Hoogleraar dr. Mart-Jan Paul gaat met emeritaat – ETF Leuven belegt op 4 juni 2025 D.V. symposium over de verhouding tussen het Oude en Nieuwe Testament
Prof. dr. Mart-Jan Paul is hoogleraar Oude Testament aan de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) te Leuven. Daarnaast heeft hij diverse functies binnen de Gereformeerd Bond en was hij tot en met 2021 docent aan de Christelijke Hogeschool Ede. Dr. Paul hield zich veel bezig met schepping en evolutie, de geschiedenis en uitleg van het Oude Testament en Israëltheologie. In zijn geschriften verdedigt hij het klassieke scheppingsgeloof en een boek als ‘Oorspronkelijk’ is van grote waarde (geweest) in het debat over schepping en evolutie. Nu komt er een einde aan zijn hoogleraarschap. Dat wordt door de ETF (in samenwerking met de Gereformeerde Bond) herdacht en gevierd door middel van een inhoudelijk symposium en een afscheidsrede.
Inhoudelijk
Het symposium staat gepland op 4 juni 2025 D.V. en hoopt plaats te vinden in het gebouw van de ETF te Leuven. De titel van het symposium is ‘De verhouding tussen Oude en Nieuwe Testament’. Vanaf twee uur in de middag is er inloop met koffie. Het symposium start om half drie met een woord van welkom door hoogleraar Oude Testament en vice-decaan onderzoek prof. dr. Koert van Bekkum. Vanaf kwart voor drie geeft prof. dr. Geert W. Lorein, hoogleraar Oude Testament, een lezing over ‘Ethische vragen bij het Estherboek’. Vanaf tien voor half vier voert dr. Marco Rotman, lector CHE, het woord over ‘De dood van Elia volgens de Schriften’. Rond vier uur is er een korte pauze. Vanaf kwart over vier spreekt prof. dr. Henk van den Belt, hoogleraar Systematische Theologie, over ‘Het belang van het Nieuwe Testament voor de historische betrouwbaarheid van het Oude Testament’. Vanaf tien voor vijf wordt het woord gevoerd door dr. Hans van den Herik, universitair gastdocent, over ‘De uitleg van de paradijsgeschiedenis en het Oude Nabije Oosten: Hugo Visschers opvallen de reactie op “Assen 1926”’. Ten slotte is er een panelgesprek verzorgd door docent Carin Slotboom MA en zendingspredikant en docent dr. Gerrit Vreugdenhil. Waar dit gesprek over gaat wordt uit de uitnodiging (nog) niet duidelijk, maar het zal raakvlakken hebben met het thema. Tien voor zes vindt de afsluiting plaats. Een inhoudsvol symposium.1
Vanaf zes uur kan, voor diegene die blijft voor de afscheidsrede, een maaltijd worden genuttigd. De emeritaatsviering van prof. dr. Mart-Jan Paul en de receptie wordt gehouden vanaf 19.30 uur. De afscheidslezing van dr. Paul heeft de volgende titel meegekregen: ‘De Thora van het nieuwe verbond (Jer. 31:33) en de verhouding tussen Oude en Nieuwe Testament’. Deze vindt plaats in de kapel van de ETF Leuven. Na afloop vindt daar ook een receptie plaats. Voor de verdediging van het klassieke scheppingsgeloof in Nederland is (het werk van) dr. Paul van grote betekenis geweest. Dr. Paul was ook een van de kartrekkers van de bundel ‘Inzicht: Wetenschap voor Gods aangezicht’.2 Fundamentum put maandelijks uit zijn omvangrijke oeuvre. Terecht wordt er, vanwege dit vele werk, door de ETF ruim aandacht gegeven aan zijn emeritaat. 3
Kosten
Deelname aan de afscheidsrede en receptie zijn gratis. Wel wordt gevraag om daarvoor uiterlijk tot en met 28 mei 2025 D.V. aan te melden. De entree voor het symposium bedragen regulier € 30,00. ETF-alumni en GB-leden betalen € 20,00 en ETF-studenten en GB-studenten € 10,00. Mocht u gebruik willen maken van de maaltijd tussen het symposium en de afscheidslezing dan is dat mogelijk. De maaltijd kost € 35,00. De ETF nodigt u van harte uit om het symposium en de afscheidsrede bij te wonen. Aanmelden voor het symposium kan via de website van deze universiteit.4
Voetnoten
Buidelen onder Arnhem
Vriend en collega ‘Valkenoog’ – hij ziet ze heel snel vliegen – attendeerde mij begin april op de aanwezigheid van Buidelmezen in natuurgebied Lingezegen – Waterrijk-West onder Arnhem. De volgende dag, 4 april, op naar Lingezegen! Normaal zit ik niet achter allerlei aparte waarnemingen aan, maar deze moerasvogelsoort (15-30 broedparen in 2019, Sovon) wilde ik graag zien.
