Dit jaar zijn Nederlandse burgers beduidend kritischer geworden over een lopend wetsvoorstel (Transgenderwet) dat het gemakkelijker moet maken om het geslacht in de geboorteakte en identiteitspapieren te veranderen.

Een meerderheid van de Nederlanders vindt een deskundigenverklaring van belang. Ruim tweederde vindt een minimumleeftijd van belang bij het wijzigen van het geslacht op de geboorteakte. Toch willen de initiatiefnemers van dit wetsvoorstel de belangrijkste voorwaarden – leeftijd en een deskundigenverklaring – laten varen.

Het (herhaal) onderzoek, in opdracht van NPV-Zorg voor het leven uitgevoerd door het Amsterdamse onderzoeksbureau DirectResearch, maakt duidelijk dat er voor de transgenderwet, ingediend door de voormalige ministers Dekker en Van Engelshoven, onder de bevolking geen draagvlak is.

Voorwaarden

De meerderheid van de ondervraagden -een representatieve groep van 1007 Nederlanders – vindt het belangrijk dat er voor een juridische geslachtswijziging aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Tweederde vindt inmiddels dat er een minimumleeftijd moet zijn voor het veranderen van geslacht op de geboorteakte, paspoort of identiteitskaart. Dit aandeel is significant groter dan bij eerder onderzoek. Zo kiest de grootste groep respondenten voor een minimumleeftijd van 18 jaar (37 procent), terwijl 35 procent de leeftijd van 25 jaar gepast vindt, “als de hersenen zijn volgroeid.” Dat is 9 procent meer dan bij het eerste onderzoek. Voor een minimumleeftijd van 16 jaar of jonger kiest 28 procent.

Op de vraag of een verklaring van een arts of psycholoog nodig is, geeft 54 procent een positief antwoord; slechts 14 procent van de ondervraagden is het hiermee oneens. Een van de ondervraagden licht daarbij toe: ‘Een dergelijke beslissing is ingrijpend. Het is belangrijk dat een deskundige daarin meekijkt.’ Voor 29 procent is ook een X op de geboorteakte mogelijk, in plaats van een M of V. Daarnaast vindt de helft dat het geslacht M of V bij iedereen vermeld moet staan. Ook dit percentage is achterliggend jaar beduidend gegroeid. Ondervraagden zeggen dat op officiële documenten het biologisch geslacht leidend moet blijven. Voor een kleine groep is geslachtswijziging in geen enkel geval een optie (20 procent).

Debat

NPV-directeur Diederik van Dijk: ‘De kritiek op de nieuwe transgenderwet is onder de bevolking gegroeid. Ik kan dit niet los zien van de toenemende aandacht voor de zorgelijke gevolgen van dit wetsvoorstel. Het inhoudelijke debat hierover is lang achtergebleven en weggedrukt. Nu burgers zich realiseren wat er op het spel staat, nemen de zorgen toe. Dat geldt in het bijzonder voor de gevolgen voor jongeren. Het is te hopen dat de Tweede Kamer deze zorgen serieus neemt en dit wetsvoorstel naar de prullenbak verwijst.’

Binnenkort spreekt de Tweede Kamer zich uit over de wet, die is bedoeld om de emancipatie van transgenders te bevorderen. De wet moet het gemakkelijker maken om juridisch van geslacht te veranderen: de deskundigenverklaring en de minimumleeftijd van 16 jaar zijn geschrapt. Dit betekent dat er geen verklaring van een arts of psycholoog meer nodig is en dat ook jonge tieners, zonder toestemming van hun ouders, hun geslacht in geboorteakte en paspoort of identiteitskaart kunnen veranderen.

Het onderzoeksrapport is te downloaden via de website van de NPV: Onderzoek Direct Research – Transgenderwet – oktober 2022.

Deze gastbijdrage is met toestemming overgenomen van de website van de Nederlandse Patiëntenvereniging (NPV). Het originele artikel is hier te vinden.