan gaan met het scheppingsgeloof. Wetenschapsjournalist ir. Bart van den Dikkenberg (schrijver van het boek ‘De werken van Zijn handen’) meent dat Universele Gemeenschappelijke Afstamming niet samen kan gaan met het (klassieke) scheppingsgeloof. Systematisch theoloog prof. dr. Gijsbert van den Brink (schrijver van het boek ‘En de aarde bracht voort’) meent dat dit wel mogelijk is. Op de inhoud van deze podcast is commentaar geleverd. Op het commentaar van Gerco Wolfswinkel (via ‘X’) wil ik in deze reactie reageren.²

Gerco Wolfswinkel, oud-ouderling in een Hervormde Gemeente (PKN), heeft een draadje van acht berichten op ‘X’ geschreven. Hierin geeft hij aan het niet eens te zijn met de wetenschapsjournalist. Hij licht zijn gedachten toe in een zevental tweets. Na doorvragen volgden nog enkele tweets. Graag reageer ik op zijn commentaar. Aan te raden is om de bovengenoemde podcast te luisteren.

Enorme natuurwetenschappelijke ontwikkelingen

Wolfswinkel vond het verhaal van ir. Van den Dikkenberg tegenvallen. Wat viel er tegen? ‘Dat hij zich beriep op schrijvers uit de Reformatie en Nadere Reformatie en hun Bijbelinterpretatie’. Volgens Wolfswinkel zijn er na die tijd (dus van de (Nadere) Reformatie) ‘enorme ontwikkelingen geweest’ in de kosmologie. Als voorbeeld geeft hij de zwaartekrachtwet, relativiteitstheorie en kwantummechanica. Hier slaat Wolfswinkel de plank mis. Van den Dikkenberg had het in de podcast niet over deze natuurkundige zaken. De interviewers wilde immers niet zo diep gaan. Wat logisch is, anders zou de materie luisteraars al snel boven de pet gaan. Het ging in de podcast wel over hermeneutiek en Schriftgezag. Die onderwerpen kunnen op eigen inhoud besproken worden. Tenzij je wil dat bovengenoemde natuurkundige theorieën een raster vormen waardoor de Schrift gelezen zou moeten worden. In mijn ogen overvraag je dan de Schrift. Het is maar goed dat de Schrift niet zo’n wetenschappelijk handboek is. Het doet de podcast geen recht als de gedachten van ir. Van den Dikkenberg platgeslagen worden als slechts ‘een beroepen op oude schrijvers’. Ja, een beroep op oude schrijvers is belangrijk. Nee, niet vanwege het debat over natuurwetenschappelijke data, maar veeleer vanwege de grondslagendiscussie.³ Namelijk hoe lezen we de Schrift en welke plaats heeft de rede (rationaliteit, ons denken) en de empirie (waarnemingen) in het debat?

Enorm oud heelal

Volgens Wolfswinkel is het heelal enorm oud en is daar ‘overweldigend bewijs’ voor. Hij ziet een probleem voor de oude schrijvers want deze hadden ‘daar geen weet van’ en hoefden daar ‘dus ook niet mee (…) te dealen’. Het ‘overweldigend bewijs’ wordt door veel creationistische astrofycici betwijfeld en er worden natuurwetenschappelijke alternatieven bedacht die op z’n minst een andere interpretatie van de data voorstellen. De genoemde oude schrijvers hadden zeker wel weet van een ‘oud heelal’. In sommige van hun boeken wordt een eeuwig heelal bestreden. Per definitie verbleekt hier de huidige 13,82 miljard jaar bij. Om het betoog kracht bij te zetten verwijst Wolfswinkel naar een artikel van astrofysicus prof. dr. Heino Falcke.⁴ Falcke heeft dit artikel geschreven, naar aanleiding van mijn opmerkingen dat hij vrij weinig kennis liet zien van creationistische theorieën. Hij deed toen betreffende het ontstaan en de ontwikkeling van het heelal alsof ‘mature creation’ de enige verklaringsmogelijkheid was vanuit creationstische zijde. Dit schreef ik naar aanleiding van zijn presentatie voor publiek van de Evangelische Hogeschool.⁵ Falcke is een sympathieke en erudiete man (zeker als het gaat om de naturalistische kosmologie), maar mijn bezwaar blijft nog steeds staan: Falcke heeft zich niet (diepgaand) verdiept in creationistische theorieën over het ontstaan en de ontwikkeling van het heelal.⁶ Hij kan derhalve niet als bron gebruikt worden om creationistische gedachten over een jong(er) heelal te bestrijden.⁷ Het is overigens bijzonder dat Wolfswinkel komt met dit voorstel. In het boek van ir. Van den Dikkenberg worden maar liefst drie hoofdstukken gewijd aan (bezwaren tegen) de naturalistische kosmologie: hoofdstuk 10-13. Mogelijk kan en wil Wolfswinkel deze hoofdstukken lezen en zijn inhoudelijke bezwaren kenbaar maken.

