”In alia tabula:

D.O.M. aeterno sacrum.

Nobili, strenuo, pietate, fide ac prudentia incomparabili viro, domino Antonio de Abcoude a Meerthen, equiti aurato, militi etiam Hierosolimitano, gentis suae primario domino ab Essenstein, arcis Maerseniae ac Maersenbrouck, sodali sancti Antonii, in hoc sacello Antonii, parenti illustris domini Theodorici, ex liberis baronibus a Wassenaer et burchgraviis quondam Leidensibus, prepositi et archidiaconi istius ecclesie, erect[e] conlegae clarissimo, qui hydrope aetatis suae anno LXIII consumptus, ex valle hac lachrimarum, magno ordinis et suorum luctu et desiderio, ad coelestem patriam (Deo sic iubente) transmigravit, anno Christi salvatoris LXXIII post MD, sepultus in sepulchro maiorum Culemburgi, apud parentes et coniugem, dominam Annam, e comitibus de Lalain, quae XIII annos ad vitam aeternam precessit, post IV liberos ex illa susceptos, unum marem, cuius unicam ex asse heredem, filiam Annam, duxit generosus et strenuus dominus, dominus Wilhelmus de Gendt, dominus in Gendt, Appelteern, Berlicum, Altvort, et ducatus Geldriae ac comitatus Zutphaniensis cubicularius hereditarius. Reliquas faemellas, maior natu nupsit dominum de Geffen et Nulant, altera dominum de Urck et Emelweert, tertia innupta iuvencula obiit. Joannes a Renesse, huius ecclesiae.”

”Op een ander bord:

D.O.M., de Eeuwige.

Voor de weledelgestrenge, onvergelijkelijk vrome, trouwe en wijze heer Antoon van Abcoude van Meerten, gulden ridder, tevens ridder van Jeruzalem, voornaam heer van zijn geslacht van Essenstein, van het slot van Maarssen en Maarssenbroek, lid van de Antoniusbroederschap in deze Antoniuskapel. Hij was verwant aan Dirk, telg van de vrije baronnen van Wassenaar en burggraven van Leiden, en voormalig proost en aartsdiaken van St. Jan. Voor hun ambtgenoot, die op de leeftijd van 63 jaar aan waterzucht is overleden. Tot groot verdriet en rouw van de Staten en van de zijnen, is hij uit dit tranendal naar het hemelse vaderland (als God het zo heeft beschikt) overgegaan, in het jaar van Christus onze Verlosser 1573. Hij is begraven in het graf van zijn voorouders te Culemborg, bij zijn ouders en bij zijn echtgenote Anna, telg van de graven van Lalaing, die hem dertien jaar eerder naar het eeuwige leven is voorgegaan. Ze had hem vier kinderen geschonken. Een ervan was een zoon, wiens enige en universeel erfgename, zijn dochter Anna, gehuwd is met Willem van Gendt, heer van Gendt, Appeltern, Berlicum, Altvort en erfelijk kamerheer van het hertogdom Gelre en het graafschap Zutphen. De overige waren meisjes, waarvan de oudste is getrouwd met de heer van Geffen en Nuland, de tweede met de heer van Urk en Emmeloord, de derde is ongehuwd gestorven, als jong meisje. Jan van Renesse [deken] van St. Jan.”

”in tabula:

I.O.T.M. Christo sacrum.

Dominae Annae de Abcouden a Merthen ab Essestein, quae cum multis annis adversus mortem, continuo fere morbo ex animi moerore colluctata patientissima esset, precibus instanter ad Deum emissis, ut ex hoc ergastulo liberaretur, exaudita tandem spiritum Creatori remisit, cum exulasset annos 87, dies 21, abiit 16 decembris anno Salvatoris 97.”

”Op een bord:

I.O.T.M. Aan Christus gewijd

Voor Anna van Abcoude van Meerten van Essestein, die jarenlang vrijwel voortdurend ziek was, maar met een bedroefd gemoed heel geduldig tegen de dood bleef strijden. Ze heeft dringend tot God gebeden om uit dit aardse tuchthuis verlost te worden, tot haar gebed verhoord werd en ze eindelijk haar geest aan haar Schepper terug kon geven. Ze heeft 87 jaar en 21 dagen in ballingschap geleefd, en ging heen op 16 december in het jaar van de Verlosser 1597.”