Op de parkeerplaats aangekomen telde ik ongeveer 40 auto’s. Allemaal vogelaars die aan het buidelen waren?! Het gebed begroette mij met het heerlijke gepingel van Baardmannen. Al gauw zag ik verder op een heuveltje een volksstam vogelaars met kijkers en tele-kanonnen. Vanaf de grondbobbel was een lisdoddeveldje goed te over zien en hier liet, zo hoorde ik, een Buidelmees zich regelmatig zien!
Natuurlijk meegekeken en mee geloerd met de tientallen vogelaars! Ik bofte! Na niet lang wachten kreeg ik een Buidelmees in de kijker. De vogel was actief op pluizige pluimen van lisdoddesigaren. Een Buidelmees hangt bij voorkeur zijn buidelvormig nest op aan een lange, overhangende wilgentak en maakt de binnenbekleding graag van lisdoddezaadpluis. Was deze vogel dan met nestbouw bezig?
Een Buidelmees is ongeveer 11cm lang. Al spottend moest ik vanaf de kijker de vogel voor de lens zien te krijgen. Geen makkelijke opgave voor de sensor gezien de vele plantenstengels. Tientallen digitale opnamen gemaakt. Zou er een scherpe tussen zitten. De foto toont een kleurrijk mannetje Buidelmees: roodbruine mantel en rug, grijze kop en kruin, en een enorm in het oog lopend zwart oogmasker! Prachtig!
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2025, Buidelen onder Arnhem, Het GemeenteNieuws 24 (16): 7.
Selecteren op gender is slecht voor samenleving
Er zijn ethische kanttekeningen te maken bij de wens van ouders om te selecteren op geslacht. Daarom is wetgeving nodig die dit inperkt.
Toenemende mogelijkheden van echo’s tijdens de zwangerschap leiden in Nederland tot abortus vanwege het geslacht van het kind. Dat blijkt uit een enquête van het programma Koningswens (EO) van 6 februari.5 Van de ruim vijftig geënquêteerde verloskundigen meldden er vijftien dat ze weleens hebben meegemaakt dat er voor abortus werd gekozen vanwege het geslacht van het kind. De uitkomsten van dit journalistieke onderzoek zijn om meerdere redenen belangrijk genoeg om uitgebreid bij stil te staan.
Genderselectieve abortus kan een nieuwe dynamiek brengen in het Nederlandse abortusdebat. De abortuswet schrijft een noodsituatie voor de vrouw voor als grond waarop een abortus mag plaatsvinden. Dat roept de vraag op: weegt teleurstelling over het geslacht –die is vaak tijdelijk maar moet wel serieus genomen worden– op tegen het doden van nieuw menselijk leven? In Aziatische landen worden vooral meisjes geaborteerd. Wie strijdt tegen discriminatie in het algemeen en gendercide (uitroeiing of discriminatie van mensen op basis van geslacht) in het bijzonder, zouden we vanaf nu kunnen verwachten in het kritische gesprek over abortus.
