De bodem van de Stille Oceaan in de zogenaamde Clarion-Clipperton zone, een oppervlakte van zowat 1,7 miljoen vierkante mijl tussen Hawaï en Mexico, ligt bezaaid met zwarte knollen die lijken op zwarte aardappelen, of stukken steenkool. Ze worden “polymetallische nodulen” genoemd, of ook kortweg “mangaannodulen” omdat ze veel mangaan bevatten. Deze modulen vormen een bijzonder ecosysteem in de diepzee, waarvan de vele levensvormen nog in kaart dienen te worden gebracht. Toch zijn er ook reeds bedrijven die interesse tonen om de mangaannodules te gaan “oogsten” omdat er zich interessante metalen in bevinden, die nodig zijn om batterijen te maken, zoals o.a. kobalt.

Nu hebben wetenschappers iets zeer merkwaardigs vastgesteld. Deze nodulen blijken in staat te zijn om zuurstof te produceren en dat zonder gebruik te maken van zonlicht. Dit is een totaal onverwachte wending, beweert Lisa Levin, een emeritus professor biologische oceanografie van het Scripps Instituut voor Oceanografie. Algemeen werd tot hiertoe aangenomen dat het zuurstofgas op onze planeet aarde afkomstig was van levende organismen die zonlicht, koolstofdioxide en water omzetten in zuurstof en suiker. “Het idee dat een deel van de zuurstof afkomstig is van levenloze mineralen en ook nog eens geproduceerd in absolute duisternis gaat werkelijk lijnrecht in tegen de traditionele denkpistes hoe en waar de zuurstof aangemaakt wordt”, aldus Jeffrey Marlow, een microbioloog aan de Universiteit van Boston. Van Boston was co-auteur van een studie die hierover gepubliceerd werd in het tijdschrift Nature Geoscience.

Een tiental jaren geleden waren onderzoekers op de oceaanbodem met gespecialiseerde apparatuur bezig met het in kaart brengen van de zuurstofgehaltes. Vreemd was dan ook de constatering dat de zuurstofgehaltes toenamen. Eerst hadden ze nog het vermoeden dat er fouten optraden in de meetexperimenten, maar bij herhaling met andere meetsondes bleek dat de resultaten toch correct waren. Het zuurstofgehalte nam daadwerkelijk toe. Dat werd dan eerst nog toegeschreven aan microbiologische activiteit van de diverse levensvormen binnenin de nodules, maar na compleet afdoden van dit leven in een afgesloten meetsysteem bleek nog steeds een toename van het zuurstofgehalte een feit.

Daarnaast werd ook nog eens een opmerkelijke vondst gedaan omtrent de elektrische lading van deze mangaanknollen: een spanning van nagenoeg 1 volt kon vastgesteld worden. Merk op dat onze AA batterijen 1,5 V leveren. De onderzoekers denken nu dus dat er door die lading elektrolyse optreedt van het zeewater, waarbij dus zuurstof opgewekt wordt, als het ware in een geologische “batterij” dus. Er zijn plannen om dit te bevestigen door verder onderzoek.

Dan is er ook nog de onduidelijkheid “hoe” deze mangaannodules ontstaan, en vooral hoe lang ze erover doen om tot dergelijke vormen uit te groeien. Onderzoek heeft aangetoond dat de knollen vaak gegroeid zijn rondom een klein object, wat zelfs een haaientand zou kunnen zijn. We volgen het onderzoek met belangstelling.