”Ibidem in tabula nuper erecta:

Exortis, hac nostra tempestate, multis de relligione controversiis, et rei publicae mutata administratione, cum carthusianorum regale et splendidissimum monasterium, prope Traiectum vetus, demolir (…). In cuius templi choro, sub tumba marmorea, aliquot inlustres et generosi domini et barones de Gaesbeeck, Wijck, Abcoude, Putten, Strijen etc. requiescebant, ut tantorum virorum ossa, aperta et destructa tumba, canibus rodenda non obiicerentur, Joannes a Renesse, sacrae huius aedis divi Joannis Baptistae canonicus et decanus, maternae stirpe a Meerthen ab illis descendens, pio adfectu, collecta in sacello divi Anthonii, in sepulcro sibi recenter preparato, in ani grati argumentum reponi curavit. Obierunt autem uti tumbae incisiones testantur: Suederus, primarius dicti carthusianorum monasterii fondator et dotator, anno MCCCC, XXII aprilis, sepultus in monasterii choro a se conditi; domina Anna, vidua, comitis de Liningen filia, XIX maii apud maritum sepulta; dominus Jacobus, paternorum dominiorum haeres, et haereditarius marescalcus Hannoniae et vicecomes Hollandiae, anno MCCCCLIX, VI februarii, in eodem monasterii loco apud parentes reconditus. Horum vero maiores alibi: nam Swederus alter, qui obiit anno MCCCXLVII, XXV aprilis, uxor Mabelia, domini Joannis de Arckel filia, anno MCCC, XVII octobris, in parochiali ecclesia in Wijck, in eodem sepulcro repositi. Gisbertus anno MCCCLXXVI (XIV septembris, uxor Joanna, filia domini de Hoorn, anno MCCCLVI) XVI augusti, uterque apud progenitores suos, in eadem ecclesia sepultus. Wilhelmus anno MCCCCVII, XXVI maii, uxor Maria eodem die, anno MCCCCII, sepulti simul in monasterio monialium in Wijck. Porro his heroibus eorumque gentilibus, de diocesi optime meritis Traiectensi, P.U.B.R. Nam inter alia in solo

oppido Wijck prope Dorostadum, egregium monasteriumordinis divi Dominici, possessionibus ac proventibus liberaliter dotatum, aedificaverunt collocatis in eo virginibus potissimum nobilibus, quae divinis laudibus decantandis assidue; reliquis, quae domesticis operibus vacarent, plebeis. Praeterea ad Dei honorem, ibidem collegium decem canonicorum redditibus, qui ad vitam honeste et frugaliter sustentandam sufficerent, assignatis erexerunt. Postremo et insigne hospitale fundaverunt, in quo tam viri quam faeminae, senio aut corporis vitio ad comparandum sibi victum inutiles, aut rei familiaris angustia, ex propriis vivere non valentes, eorum liberalitate alerentur. Et haec praeter castra variis in locis sumptuose excitaverunt. Ne autem tam inlustribus et generosis dominis, multis delectis aut collabentibus eorum monumentis, simul memoria collaberetur, digna sane quae aeternum perennet tabulam cum inscriptione, quae illam sartam tectam conservaret, hic affigendam curavit Joannes a Renesse, decanus praedictus, anno salutis MDCXIII, aetate LXXIII.

Plura, benigne lector, hi heroes inlustribus titulis dominia obtinuere, et ad pias multasque politicas causas, fundationes et sodalitates erexere. Verum, quia partim in remotioribus locis et collegiis, partim incognitis atque ob tabul[am] c(…) hic (…) omissa, quae habes boni consules et de re christiana O.M.F.P.”