Griekse oudheid
Het verlangen om in te kunnen grijpen in het geslacht van het kind is niet nieuw. In de Griekse oudheid geloofde men dat, als het op de voortplanting aankwam, de testikels van de man een specifieke rol hadden: de linker testikel zou meisjes voortbrengen, de rechter jongens. Aristoteles trok daaruit de conclusie dat, als mannen een zoon wilden, zij hun linker testikel moesten afbinden tijdens de geslachtsgemeenschap.
Het selecteren en aborteren op basis van geslacht verbinden we snel aan landen als India en China. Zonen vormen in China immers een bron van financiële en sociale zekerheid in het gezin. Het eenkindbeleid in China leidde met behulp van westerse echografische technieken tot zo veel abortussen van meisjes dat de samenleving in onbalans is geraakt. Daardoor is er onder meer een toename van mensenhandel en prostitutie en is er een groeiende groep van gevaarlijk instabiele mannen die geen partner kunnen vinden.
Ook Amerika heeft een tolerant beleid op genderselectie. Dan heet het ”familybalancing”, een term die impliceert dat stellen een inherent recht hebben op een bepaald aantal jongens en/of meisjes. Anders dan in Aziatische landen willen ouders in Amerika vooral meisjes. Uit onderzoek in Californië bleek dat tien van de twaalf ouders meisjes willen, om redenen die cirkelen rond ”haarspeldjes en roze jurken”. Een 24-jarige vrouw die geslachtsselectie overwoog, zei: „Ik ga geen tasje voor een jongen kopen en ik ga niet met hem winkelen voor kleren.”
Breed wettelijk verbod
Voor selecteren op geslacht hoef je niet naar de andere kant van de wereld. Het kan ook in Nederland. Door abortus, zoals dus recent bleek. Maar er zijn ook technieken voor genderselectie waarbij geen abortus nodig is. Bij ivf, bevruchting in het laboratorium, is het mogelijk om embryo’s te diagnosticeren en te selecteren. Dit wordt de Pre-implantatie genetische test (PGT) genoemd. Het kan zelfs nog eerder in het zwangerschapsproces, bijvoorbeeld met de Microsort-methode. Dit is een methode om spermacellen met X-chromosoom (dat een meisje voortbrengt) te scheiden van spermacellen met Y-chromosoom (dat een jongetje voortbrengt). Na selectie van de zaadcellen kan een eicel worden bevrucht en als embryo in de baarmoeder worden geplaatst.
Volgens de embryowet is selecteren op geslacht om niet-medische redenen in Nederland niet toegestaan. De overheid zou er goed aan doen als ze één lijn trok en ook abortus op basis van genderselectie zou verbieden. Deze denkrichting wordt ondersteund door een resolutie van het Europees Parlement over ”Gendercide: ontbrekende vrouwen?” (8-10-2013). De lidstaten worden hierin opgeroepen tot een verbod op abortus op basis van het geslacht.
Ethische bezwaren
Vanwege ethische kanttekeningen die zijn te maken bij de wens van ouders om te selecteren op geslacht is wetgeving nodig die dit inperkt. Allereerst is er zoiets als een natuurlijk orde. De natuurlijke geslachtsverhouding is 105 jongens op 100 meisjes. De Duitse Johann Peter Süssmilch verklaarde in de achttiende eeuw al dat deze extra 5 procent een compenserende werking heeft voor „de grotere verliezen van mannen als gevolg van de roekeloosheid van jongens, uitputting, gevaarlijke taken, oorlog, zeilen en emigratie, waardoor het evenwicht tussen de seksen behouden blijft…”
In China is dit evenwicht ernstig verstoord, met 121 jongens per 100 meisjes. Zo’n vaart zal het in Nederland natuurlijk niet lopen. Maar als we de wetmatigheden van de natuur verstoren, al is het op kleine schaal, dan moeten we ons er niet over verbazen wanneer dit als een boemerang terugkomt.
