Voor iedere Nederlander was dinsdag 12 april een droevige dag. Het was voor ons land namelijk Overshoot Day 2022. Dat wil zeggen dat er tot het einde van 2022 geen grondstoffen meer beschikbaar zijn, tenzij we Gods schepping uitputten of onze (verre) naaste tekortdoen.

Overshoot Day is, simpel gezegd, de dag waarop de duurzaam beschikbare middelen van een jaar op zijn. Deze dag wordt berekend door het wereldwijde verbruik van grondstoffen af te zetten tegen de hoeveelheid die de aarde jaarlijks kan leveren, zonder op den duur uitgeput te raken. Het verbruik blijkt inmiddels bijna tweemaal te hoog te zijn, zodat de wereldwijde Overshoot Day tegenwoordig in de maand juli valt.

In het Westen gebruiken we echter méér dan gemiddeld, door ons koopgedrag, onze reizen en de hoge eisen die we bijvoorbeeld stellen aan woongenot. Het Nederlandse verbruik is ruim driemaal te hoog, zodat de grondstoffen voor ons dit jaar op 12 april op waren. Als men wereldwijd hetzelfde zou gebruiken als wij, zouden er voor duurzame levering ruim drie werelden nodig zijn.

Oneerlijke verhoudingen

Hoewel we onze portie nu dus eigenlijk al verbruikt hebben, kunnen we niet anders dan ook de rest van het jaar nog grondstoffen gebruiken. Omdat die drie werelden er niet zijn, zullen we acht en een halve maand leven ten koste van Gods schepping en onze naaste. Zelfs om alleen maar in leven te blijven, zullen we de natuur en het klimaat verder moeten aantasten. Dat is zonde tegen de Schepper. Het is ook een inbreuk op de levensomstandigheden van toekomstige generaties. Wat wij te veel gebruiken –en dat is dus alles wat we gebruiken tot het einde van 2022– is er voor hen te weinig.

We zullen de rest van dit jaar ook leven ten koste van veel van onze naasten. Hoewel er niet altijd een direct verband is tussen onze overvloed en het gebrek elders op de wereld, is onze levensstijl wel een van de oorzaken van de oneerlijke verhoudingen.

Rentmeesters

Uitputting van de schepping is dus zonde tegen de Schepper. Hij gaf ons de scheppingsopdracht (Genesis 1:28) en zal daarmee geen ongebreidelde exploitatie bedoeld hebben. Wij zijn rentmeesters die het ‘kapitaal’ van onze Heer er in hoog tempo doorjagen. Omdat onze consumptie ten koste gaat van onze (toekomstige) medemensen, is die ook in tegenspraak met het gebod tot naastenliefde. Over-
shoot Day stelt ons dus schuldig aan het dubbele liefdesgebod van Jezus: God liefhebben boven alles en onze naaste als onszelf (Mattheüs 22:37-39).

Laten we niet te snel denken dat het met ons wel meevalt. Als wij een gemiddelde Nederlandse levensstijl hebben –niets bijzonders dus– was 12 april onze persoonlijke Overshoot Day. Wanneer we enige matigheid proberen te betrachten, valt de datum voor ons iets later, maar waarschijnlijk niet veel later. Voor wie een bovenmodaal inkomen heeft, geldt eerder het omgekeerde. Gezien het nauwe verband tussen welvaart en consumptie passeerde onze persoonlijke Overshoot Day dan wellicht al eerder dit jaar.

Dagelijkse bekering

Het is dus geen wonder dat klimaat- en milieuclubs voortdurend oproepen tot gedragsverandering. Christenen moeten echter een spade dieper steken. Wat we nodig hebben, is bekering. Dan gaat het in de eerste plaats om erkenning van onze zonde en schuld, van onze onmacht ook. We hebben, uit ecologisch perspectief bezien, een door en door zondige levensstijl, waarin we gevangenzitten.

Wanneer we dat voor Gods aangezicht erkennen, dan kan het niet anders of er komt ook bekering in het leven van alledag. De zonde is een macht die ons in zijn greep houdt, maar iedere christen is geroepen hiertegen te strijden en de zonden in zijn of haar leven te doden.

De dagelijkse bekering wordt op dit gebied heel concreet. Onze levensstijl lijkt voor een belangrijk deel vorm te krijgen door twee vragen te stellen: Vind ik het leuk, prettig of mooi, en kan ik het betalen? Laten we echter twee andere vragen gaan stellen, bij alles wat we willen kopen of ondernemen. Ten eerste: Is het echt nodig? En vervolgens: Hoe kan dit het meest duurzaam?

Genade

Het gaat hierbij niet om links activisme, maar om gehoorzaamheid aan God. In de strijd tegen de zonde mogen we onszelf niet sparen (zie Mattheüs 5:29-30). Voorlopig zal onze Overshoot Day nog niet op 31 december vallen, en waarschijnlijk komt hij daar nooit. Het is dus, ook in dit opzicht, echt genade als de Heere ons toch wil verwelkomen in Zijn Koninkrijk, waar geen gebrek zal zijn en Zijn schepping niet meer zal zuchten. Wie daarheen onderweg mag zijn, is echter wel geroepen zich dagelijks te bekeren.

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit het Reformatorisch Dagblad. De volledige bronvermelding luidt: Waard, H. de, 2022, Consumptieve leefstijl vraagt om bekering, Reformatorisch Dagblad 52 (11): 28-29 (artikel).