”Op dezelfde plaats is dit bord onlangs opgehangen:

Na het uitbreken van de vele geschillen over de godsdienst in ons woelig tijdsgewricht, en na de verandering in het staatsbestuur, is het koninklijke en schitterende klooster van de kartuizers nabij Utrecht verwoest. In het koor van de kerk rustten, onder een marmeren tombe, illustere en edele heren en baronnen van Gaasbeek, Wijk, Abcoude, Putten, Strijen enz. De beenderen van al die mannen, zouden, toen de tombe open lag en vernield was, ten prooi vallen aan de honden die er aan zouden knagen. Daarom heeft Jan van Renesse, kanunnik en deken van St. Jan, die van moederskant uit het geslacht van Meerten van hen afstamt, deze beenderen liefdevol verzameld. Daarna heeft hij ze laten herbegraven in het graf dat hij onlangs voor zichzelf had laten maken in de kapel van St. Antonius, als bewijs van zijn oude genegenheid.

Overleden waren, zoals de opschriften van het graf getuigen: Zweder [van Abcoude], eerste stichter van genoemd kartuizerklooster, begraven op 22 April 1400 in het koor van het door hem gestichte klooster. Anna, weduwe, dochter van de graaf van Leiningen, is op 19 mei bij haar man begraven. Jacob, erfgenaam van zijn vaderlijke domeinen, erfmaarschalk van Henegouwen, burggraaf van Holland, is op 6 februari 1459 in hetzelfde klooster bij zijn verwanten bijgezet. Maar hun voorouders bevinden zich ergens anders, want een andere Zweder, die op 25 april 1347 overleed, en zijn echtgenote, Mabelia, dochter van Jan van Arkel, die stierf op 17 oktober 1300, * zijn in de parochiekerk in Wijk bij Duurstede, in hetzelfde graf bijgezet. Gijsbrecht van Abcoude op 14 september 1376, en zijn vrouw Johanna, dochter van de heer van Hoorn, op 16 augustus 1356, zijn beiden bij hun voorouders in dezelfde kerk begraven. Willem [van Abcoude] op 26 mei 1407, en zijn vrouw Maria [van Walcourt] op dezelfde dag [26 mei] in 1402 gestorven, zijn bij elkaar begraven in het nonnenklooster in Wijk bij Duurstede.

Verder bewaart de bevolking van Utrecht een goede herinnering aan deze edelen en hun familie, die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt voor het sticht Utrecht, P.U.B.R., want onder andere hebben zij alleen al in de stad Wijk bij Duurstede een bijzonder mooi klooster van de orde van de H. Dominicus gebouwd, dat royaal met bezittingen en inkomsten begiftigd is. Daarin zijn maagden, voornamelijk van adel, bijeengebracht om onvermoeid Gods lof te zingen, en de overigen, niet van adel, doen het huishoudelijk werk. Bovendien hebben zij daar ter ere Gods een kapittel van tien kanunniken gesticht, en hun inkomsten toegewezen, toereikend voor het leiden van een eerzaam en sober leven. Ten slotte hebben ze ook een vermaard gasthuis gesticht, waar zowel mannen als vrouwen door hun vrijgevigheid gevoed konden worden. Anders zouden die of door ouderdom of door lichamelijke gebreken niet in staat geweest zijn om in hun eigen levensonderhoud te voorzien, of wegens benarde familieomstandigheden uit eigen middelen in leven te blijven.

En deze instellingen hebben zij op verschillende plaatsen bij hun kasteel [in Wijk bij Duurstede] met veel kosten opgericht. Als hun grafstenen zouden zijn vernield of ingestort, zou tegelijkertijd ook de herinnering aan deze zo vermaarde heer en vrouw verdwijnen, een herinnering die zeker verdient voor eeuwig in stand te blijven. Daarom is een bord met opschrift dat die herinnering ongeschonden moet bewaren, hier opgehangen in het heilsjaar 1613 door Jan van Renesse, voornoemde deken, toen hij 73 jaar oud was.

Welwillende lezer, deze grote heren met roemrijke titels hebben veel landgoederen verworven, en voor vrome en vele openbare zaken hebben zij stichtingen en broederschappen opgericht. Maar omdat die zich deels in afgelegen oorden bevinden en deels uit onbekende broederschappen bestaan, en omdat de borden kapot zijn, zijn die hier weggelaten. Wat u hier hebt moet u voor lief nemen, en aangaande de christelijke zaak O.M.F.P.”