Daarnaast blijft het de gouden regel van de christelijke ethiek dat we het leven zien als een geschenk. Als een gave die van elders komt en daarmee zeer beperkt maakbaar en kneedbaar is. We worden in het leven geroepen met een onvervreemdbaar recht op leven. Genderselectie (via abortus of andere technieken) is strijdig met het concept van menselijke waardigheid en moet daarom worden afgewezen. Laten we onze armen en harten openen voor het leven, zowel voor jongetjes als voor meisjes.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Reformatorisch Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Alderliesten, A., 2025, Selecteren op gender is slecht voor samenleving, Reformatorisch Dagblad 54 (276): 20-21 (artikel).
Voetnoten
The First Nordic Creation Research Conference (6) Tomi Aalto (MSc.) – Organismal Variation in a Post-Genesis World in the Light of Epigenetics
Op 17 en 18 oktober 2024 vond de eerste Nordic Creation Research Conference plaats. Het thema was genetica en soortvorming. Op dit congres gaf Tomi Aalto (MSc.) een lezing over hoe epigenetica werkt in de post-Genesis world. Zijn lezing had als titel ‘Organismal Variation in a Post-Genesis World in the Light of Epigenetics’. Met dank aan de organisatie is deze lezing opgenomen en hieronder te bekijken. Voordat u deze lezing bekijkt, is het goed om eerst de samenvatting te lezen.
COLUMN: Archeologie op Urk
Een jaar geleden discussieerden diverse raadsleden van de gemeente Urk in een commissiedebat over het archeologiebeleid. Het grootste deel van de Urker bevolking is orthodox-protestant en gaat uit van het klassieke scheppingsgeloof. Dat houdt in dat zij de Bijbelse tijdlijn accepteren en toepassen.
Wanneer er vondsten worden beschreven die door naturalisten worden gedateerd op tien- tot honderdduizenden jaren, dan zullen veel Urkers deze dateringen afwijzen. De vondst wordt dan veelal door deze creationisten in een ander tijdskader geplaatst. Dit kwam ook ter sprake in twee commissiedebatten. De SGP, en in navolging daarvan ook diverse andere fracties, pleitte ervoor om naast het behoud van materieel erfgoed ook aandacht te geven aan het immateriële erfgoed. Dat wil zeggen dat naast de oeroude vondsten die wat vertellen over de bewoningsgeschiedenis, ook de ‘ideologische’ duiding wordt behouden. Helaas heeft het college van burgemeester en wethouders dit pleidooi niet overgenomen. De wethouder gaf aan dat het college de naturalistische jaartallen heeft verwijderd en een beschouwelijke zin heeft opgenomen in het verhaal van Urk. Die zin luidt dat de saamhorigheid van veel Urkers bestaat uit christelijke ankerpunten geworteld in het Bijbelse scheppingsverhaal. Maar dát is totaal anders dan de vroegste geschiedenis opnieuw beschrijven vanuit het perspectief van de Bijbelse chronologie. Of in de inleiding verwoorden wat het archeologische interpretatiekader (het Bijbelse perspectief) van veel Urkers is.
Slechts jaartallen verwijderen klinkt, met alle respect voor het college, enigszins naïef. Het moet intrinsiek worden. Hoe kan dit verinnerlijken? Door onderwijs te geven, het onze kinderen in te scherpen (Deut. 6:7). Door te zeggen ‘we hebben jaartallen verwijderd, het zit wel goed zo’, wordt het niet verinnerlijkt. De naturalistische chronologie, weliswaar zonder jaartallen, blijft staan en kinderen (en ouderen) raken in verwarring. De hele chronologie zal dus vanuit Bijbels perspectief moeten worden herschreven, wil je echt een goed beeld van de Urker geschiedenis krijgen. Vanaf de vroege Middeleeuwen zal die waarschijnlijk hetzelfde zijn, maar hoe zit dat met de geopperde ijstijden en steentijdvondsten in de Urker Zeeheldenwijk? Intuïtief zouden we zeggen: die dateren van ná Babel toen de volkeren zich over de aarde verspreidden. Daar valt veel voor te zeggen, maar zolang we dat niet méér gefundeerd onderbouwen en inkaderen, zal het slechts bij een intuïtie blijven. Wat een naturalist zal beschouwen als losse flodder geschoten in het luchtledige.