Studerende jongeren

De zorg dat studerende (reformatorische) jongeren onvoldoende weerbaar zijn aan de universiteiten wordt door iedereen gedeeld. Wolfswinkel schetst echter een karikatuurbeeld als hij schrijft: “Luister niet naar je professor die de foto’s van de Webb telescoop met het bewijs in zijn hand heeft, maar naar deze schrijver uit 1720”. Alsof ir. Van den Dikkenberg zo’n antwoord zou geven aan een student die met een serieuze vraag komt. Het tegendeel is zelfs waar. Bioloog dr. René Fransen meende ook resultaten van JWST aan te kunnen dragen tegen het klassieke scheppingsgeloof. Het antwoord van ir. Van den Dikkenberg zegt ons genoeg over hoe deze wetenschapsjournalist om zou gaan met een vragen van studerende jongeren rond de resultaten van deze telescoop.⁸ Graag verwijs ik in deze bespreking ook naar een lezing en paper van astrofysicus dr. Jason Lisle, die uitgaat van het klassieke scheppingsgeloof, over JWST (zie voetnoot).⁹ In zijn laatste tweet van de serie verwijst Wolfswinkel naar de artikelenserie van evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong op haar website. Op deze verwijzing wil ik (kort) terugkomen als ik het artikel van dr. René Fransen over de bovengenoemde podcast bespreek, uiteraard zo de Heere wil en wij leven zullen. In ieder geval zijn de reacties van De Jong, die ergens halverwege het boek beginnen en een enkele paragraaf bespreken, geen ‘grondige en systematische’ (Wolfswinkel) aanpak van ‘De werken van Zijn handen’. Het zou daarnaast goed zijn om hoor-en-wederhoor toe te passen. Ir. Bart van den Dikkenberg komt waarschijnlijk met een reactie.

Ten slotte

Het zou goed zijn dat de heer Wolfswinkel het boek van ir. Van den Dikkenberg zelf grondig zou lezen voordat hij commentaar heeft op standpunt van de auteur. Niet om zich te laten overtuigen, als eenmaal een standpunt is ingenomen zal daar moeilijk van losgekomen kunnen worden, maar wel om de uitspraken in de ND-podcast in context te zien. Het boek ‘De werken van Zijn handen’ is ook niet onfeilbaar en Van den Dikkenberg is (net als alle andere mensen) geen wandelend orakel. Het zou de discussie in ieder geval wel eerlijker laten verlopen als de opponent volledig recht gedaan wordt (dat blijft een goede uitdaging voor alle kanten van het discussiespectrum). Commentaar, zelfs op het vluchtige ‘X’, gaat al snel een eigen leven leiden. Ik haast mij te zeggen dat het prima is om kritische noten te plaatsen. Wat verkeerd of ongenuanceerd is, dient aangestipt en verbeterd te worden.

Voetnoten

1. De podcast is hier terug te luisteren: https://www.nd.nl/podcast/dick-en-daniel-geloven-het-wel/1239769/-168-kan-evolutie-samen-met-scheppingsgeloof-ook-refos-omarmen-nu-langzaam-de-evolutietheorie.
2. Het draadje van Wolfswinkel is hier te vinden: https://x.com/gjwolfswinkel/status/1838674333054415046.
3. Daarom ben ik zeer dankbaar dat predikant en theoloog dr. C.J. Meeuse onlangs gepromoveerd is op een belangrijk proefschrift hierover. Zie deze serie, met onderaan de pagina nog meer artikelen om verder te lezen: https://oorsprong.info/proefschrift-ds-c-j-meeuse-1-de-heerszucht-van-ons-verstand/.
4. https://hfalcke.wordpress.com/2017/03/14/six-thousand-versus-14-billion-how-large-and-how-old-is-the-universe/.
5. Onlangs heb ik mijn verslag ook op deze website geplaatst: https://oorsprong.info/de-schepping-is-radicaal-veranderd-door-de-vloek-in-genesis-als-gevolg-van-de-zondeval/.
6. Falcke geeft dat zelf ook toe als hij in het aangehaalde artikel schrijft: ‘while roaming the Internet I came across another suggestion’. Het woord ‘roaming’ wijst niet op diepgaand onderzoek.
7. Zie ook de reactie van Douwe Tiemersma op dit artikel (via de website van Logos Instituut): https://logos.nl/hoe-oud-is-het-heelal/.
8. https://oorsprong.info/scheppingswonder-is-niet-te-verklaren-wetenschapsjournalist-schrijft-zijn-tweede-brief-aan-bioloog-en-wetenschapsjournalist/.
9. https://oorsprong.info/exploring-the-findings-of-the-james-webb-telescope-dr-jason-lisle-sprak-voor-de-denver-society-of-creation/. De laatste paper van dr. Lisle over resultaten van de telescoop is hier te vinden: https://answersresearchjournal.org/cosmology/jwst-data-suggest-new-cosmology/.