De Heere vraag ons: Maar heiligt God, den Heere, in uw harten; en zijt altijd bereid tot verantwoording aan een iegelijk, die u rekenschap afeist van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en vreze (1 Petrus 3:15). Dat geldt allermeest het geestelijke leven, maar ook de plaats van het Schriftwoord in het dagelijkse leven. Als dat op Urk niet meer kan, waar in Nederland dan nog wel?
Dit artikel verscheen eerder in het gezinsblad ‘Om Sions Wil’ en is met toestemming van de redactie hier overgenomen. De volledige bronvermelding luidt: Meerten, J.W. van, 2025, Archeologie op Urk, Om Sions Wil 2025 (8): 23. Hier is wat meer te lezen over ‘Om Sions Wil’.
Drie krachtige intuïties die een aanwijzing vormen voor het Godsbestaan – Carel de Lange (MSc.) houdt lezing voor cursisten
Het werk van Carel de Lange (MSc.) is al vaker langsgekomen op deze website.6 Vandaag een video van een korte lezing van hem, waarin hij een groep cursisten drie ‘krachtige intuïties’ voorhoudt die een aanwijzing vormen voor het bestaan van de monotheïstische God. De lezing is opgenomen en op het YouTube-kanaal ‘Geloof en Rede’ geplaatst.
Voetnoten
Vogel bezit wonderbaarlijke ‘TomTom’
Op de foto ziet u een geringde Tureluur staand op een hek. Ik heb u eerder (Hét Gemeente Nieuws van 6 juli 2022 en 26 april 2024) over deze vogel verteld. Nu weer want voor mij wordt deze vogel steeds wonderlijker.
Het overgrote deel van de Nederlandse Tureluurs overwintert in Zuid-Europa en West-Afrika. Deze geringde vogel is als volwassen vogel op 28 oktober 2020 met een mistnest gevangen. De vogel is door mij voor het eerst in de Tollewaard gespot in mei 2022. Had toen jongen. Op 4 en 7 april 203 hier weer waargenomen en wel bij de Nederrijn. In mei 2024 5x gespot van 6 tot 27 mei, weer met jongen.
U begrijpt dat ik dit voorjaar in de Tollewaard van elke Tureluur probeer de poten te zien te krijgen. Op 22 maart was het raak en ook op 31 maart: de minimaal 6 jaar oude ringvogel (Tureluurs kunnen meer dan 15 jaar worden) weer terug in hetzelfde gebied!
Mogelijk bent u een keer met de auto in Portugal geweest. Dan toch wel met een goed navigatiesysteem. Hoe vindt nu zo’n vogel de weg? Jaarlijks naar het zuiden en weer terug naar dezelfde speldenprik op de kaart bij Lienden. Wonderbaarlijk: toeval baart geen wonderen!
De Schepper sprak in het begin: het gevogelte vliege boven de aarde. Gezien hun oriëntatie vermogen hebben ze toen gelijk een navigatiesysteem meegekregen. Zo jaarlijks heen en weer tussen Lienden en (waarschijnlijk) West-Afrika. Hoe groot is Hij! Verwondering past ons.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Het GemeenteNieuws. De volledige bronvermelding luidt: Kooij, H. van der, 2025, Vogel bezit wonderbaarlijke ‘TomTom’, Het GemeenteNieuws 24 (15): 11.
Zo voelt een dinosaurus – Een bespreking
Een baby en een dreumes willen graag dingen voelen. Voelervaringen doe je op met je zintuigen. Oei-ik-groei noemt voelen zelfs de essentie in de ontwikkeling van een baby/dreumes.1 Tegenwoordig zie je ook steeds vaker boeken met voelattributen, zoals bijvoorbeeld een getekende ijsbeer met een ‘echte’ ijsberenvacht. Er is ook een voelprentenboek met dinosauriërs. Voel zelf maar!
Het voelprentenboek heeft als titel ‘Zo voelt een dinosaurus’ en is geschreven door Émilie Malandain en Julie Mercier. Oorspronkelijk verscheen het boek in het Frans onder de titel Mes docs à toucher. Les dinosaures. Gelukkig nu ook een Nederlandse versie. Op de voorkant zien wij een Triceratops waar de romp zacht is en aan gevoeld kan worden. We zien geribbelde dino’s, een ‘gevederde’ Microraptor, een Ankylosaurus met een knots van een staart, een Stegosaurus met ruwe rugplaten en harde gladde eierschalen. Genoeg om te voelen dus.
Plaatjes
Bij de plaatjes staat een tekst die gebruikt kan worden om de dreumes voor te lezen. We lezen dat een dino schubben heeft. Dat onderzoekers niet precies weten wat voor een kleur dinosauriërs hadden omdat we alleen de botten gevonden hebben. We zien daarnaast ook de grootte van de dino’s in vergelijking met de mensen. Ze leren ook dat de jongen van de dino’s uit een ei komen. De jonge kinderen leren ook veel dinonamen: Diplodocus, Seismosaurus, Compsognathus, Velociraptor, Microraptor, Parasaurolophus, Iguanodon, Tyrannosaurus, Ankylosaurus, Stegosaurus, Triceratops, Oviraptor en Maiasaurus.
Naturalisme
Helaas gaat die tekst uit van het naturalisme. Dat begint al op de eerste bladzijde. Dinosauriërs zouden lang geleden geleefd hebben (wat klopt), toen er nog geen mensen waren (wat niet klopt vanuit creationistisch perspectief). Daarna zien we vooral feitelijk correcte zaken. Totdat we bij de Microraptor komen. Daar staat: “Met mijn grote vleugels vlieg ik van boom naar boom. Ik lijk op een dino én op een vogel.” De Microraptor is inderdaad een mozaïekvorm met kenmerken van beide groepen. Dit is geen probleem voor het scheppingsparadigma, maar de auteur heeft zo’n gevoel dat er meer mee gezegd wordt dan er staat. De schrijvers van het kinderboek volgen de standaard naturalistische theorie dat dino’s uitgestorven zijn ten gevolge van een meteorietinslag. “Daardoor kwamen er aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en een stofwolk voor de zon. Het werd koud en donker, en de dino’s gingen dood.” Wanneer deze beesten (voor het grootste gedeelte) door het zondvloedgeweld omgekomen zijn dan hebben daar zeker ook vulkaanuitbarstingen en meteorietinslagen een rol gespeeld. Dat is waarschijnlijk niet waar de schrijvers van het boek op doelen.
Conclusie
Een dinovoelboek is een goed idee voor onze jonge kinderen. Helaas gaat dit boek uit van het naturalisme, al staat er gelukkig geen vermelding van miljoenen jaren omdat dreumesen dat toch niet begrijpen. Het zou goed zijn wanneer er een creationistische variant op dit boek geschreven kan worden voor onze jongsten. Wie of welke uitgever pakt die handschoen op?
Dit artikel is in 2020 geschreven.
Klaas Roos over de authenticiteit van de Lijkwade van Turijn – Uitgelicht! 15 april 2025
Redacteur Klaas Roos (MA) van Weet Magazine was te gast in het programma Uitgelicht! Extra van Family7 om daar te spreken over de Lijkwade van Turijn. Is dit een authentiek relikwie of niet? Met dank aan het programma kunnen wij de opname hieronder ook delen.
De tekst onder de video luidt:
“Komende vrijdag staan miljoenen mensen wereldwijd weer stil bij het lijden en sterven van de Here Jezus. Al eeuwen zijn er ook talloze voorwerpen in omloop die een rol gespeeld zouden hebben bij deze historische gebeurtenis. In deze stille week zoomen we in op 1 van de bekendste daarvan: de lijkwade van Turijn.”
Ir. Gert-Jan van Heugten schrijft in het aprilnummer 2025 van Weet Magazine meer over dit doek. Het nummer bestellen kan via deze link.
‘Open monogamie’, mag dat volgens de Bijbel?
Voorstanders van alternatieve relaties verwijzen nogal eens naar de Bijbel. Lamech, Abraham, Jakob, David en Salomo hadden meerdere vrouwen. Waarom zou dat nu niet meer mogen?
In een vorig artikel schreef ik over relatietherapeuten die pleiten voor ‘rekbaarheid’ in het monogame huwelijk.7 Door een ‘open monogame relatie’ krijg je wat meer ruimte en zou je ook onverwachte dingen in jezelf kunnen ontdekken. Trouwens, zeggen velen: “de Bijbel is helemaal niet zo benepen en enghartig als het gaat om het alleenrecht van een monogame huwelijksrelatie. Er zijn in het Oude Testament allerlei geschiedenissen te vinden waar uit blijkt dat mannen er meerdere vrouwen op nahielden. Polyandrie (dat één vrouw meerdere mannen heeft), komt trouwens bij allerlei primitieve volken wel voor, maar was in Israël verboden (Encyclopaedia Judaica).
De norm
Over polygamie (beter: polygynie8) in de Bijbel zijn verschillende dingen te zeggen. Vanaf het prille begin van de schepping is het huwelijk bedoeld voor één man en één vrouw.9 Er loopt een duidelijke lijn, die bij Genesis 2:18-25 begint en doorgaat tot Maleachi 2:15. Steeds is duidelijk dat het huwelijk is bedoeld voor één man en één vrouw als ordeningsgegeven in de schepping.10
Verdergaande openbaring
Het bestaan van polygamie in het Oude Testament is alleen te begrijpen als we erop letten dat er een ontwikkelingsgang is in Gods openbaring. Abraham en Jakob hebben nooit een specifiek verbod gekregen om geen tweede vrouw of bijvrouw te nemen. Ds. W. Teellinck zegt daarover: “Het is werkelijk heel vertroostend dat de Heere in het OT de polygamie van de aartsvaders door de vingers heeft gezien en hen tóch gezegend heeft. Ik vat dit zó op dat wanneer ons hart oprecht is tegenover God en werkelijk probeert om in al Gods geboden te wandelen, wij dan Hem aangenaam zijn – niet naar wat we niet weten, maar naar wat we weten en ook doen” (Tijd winnen, 2024; pg. 54).11
De wetgeving op de Sinaï is pas later tot stand gekomen, nadat Israël als volk door God was uitgeleid uit het slavenhuis van Egypte. Gaandeweg leert Israël steeds meer Gods bedoelingen kennen, maar het was al stééds Zijn volk. In de huwelijkswetten (Lev.18) wordt polygamie overigens niet nadrukkelijk verboden. Wel worden er randvoorwaarden gegeven, ter bescherming van de vrouw. Zo mocht een man niet trouwen met twee zussen of twee bloedverwanten. Ook mocht hij het eerstgeboorterecht niet geven aan het nageslacht van zijn meest geliefde vrouw; de eerstgeborene had daar recht op (Deut.21:15-17).
Waarom polygamie?
Er zijn verschillende redenen waarom mensen kozen voor polygamie.12 Vruchtbaarheid is een belangrijke. We lezen dat als Sara, Abrahams vrouw onvruchtbaar blijft, zij haar slavin Hagar aan hem geeft tot een bijvrouw, bij wie de aartsvader een kind verwekt. Een andere reden is dat vrouwen economisch niet zelfstandig waren. Het was beter om met een rijke man in een polygaam huwelijk te leven, dan jezelf te moeten verkopen als hoer of als slavin. Ook zijn er politieke redenen voor polygamie.13 Het was een belangrijke manier om je macht te laten zien en om relaties met omringende landen en volken te onderhouden. David en Salomo hebben Deut. 17:16,17 waarschijnlijk uitgelegd als een verbod om op die relaties, op die paarden en op dat geld hun vertrouwen te stellen. Niet als een absoluut verbod op polygamie dus.
Gevolgen van polygamie
Hoewel we nergens in het Oude Testament een duidelijke veroordeling vinden van polygamie, laat de Schrift toch steeds merken dat polygamie niet volgens Gods bedoeling is. In alle situaties leidt polygamie tot strijd, jaloezie en verdriet.14 Abraham stuurt daarom Hagar en Ismaël weg (Gen.21). Lea en Rachel strijden om de liefde van Jakob (Gen.30). Peninna treitert Hanna, omdat zij merkt dat Elkana meer liefde voor Hanna heeft (1 Sam.1). Davids zonen staan elkaar naar het leven en willen allen troonsopvolger zijn (2 Sam.13 en 15, 1 Kon.1). En Salomo’s polygamie leidt tot poly-religiositeit, wat de dood in de pot betekent voor de dienst aan de God van Israël! Uit 1 Kon.11:1-5 blijkt duidelijk dat Salomo hierin Gods gebod overtrad.
Het Nieuwe Testament
In het Nieuwe Testament komen polygame relaties niet meer voor. De Heere Jezus verwijst terug naar de scheppingsordening (Matth.19:5). Ook Paulus is daarover helder. Hij zegt in 1Thessalonisenzen 4:3-5: ‘Want dit is de wil van God: uw heiliging, dat u uzelf onthoudt van de ontucht en dat ieder van u zijn lichaam weet te bezitten in heiliging en eerbaarheid, en niet in hartstochtelijke begeerte, zoals de heidenen, die God niet kennen’. Er kan dus geen misverstand bestaan over meervoudige relaties. Die kunnen voor Gods aangezicht niet bestaan! Het is pure ontucht, om het nog duidelijker te zeggen: hoererij!
Als christenen weten we ons gehouden aan Gods orde in de schepping en daarom is ‘open monogamie’ geen optie. Zoiets valt niet te legitimeren of te verantwoorden met teksten en passages uit het Oude Testament. De hoofdlijn van het Bijbelse denken is onmiskenbaar duidelijk! Polygamie, met alle denkbare varianten tot en met ‘open monogaam’ toe, zijn bedrieglijke verleidingen van de boze! Het zijn niet anders dan influisteringen van de satan.
De hedonistische cultuur van onze dagen pleit voor ‘open monogame relaties’. Dit kan zomaar vanuit de seculiere wereld doorsijpelen in de christelijke wereld. Een gevleugeld gezegde luidt: ‘als het regent in de wereld, drupt het in de kerk’. Laten we daar niet te gering over denken, want dit proces is volop gaande. Paulus wijst op het gevaar van dit alles voor de gemeente en waarschuwt met een understatement: ‘opdat de satan geen voordeel op ons zou behalen’. Hij besluit daarna met de veelbetekenende woorden: ‘want zijn gedachten zijn ons niet onbekend’ (2 Korinthe 2:10b). De boze is een ondermijner van de meest destructieve soort. Met satanisch genoegen breekt hij Gods werk tot de grond toe af!
Laten we waakzaam zijn tegen dit gevaar en zien op Gods trouw voor zijn Kerk. Laten we diezelfde trouw tonen binnen ons eigen huwelijk, om Gods heerlijkheid te weerspiegelen (Ef.5:22-33).
Deze gastbijdrage is met toestemming overgenomen van de website van Bijbels Beraad M/V. Het originele artikel is hier te vinden.
Voetnoten
Meest recente berichten
-
God in de natuur – Bespreking ‘Als een prachtig boek’
-
The First Nordic Creation Research Conference (7) Dr. Andy McIntosh – Some Observations Regarding the Thermodynamic Implications of the Endergonic Bonds in Living Systems
-
Biedt Deuteronomium 22:5 richtlijn voor genderdysforie?
-
Verplicht naar hartslag luisteren vóór abortus goed idee
-
Dr. Eric Boersma over de verhouding tussen geloof en wetenschap – Uitgelicht! 10 mei 2021